Đổi mới, sáng tạo, áp dụng chuyển đổi số trong công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ

Hội thảo "Giải pháp phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ". (Ảnh: Lê Hồng)

Sáng nay (24/10), tại Hà Nội, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) tổ chức Hội thảo "Giải pháp phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ".

Tuyên truyền hiệu quả, phù hợp trong tình hình mới

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS. TS. Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam khẳng định, phổ biến kiến thức là nhiệm vụ quan trọng trong bối cảnh thực hiện tôn chỉ, mục đích mà Đảng và Nhà nước giao cho; có nhiệm vụ đoàn kết, tập hợp đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) phát huy, sáng tạo trong việc xây dựng, bảo vệ tổ quốc.

Trong Đề xuất danh mục nhiệm vụ truyền thông và phổ biến kiến thức KH&CN của Liên hiệp Hội Việt Nam do Đảng và Nhà nước giao giai đoạn 2025 – 2030 (dự thảo) mục đích đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực KH&CN cho nhân dân. Bên cạnh đó, phát huy vai trò tiên phong, sáng tạo, thế mạnh và sự cống hiến của đội ngũ trí thức, nhà khoa học thuộc hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam và các tổ chức thành viên trong thực hiện truyền thông và phổ biến kiến thức KH&CN cho hội viên, cộng đồng. Đồng thời, thúc đẩy người dân tham gia học tập, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo; tăng cường ứng dụng kiến thức KH&CN, kỹ thuật, công nghệ mới ở mọi lĩnh vực của đời sống, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Ông Phạm Quang Thao mong muốn, Hội thảo sẽ tập trung vào tìm giải pháp phát huy vai trò của trí thức KH&CN của Liên hiệp Hội. "Cần có giải pháp đổi mới thiết thực hơn trong thời gian tới, xây dựng các đề án và hình thức phổ biến kiến thức như thế nào cho hiệu quả và phù hợp với tình hình mới", ông Phạm Quang Thao nhấn mạnh.

Đồng thời, PGS. TS. Phạm Quang Thao cũng dẫn lời phát biểu chỉ đạo của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp mặt đội ngũ trí thức (18/5/1963 - 18/5/2023) và 40 năm Ngày thành lập Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (26/3/1983 - 26/3/2023). Đó là, Đảng và Nhà nước ta hoan nghênh, biểu dương và đánh giá cao các hoạt động và kết quả đóng góp của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; ghi nhận những cố gắng, nỗ lực và thành tích lớn lao, những cống hiến to lớn của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật nước nhà.

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhấn mạnh: Tăng cường củng cố tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam từ Trung ương tới địa phương; tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức hoạt động và đóng góp cho sự phát triển nước nhà. Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng đoàn và các cấp ủy Đảng trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện cho trí thức truyền bá kiến thức, hướng dẫn quần chúng nhân dân tiến quân vào khoa học và công nghệ để giải quyết những vấn đề bức thiết trong cuộc sống, sản xuất, kinh doanh và bảo vệ môi trường. Cần chủ động tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, làm tốt hơn nữa công tác vận động trí thức trong tình hình mới, thể hiện rõ vai trò chủ công của mình trong việc vận động, tập hợp, đoàn kết và phát huy tối đa tiềm năng, sức sáng tạo của đội ngũ trí thức.

Chia sẻ tại Hội thảo, GS.VS. Trần Đình Long, Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam cho rằng, để thực hiện tốt công tác phổ biến kiến thức, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp từ tổ chức, phương thức, hình thức. Đa dạng hóa các hình thức phổ biến kiến thức, xuất bản các ấn phẩm. Đặc biệt, cần có bước đột phá trong việc ứng dụng kỹ thuật số, thông tin điện tử, phổ biến qua mạng, sách, báo điện tử.

GS.VS. Trần Đình Long kiến nghị, cần có bước đi đột phá trong việc huy động nguồn lực cho công tác phổ biến kiến thức từ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp KH&CN; các tổ chức quốc tế. Tăng cường các mục về thông tin và phổ biến kiến thức khoa học về phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt chuyên mục liên quan đến sinh kế cho nông dân và dân nghèo thành thị.

PGS. TS. Phạm Quang Thao phát biểu khai mạc hội thảo. (Ảnh: Lê Hồng)

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong phổ biến kiến thức

Đưa ra giải pháp phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, ông Hồ Đình Lưỡng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Phú Thọ khẳng định, cần xác định vai trò của đội ngũ trí thức trong hoạt động phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ là nhiệm vụ thường xuyên, xuyên suốt và trọng tâm, góp phần mang tri thức đến với người dân, cộng đồng và phải luôn mang tính mới, tính thời sự, bổ ích, thiết thực.

Trong đó, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, điều chỉnh bổ sung cơ chế tài chính chi cho hoạt động phổ biến kiến thức nhằm huy động nguồn lực trí tuệ của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học giỏi, có kinh nghiệm tham gia vào hoạt động này. Lồng ghép giữa hoạt động truyền thông truyền thống (báo, tạp chí, cẩm nang, sổ tay, tập san) với hoạt động truyền thông hiện đại trên nền tảng công nghệ số để phát huy tối đa được sự tập hợp trí tuệ của đội ngũ trí thức, đồng thời phủ sóng rộng khắp với các đối tượng được truyền thông.

Bên cạnh đó, có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên giữa Liên hiệp Hội Việt Nam với Liên hiệp hội các tỉnh, thành phố trong trao đổi chuyên gia, báo cáo viên, nhà khoa học trong triển khai công tác phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ. Từng bước xã hội hóa kinh phí triển khai công tác phổ biến kiến thức KH&CN thông qua hoạt động phối hợp với các doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp lớn trong nước, địa phương trong quảng bá, giới thiệu sản phẩm, tuyên truyền những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới, phù hợp với địa phương để chuyển giao đến người dân và cộng đồng.

Phát huy trí tuệ của trí thức, nhà khoa học hiện đang công tác tại các hội ngành toàn quốc, hội khoa học kỹ thuật cấp tỉnh trong phối hợp triển khai các hoạt động phổ biến kiến thức KH&CN chuyên ngành, chuyên sâu về một số lĩnh vực thế mạnh của địa phương hoặc những vấn đề mới nổi như kinh tế xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác phổ biến kiến thức KH&CN theo xu hướng phát triển mạnh mẽ của công nghệ và thời đại công nghệ số, phù hợp với khả năng tiếp nhận thông tin ngày càng cao của nhân dân.

Bày tỏ quan điểm của mình, ông Bùi Trung Kiên, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Thái Bình cho rằng, trong thời gian tới, để phát huy hơn nữa vai trò của trí thức KH&CN trong hoạt động phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội cần thực hiện đồng bộ các giải pháp.

Đầu tiên, xây dựng kế hoạch tuyên truyền theo từng giai đoạn cụ thể, bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Đổi mới hình thức và phương pháp tuyên truyền, vận dụng linh hoạt các hình thức tuyên truyền cho phù hợp với hoàn cảnh thực tiễn, tích cực ứng dụng thành tựu của CMCN 4.0 trong công tác thông tin.

Bên cạnh việc thông tuyên truyền qua các kênh thông tin chính thống, Liên hiệp Hội có thể tận dụng thế mạnh của mạng xã hội như Zalo, Facebook… để mở rộng phạm vi tiếp cận đến nhiều đối tượng, nhằm lan tỏa sâu rộng kiến thức trong cộng động, chú trọng lựa chọn nội dung tuyên truyền trúng, đúng, phù hợp với từng đối tượng để có được hiệu quả tuyên truyền tốt nhất.

Bên cạnh đó, chú trọng bồi dưỡng, nâng cao trình độ năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ tuyên truyền, đây chính là nhân tố hết sức quan trọng để truyền đạt kiến thức và tạo nên thành công cho các hoạt động.

Bảo Thoa