Độc đáo ngôi đền Chín Gian có 9 con trâu quỳ gối trước đền

Tọa lạc trên đồi Pú Pỏm, xã Thanh Quân, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa, đền Chín Gian là địa danh du lịch văn hóa tâm linh của đồng bào dân tộc Thái.

Toàn cảnh đền Chín Gian với lễ hội dâng trâu độc đáo ở xã Thanh Quân, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Nơi đây, cứ vào dịp đầu Xuân lại diễn ra lễ hội dâng trâu tế trời là nghi thức tín ngưỡng tri ân những người đã có công xây bản, lập mường, những người có công với nước; cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Theo lời kể của các cụ cao niên trong vùng, đền trước kia là một ngôi nhà kiến trúc kiểu nhà sàn 9 gian, vào dịp lễ hội người Thái vùng Tây Thanh Hóa - Nghệ An tập trung về đây dâng lễ vật để cúng tế thần trời. Trong đền, một gian để trâu, một gian các thầy mo cúng, các gian còn lại mọi người tụ tập, giao lưu với nhau.

Trước ngôi đền có 9 con trâu (6 trâu đen, 3 trâu trắng) quỳ gối chầu vào

Đền có kết cấu kiểu nhà sàn tre, nứa lợp tranh do nhân dân đóng góp để làm. Mỗi gian trong đền tượng trưng cho một mường, các mường mang vật cúng tế đến để cầu tài, cầu lộc, cầu mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Do nhiều yếu tố, ngôi đền cũ không còn được gìn giữ nguyên vẹn. Lễ hội từ năm 1948 đến năm 2013 cũng không được tổ chức.

Để khôi phục lại lễ hội độc đáo này, đồng thời tưởng nhớ người đã khai phá vùng đất này, đền Chín Gian đã được tu bổ, tôn tạo thành ngôi đền 2 tầng khang trang nơi nền móng cũ. Trước sân đền, hình ảnh 9 con trâu đá (6 trâu đen, 3 trâu trắng) và 9 giếng tượng trưng cũng đã được phục dựng.

Ngôi đền được xây dựng trên nền ngôi đền cũ ở đồi Pú Pỏm (xã Thanh Quân), phía dưới là con suối Tốn chảy qua

Ngôi đền được xây dựng mới bằng bê-tông, phủ sơn giả gỗ và có 9 gian

Kiến trúc đền giống những ngôi đền ở vùng đất Quế Phong, tỉnh Nghệ An

Với lối kiến trúc đặc sắc, đền Chín Gian là công trình văn hóa, lịch sử tiêu biểu của huyện Như Xuân

Trước mặt 9 con trâu có 9 giếng nước tượng trưng

Tại đây, cứ vào dịp đầu năm mới, địa phương lại tổ chức lễ hội dâng trâu tế trời là nghi thức tín ngưỡng tri ân những người đã có công xây bản, lập mường, những người có công với nước

Đền Chín Gian xưa có tên gọi là “Tến Xớ Quái” tức đền Hiến Trâu

Cảnh sắc huyền ảo của ngồi đền Chín Gian ở huyện vùng cao Thanh Hóa

Ngoài nghi lễ tắm trâu và lễ rước; lễ hiến trâu và cúng thần linh, tại đền còn có nhiều hoạt động văn hóa, thể thao tạo không khí tươi vui, sôi nổi như: Tục cầu mưa của người Thái, hò vè giao duyên, nhảy sạp, đánh cồng chiêng, múa cây bông, ném còn...

Tuấn Minh