Đối ngoại Việt Nam đóng góp tích cực cho hòa bình và phát triển của thế giới

Đại hội đồng LHQ thông qua Công ước LHQ về tội phạm mạng, có tên gọi là “Công ước Hà Nội”, tháng 12/2024. Ảnh: Bộ Ngoại giao

Hình mẫu đối ngoại vì hòa bình, hợp tác và phát triển

An ninh thế giới hiện nay đang chứng kiến nhiều diễn biến mới, phức tạp và khó lường, với cạnh tranh chiến lược sâu rộng giữa các nước lớn, xung đột vũ trang nổ ra ở một số nơi trên thế giới, các tranh chấp tiếp tục mở rộng và tiềm tàng nguy cơ xung đột tại nhiều điểm nóng khu vực và các vấn đề an ninh phi truyền thống mới nổi. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã có nhiều đóng góp tích cực vào hòa bình và ổn định khu vực, thế giới với chính sách đối ngoại nhất quán, độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại.

Việt Nam tích cực thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, với nền tảng là luật pháp quốc tế, từ đó, tăng niềm tin, đối thoại và củng cố chuẩn mực chung, góp phần giảm thiểu rủi ro trong chính trị quốc tế. Việt Nam hiện là thành viên tích cực của nhiều diễn đàn đa phương như Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Liên hợp quốc (LHQ), Ủy hội sông Mekong, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Hội đồng Liên nghị viện các nước Đông Nam Á (AIPA), Phong trào Không liên kết, Pháp ngữ.... Không chỉ tham gia tích cực vào các khuôn khổ đa phương kể trên, Việt Nam còn dần thể hiện vai trò chủ động, đi đầu trong nhiều nội dung và hoạt động của các khuôn khổ.

Trong năm 2024, lần đầu tiên, Việt Nam tổ chức thành công Diễn đàn tương lai ASEAN, cùng các nước LHQ thông qua Công ước về tội phạm mạng toàn cầu đầu tiên (Công ước Hà Nội) sau 5 năm đàm phán và sẽ đăng cai lễ ký kết một công ước LHQ lần đầu tiên. Việt Nam cũng lên tiếng về các điểm nóng tại các diễn đàn đa phương như LHQ, trong đó, Việt Nam luôn nêu lập trường kiên định ủng hộ hòa bình, phát triển, thượng tôn pháp luật và bảo vệ an toàn người dân.

Chính sách đối ngoại của Việt Nam giúp duy trì và phát triển quan hệ với các đối tác kể cả trong cạnh tranh căng thẳng, vì vậy, có thể đóng vai trò như một hình mẫu đối ngoại vì hòa bình, hợp tác và phát triển. Việt Nam luôn nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị và hợp tác, phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ và kiên định chính sách đối ngoại quốc phòng “4 không”. Từ đó, Việt Nam ngày nay đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 193 quốc gia, có quan hệ Đối tác chiến lược và Đối tác toàn diện với 30 nước. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược gay gắt và áp lực chọn phe tại khu vực, Việt Nam vẫn duy trì và thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với cả Mỹ, Trung Quốc và Liên bang Nga, đồng thời, với các nước tầm trung như Ấn Độ, Nhật Bản, Australia..., Việt Nam từng bước đưa hợp tác với các nước đi vào chiều sâu trong hầu hết mọi lĩnh vực, bao gồm cả ngoại giao, kinh tế và quốc phòng.

Việt Nam luôn thúc đẩy hợp tác quản lý và giải quyết các tranh chấp, xung đột trên cơ sở luật pháp quốc tế, góp phần gìn giữ hòa bình và ổn định khu vực và thế giới. Việt Nam đã kiên trì thực hiện đường lối độc lập, tự chủ và thúc đẩy hợp tác nhằm quản lý và giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế. Việt Nam luôn kêu gọi các bên cam kết thực hiện đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thúc đẩy thảo luận và sớm hoàn thiện Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC), kêu gọi tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 và đồng khởi xướng, chủ trì Nhóm bạn bè UNCLOS.

Những bước phát triển mạnh mẽ hơn

Việt Nam là một trong những nước cam kết mạnh mẽ với với các mục tiêu phát triển bền vững của LHQ (SDGs). Tại Hội nghị COP26 về biến đổi khí hậu, Việt Nam đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (net-zero) vào năm 2050. Việt Nam là một trong những mô hình xóa đói giảm nghèo thành công nhất trên thế giới và được LHQ nhìn nhận là “một cuộc cách mạng”. Việt Nam là một trong 30 nước đầu tiên trên thế giới và là nước châu Á đầu tiên áp dụng chuẩn nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững. Việt Nam cũng là một trong 25 quốc gia đã giảm được chuẩn nghèo đa chiều xuống một nửa trong vòng 15 năm qua.

Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam năm 2024. Ảnh: VGP

Tại khu vực sông Mekong, Việt Nam tích cực tham gia các cơ chế khu vực như Ủy hội sông Mekong (MRC), Hợp tác Mekong-Lan Thương (MLC) và Sáng kiến Hạ nguồn Mekong (LMI) nhằm tham gia xây dựng các khung pháp lý, chiến lược, chia sẻ thông tin nhằm quản lý rủi ro và xây dựng sáng kiến bảo vệ môi trường, quản lý nguồn nước và tăng giao thương.

Bên cạnh đó, Việt Nam được bầu vào các Hội đồng của LHQ về an ninh và phát triển như Hội đồng Bảo an LHQ (2008-2009 và 2020-2021), Hội đồng nhân quyền LHQ (2014-2016 và 2023-2025), Hội đồng kinh tế và xã hội ECOSOC (2016-2018), Ủy ban Luật pháp quốc tế (2023-2027), Hội đồng Chấp hành UNESCO (2021-2025), Ủy ban Liên Chính phủ Công ước di sản phi vật thể (2022-2026)... Đây vừa là cơ hội để Việt Nam đóng góp nhiều hơn cho các mục tiêu phát triển của LHQ, vừa là minh chứng cho thấy sự tín nhiệm của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam.

Việt Nam tích cực thúc đẩy chương trình nghị sự của các nước đang phát triển tại các diễn đàn đa phương như BRICS, G77 và Phong trào Không liên kết... Việt Nam có những đóng góp có trách nhiệm vào chương trình nghị sự của các nhóm G77, Phong trào Không liên kết, góp phần hình thành tiếng nói chung của các nước đang phát triển trong các vấn đề toàn cầu, đồng thời, thúc đẩy hợp tác giữa chính các nước đang phát triển.

Việt Nam cũng cung cấp viện trợ phát triển cho các nước khác. Việt Nam viện trợ cho các công trình xây dựng, dự án đào tạo giáo dục, y tế, gửi chuyên gia, chia sẻ kinh nghiệm và chuyển giao kiến thức sản xuất nông nghiệp cho nhiều nước châu Phi nhằm tiếp tục mở rộng hợp tác Nam - Nam, đảm bảo an ninh lương thực khu vực và thúc đẩy phát triển nông nghiệp. Trong giai đoạn đại dịch Covid-19, Việt Nam đã hỗ trợ vật tư y tế cho các nước bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh như Pháp, Đức, Italia, Tây Ban Nha và Anh.

Đối ngoại Việt Nam trong kỷ nguyên mới của dân tộc được định hướng trong bài tham luận của đồng chí Nguyễn Minh Vũ, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, đó là tiếp tục đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng nhưng có những bước phát triển mạnh mẽ hơn. Thứ nhất, phát triển được xem là mục tiêu ưu tiên và cũng là tiền đề để đảm bảo an ninh đất nước. Như vậy, Việt Nam sẽ tiếp tục góp phần bảo đảm an ninh quốc tế cho phát triển, đồng thời, thúc đẩy phát triển để bảo đảm an ninh. Thứ hai, Việt Nam cũng sẽ tiếp tục coi trọng chủ nghĩa đa phương, chủ động đề xuất và thúc đẩy các sáng kiến để giải quyết các thách thức chung của khu vực. Thứ ba, coi trọng và xử lý quan hệ khôn khéo với các nước lớn và các nước tầm trung nhiều tiềm năng khác, đồng thời, tranh thủ khai thác tiềm lực kinh tế. Thứ tư, phát huy tổng hợp sức mạnh của ngoại giao kinh tế với các nhánh ngoại giao chuyên biệt khác. Thứ năm, đổi mới cơ cấu, tổ chức và xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại ngang tầm nhiệm vụ trong kỷ nguyên mới.

Đỗ Thị Thu Ngân