Đối với nhiều người Trung Quốc, nền kinh tế như đang suy thoái

Thanh niên Trung Quốc đang chật vật tìm việc làm trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu và khủng hoảng bất động sản kéo dài dai dẳng. Ảnh: WSJ

Melody Zhang đã hy vọng bắt đầu sự nghiệp ở một cơ quan tuyên truyền của nhà nước sau hơn 100 lần nộp đơn xin việc không thành công trong ngành truyền thông. Với kỷ lục 2,6 triệu người nợp đơn dự tuyển 39.600 công việc của chính quyền trong bối cảnh khủng hoảng thất nghiệp ở thanh niên, cô đã không vượt qua được kỳ thi công chức.

“Chúng tôi sinh nhầm thời đại. Không ai quan tâm đến ước mơ và tham vọng của chúng tôi nữa trong thời kỳ kinh tế suy yếu. Việc tìm việc làm không ngừng nghỉ là một cực hình”, cô gái 24 tuổi tốt nghiệp Đại học Nhân dân Trung Quốc, nói.

Một cuộc khủng hoảng niềm tin vào nền kinh tế đang cản trở người tiêu dùng chi tiêu và doanh nghiệp tuyển dụng và đầu tư, trong bối cảnh nỗ lực tự cung tự cấp làm xói mòn tiềm năng kinh tế trong dài hạn của Trung Quốc.

Trung Quốc tăng trưởng 5,2% trong năm ngoái, cao hơn hầu hết các nền kinh tế lớn. Nhưng đối với những sinh viên thất nghiệp và người sở hữu bất động sản đang cảm thấy nghèo hơn vì căn hộ của họ mất giá cũng như những người lao động kiếm tiền ít hơn năm trước, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới dường như đang bị thu hẹp.

Zhu Tian, giáo sư kinh tế tại Trường Kinh doanh quốc tế Trung Quốc châu Âu ở Thượng Hải, cho rằng, định nghĩa trong sách giáo khoa về suy thoái kinh tế, hai quí GDP suy giảm kinh tế liên tiếp, không nên áp dụng cho một nước đang phát triển đầu tư khoảng 40% sản lượng hàng năm, gấp đôi mức đầu tư của Mỹ

“Chúng tôi đang trong thời kỳ suy thoái. Nếu bạn nói chuyện với 10 người, bảy người sẽ cho rằng chúng tôi vừa trải qua một năm tồi tệ”, Zhu Tian nói.

Ông cho rằng, Bắc Kinh nên triển khai thêm các biện pháp kích thích để phá vỡ “vòng luẩn quẩn” của sự thiếu niềm tin đang đặc biệt ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi mới bước vào hị trường việc làm ở Trung Quốc.

Thế hệ Z của Trung Quốc, những người sinh ra cuối thập niên 1990 đến đầu thập niên 2010 là nhóm bi quan nhất trong tất cả các nhóm tuổi. Hơn 20% trong số khoảng 100 triệu người Trung Quốc trong độ tuổi 16-24 thất nghiệp hồi tháng 6, điểm dữ liệu cuối cùng trước khi giới chức trách dừng công bố. Mới đây, Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc, cho biết, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên, không bao gồm sinh viên tốt nghiệp, tăng 14,9% trong tháng 12.

Những người có việc làm kiếm được thu nhập ít hơn mong đợi do doanh nghiệp giảm chi phí để ứng phó nhu cầu trong nước đang suy yếu. Theo trang web tuyển dụng Zhaopin, trong quí 4, mức lương trung bình mà doanh nghiệp đưa ra ở 38 thành phố lớn nhất của Trung Quốc giảm 1,3% so với cùng kỳ năm 2022.

Đối với một nền kinh tế đã tăng trưởng gấp khoảng 60 lần tính theo đồng đô la Mỹ kể từ thập niên 1980, đây là một sự thay đổi mang tính lịch sử về niềm tin. Tốc độ tăng trưởng thần kỳ của Trung Quốc trong những thập niên trước đây phần lớn dựa vào các chương trình đầu tư khổng lồ vào sản xuất và cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, mô hình đó bắt đầu khiến tốc độ tăng trưởng nợ cao hơn tăng trưởng kinh tế vào 10 năm trước.

Trong khi đó, Trung Quốc đào tạo sinh viên để làm những công việc đòi hỏi kỹ năng cao trong lĩnh vực dịch vụ, thay vì làm công việc ở nhà máy hoặc ngành xây dựng. Tiêu dùng hộ gia đình giảm yếu và các biện pháp quản lý chặt chẽ đối với các ngành tài chính, công nghệ và giáo dục đã làm giảm đi cơ hội việc làm của họ.

Janice Zhang, 34 tuổi, đã làm việc trong ngành công nghệ cho đến cuối năm 2022 thì nghỉ việc để giải quyết công việc khẩn cấp của gia đình. Cô đã tự tin có thể dễ dàng tìm được việc mới nhờ kinh nghiệm và tấm bằng tốt nghiệp đại học ở Mỹ, Nhưng rốt cục, Zhang chỉ tìm được một công việc tiếp thị trên mạng xã hội và dự kiến phải làm việc theo ca 15 giờ. Vì vậy, cô đã nghỉ việc sau một thời gian ngắn. Cô chia sẻ, tình trạng kinh tế khiến hiện nay cô cảm thấy mình giống như “hạt cát trên bãi biển”, không thể làm chủ được số phận

“Điều tôi đang cố gắng chinh phục trong cuộc sống của mình bây giờ là, theo một cách nào đó, chữa lành nỗi thất vọng mà ngày mai sẽ mang lại”, cô nói.

Vincent Li, chủ một quán cà phê cao cấp ở Thượng Hải, nhận một đòn giáng nặng nề mà theo ông, đã đánh bật ông ra khỏi tầng lớp trung lưu. Khi người Trung Quốc giảm chi tiêu, họ thích cà phê rẻ hơn. Và hai căn hộ mà ông với giá 4 triệu nhân dân tệ (558.600 đô la Mỹ) vào năm 2017 trên đảo du lịch Hải Nam đã không thu hút được bất kỳ người nào thuê hoặc hỏi mua.

“Thị trường bất động sản đã bão hòa”, ông nhận định.

Tại Trung Quốc, 96% trong số khoảng 300 triệu hộ gia đình thành thị sở hữu ít nhất một căn hộ vào năm 2019, theo dữ liệu mới nhất của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC). 30% trong số hộ gia đình này sở hữu hai căn hộ và 10% sở hữu từ ba căn hộ trở lên. Khoảng 70% tiền tiết kiệm của hộ gia đình được đầu tư vào bất động sản.

Theo các công ty môi giới bất động sản, ở một số thành phố, các căn hộ đã mất 2/3 giá trị kể từ khi thị trường bất động sản bắt đầu suy thoái vào năm 2021, khiến chủ sở hữu cảm thấy kém giàu có hơn và giảm chi tiêu. Lĩnh vực bất động sản, chiếm khoảng 1/4 hoạt động kinh tế vào thời kỳ đỉnh cao, hiện trở thành mối đe dọa chính đối với nỗ lực thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình của Trung Quốc.

“Rủi ro lớn là hậu quả từ việc suy giảm các nguồn tăng trưởng trước đây có thể trở nên quá lớn để ngăn chặn và ức chế các nguồn tăng trưởng mới. Nếu điều đó xảy ra, Trung Quốc có thể bị mắc kẹt trong quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng”. Yuen Yuen Ang, Chủ tịch Chương trình Kinh tế chính trị Alfred Chandler tại Đại học Hopkins (Mỹ), bình luận

Không chỉ các chính sách trong nước ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế ở Trung Quốc. Căng thẳng ngoại giao với phương Tây cũng góp phần khiến nước này lần đầu tiên bị thâm hụt đầu tư nước ngoài.

Các tổ chức đại diện thương mại phương Tây đã bày tỏ lo ngại về việc giới chức trách Trung Quốc tăng cường kiểm tra các công ty tư vấn nước ngoài cũng như áp đặt các lệnh cấm xuất cảnh, cùng nhiều vấn đề khác.

Các hạn chế về công nghệ của Mỹ đối với Trung Quốc đã ngăn cản công ty tư vấn của David Fincher ở Thượng Hải kinh doanh tư vấn bán dẫn, làm mất một nguồn thu nhập quan trọng. Ông đang cân nhắc chuyển kinh doanh ra nước ngoài vì lo ngại căng thẳng ngoại giao gia tăng hoặc những thay đổi về quy định quản lý mới từ Bắc Kinh có thể khiến hoạt động kinh doanh của ông không thể trụ vững.

“Bạn cảm thấy mình giống như một con tôm hùm trong nồi. Nước đang sôi nhưng bạn cứ ngồi đó”, Fincher nói.

Theo Reuters

Chánh Tài