Độc đáo đua ngựa giữa núi rừng Bắc Hà

Từ trước thế kỷ XVIII, cộng đồng nhân dân các dân tộc huyện Bắc Hà đã có phong tục diễu hành ngựa vào ngày ngọ đầu tiên của năm mới nhằm cầu cho một năm mới bình an, mưa thuận, gió hòa, đây cũng là thời điểm báo hiệu chuẩn bị cho một mùa canh tác mới, lao động mới sau thời gian nghỉ ngơi của cả con người và vật nuôi. Sau mỗi lần diễu hành như vậy các chàng trai người Mông, người Tày, người Nùng… lại thường rủ nhau thi cưỡi ngựa.

Điểm đặc biệt của đua ngựa Bắc Hà là ngựa không yên cương, ngựa ở đây là ngựa thồ (ngựa thồ hàng, đi rừng) và các nài ngựa không dùng yên, chỉ có dây cương thô sơ. Người điều khiển ngựa bằng kỹ năng thuần túy, dựa vào sự gắn bó và hiểu nhau giữa người và ngựa.

Qua tìm hiểu của PV Báo Xây dựng, tại các thôn bản cho thấy, hoạt động thi cưỡi ngựa của đồng bào còn xuất hiện ở các buổi chợ phiên Bắc Hà, khi các chàng trai cưỡi ngựa xuống chợ, họ đều thi cưỡi ngựa để xem ai đến trước, người chiến thắng sẽ được thưởng rượu khi đến chợ. Tuy nhiên, ngoài việc so tài của các chàng trai, thì còn yếu tố sâu xa khác nữa là sự thể hiện tài cưỡi ngựa, sự nhanh nhẹn của các chàng trai trước ánh nhìn đầy ngưỡng mộ của các cô gái trên đường xuống chợ.

Anh Chử Văn An, nài ngựa đến từ tỉnh Sơn La cho biết: "Tại Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà năm nay, đoàn Sơn La tham gia 8 nài ngựa. Để chuẩn bị tốt nhất cho giải, các nài ngựa đã có mặt tại Bắc Hà cách đây hơn 1 tuần cho ngựa làm quen với thời tiết và sân bãi. Chúng tôi rất vui khi kết thúc vòng loại, đoàn Sơn La có 6 nài ngựa được chọn vào vòng chung kết.

Lễ hội đua ngựa thường được tổ chức làm hai vòng gồm vòng loại và vòng chung kết, những con ngựa chiến thắng sẽ tiếp tục tham gia vào vòng chung kết, diễn ra vào ngày 7/6/2025, hứa hẹn mang đến cho người dân và du khách những trải nghiệm khó quên trên cao nguyên trắng Bắc Hà.

Anh Trần Việt Anh, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: "Lần đầu tiên được tận mắt chứng kiến cuộc đua ngựa ở Bắc Hà, tôi không khỏi choáng ngợp trước khung cảnh náo nhiệt và tinh thần cuồng nhiệt lan tỏa khắp núi rừng Tây Bắc. Tiếng hò reo vang dội cả một vùng trời, tiếng vó ngựa rầm rập như đánh thức cả những triền đồi đang say ngủ. Những chú ngựa thồ - bình dị, mộc mạc - giờ đây hóa thành những chiến mã oai hùng, phi như bay trên sân đua đất đỏ. Mỗi vòng đua là một cuộc rượt đuổi nghẹt thở, mang theo cả khí thế hào hùng và bản sắc văn hóa của người dân vùng cao".

Clip: Độc đáo đua ngựa giữa núi rừng Bắc Hà

Hà Thắng