Đồng chí Nguyễn Thị Thập - Người cán bộ dốc lòng vì sự bình đẳng và phát triển của giới nữ

Những người từng biết đến đồng chí Nguyễn Thị Thập, hay còn được gọi với cái tên trìu mến là “bà Mười Thập” đều cho rằng, đồng chí thật xứng đáng với 8 chữ vàng mà Bác Hồ trao tặng phụ nữ Việt Nam “Anh hùng - Bất khuất - Trung hậu - Đảm đang”.

VẬN ĐỘNG PHỤ NỮ THAM GIA CÁCH MẠNG

Năm 1930, đồng chí Nguyễn Thị Thập tham gia tổ chức Nông hội đỏ, một tổ chức của Đảng ở Mỹ Tho; cùng tổ chức, lãnh đạo cuộc đấu tranh của hơn 4.000 nông dân ở huyện Châu Thành, Mỹ Tho; trong đó có hàng ngàn phụ nữ tham gia nhằm đòi quyền lợi kinh tế, đòi cải thiện đời sống, chống ách áp bức của đế quốc, phong kiến.

Tháng 8-1945, khi thời cơ “ngàn năm có một” để vùng lên tổng khởi nghĩa đã đến, đồng chí tham gia lãnh đạo quần chúng giành chính quyền tại tỉnh Mỹ Tho. Trong cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1946, đồng chí Nguyễn Thị Thập được bầu làm Đại biểu Quốc hội khóa I.

Cố Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Thập nhận Bức trướng “Phụ nữ Việt Nam dũng cảm đảm đang, chống Mỹ cứu nước” do Chủ tịch Quốc hội Trường Chinh trao tặng ngày 20-10-1966. Ảnh: Tư liệu

Đồng chí Nguyễn Thị Thập từng tâm sự: “Hai lần tôi vượt hiểm nghèo ra Bắc đều là giữa 2 lần Nam bộ lâm vào tình cảnh nước sôi lửa bỏng…”. Đây cũng là thời gian đồng chí thu thập, sưu tầm được nhiều sách, báo tuyên truyền của Mặt trận Việt Minh, Báo Cứu Quốc, tranh, ảnh, ca dao để đem về Nam bộ. Trở về Nam bộ, đến Mỹ Tho, Sa Đéc, Long Xuyên, Bến Tre... đồng chí đã đọc bức thư của Trung ương gửi đồng bào Nam bộ bằng tất cả tấm lòng và tình cảm để động viên, khích lệ phụ nữ Nam bộ, Hội Mẹ chiến sĩ (gồm các bà từ 50 tuổi trở lên) tích cực tham gia phong trào “Ủng hộ bộ đội”, “Nuôi quân diệt giặc”.

Từ năm 1947 đến 1953, song song với công tác Đảng, đồng chí Mười Thập được tín nhiệm bầu làm Hội trưởng Hội Phụ nữ cứu quốc - một tổ chức quy tụ và phát huy sức mạnh của hàng triệu phụ nữ Nam bộ, một thành viên nòng cốt của Mặt trận Việt Minh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đồng chí Nguyễn Thị Thập được Đảng phân công phụ trách công tác phụ nữ để xây dựng các cơ sở quần chúng, củng cố chính quyền cấp xã, tạo thành sức mạnh tổng hợp. Vì vậy, đi đến tỉnh nào, đồng chí cũng liên hệ với phụ nữ, trở thành nữ lãnh đạo xuất sắc của phong trào phụ nữ những ngày Nam bộ kháng chiến.

Năm 1955, tập kết ra Bắc, đồng chí Mười Thập được Đảng, Bác Hồ phân công chuyên trách công tác dân vận. Được chị em tín nhiệm bầu làm Hội trưởng, rồi Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) Việt Nam kiêm Bí thư Đảng đoàn liên tục 18 năm. Khi Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc nhằm hủy diệt và ngăn chặn sự ủng hộ của hậu phương lớn đối với tiền tuyến miền Nam, nêu cao khẩu hiệu “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”, thể theo nguyện vọng yêu nước thiết tha của hàng triệu phụ nữ, Chủ tịch Nguyễn Thị Thập cùng với tập thể Ban Thường trực Trung ương Hội LHPN Việt Nam đã thảo luận, xin ý kiến Ban Chấp hành Trung ương Hội LHPN Việt Nam và đi đến quyết định đề xuất với Trung ương Đảng phát động trong toàn thể phụ nữ miền Bắc phong trào “Ba đảm nhiệm”.

Xuất phát từ tình hình nhiệm vụ mới và yêu cầu thực tiễn, sau khi phong trào được phát động trong một thời gian ngắn, Chủ tịch Hồ Chí Minh gợi ý cho Hội LHPN Việt Nam đổi tên phong trào “Ba đảm nhiệm” thành phong trào “Ba đảm đang”: Đảm đang sản xuất và công tác thay thế chồng, con đi chiến đấu; đảm đang việc gia đình cho chồng con, anh em yên tâm chiến đấu, khuyến khích chồng, con, anh em tham gia và phục vụ lâu dài trong Quân đội; đảm đang phục vụ chiến đấu, tham gia dân quân tự vệ, luyện tập quân sự để sẵn sàng chiến đấu, phục vụ Quân đội, Công an, dân quân tự vệ khi chiến đấu.

Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Thập, lúc bấy giờ phong trào “Ba đảm đang” đã trở thành cao trào cách mạng của phụ nữ, ghi dấu mốc son trong lịch sử tổ chức và hoạt động của phong trào phụ nữ và Hội LHPN Việt Nam, một phong trào đã có tác dụng vận động to lớn trong một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc. Để đến hôm nay, phong trào “Ba đảm đang” vẫn sống động và ngân vang mãi trong trái tim chúng ta với bao niềm tự hào, kính phục về người phụ nữ Việt Nam trong thế kỷ XX. Đó là niềm khích lệ để phụ nữ Việt Nam tiếp tục cống hiến xây dựng đất nước phồn thịnh, giàu mạnh, văn minh.

VÌ SỰ BÌNH ĐẲNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHỤ NỮ

Với trách nhiệm người đứng đầu Hội LHPN liên tục nhiều khóa, đồng thời là Phó Chủ tịch Quốc hội, đồng chí Nguyễn Thị Thập đã góp phần đưa tiếng nói của phụ nữ vào việc sửa đổi Hiến pháp năm 1960, kiến nghị với Nhà nước xây dựng Luật Hôn nhân và Gia đình, thực hiện nguyên tắc “một vợ, một chồng”. Đồng chí còn tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành hàng loạt chỉ thị, nghị quyết, các văn bản pháp lý nhằm phát huy vai trò của phụ nữ và thực hiện nam, nữ bình đẳng, nhiều chính sách khác bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, góp phần vào sự nghiệp giải phóng phụ nữ.

Đồng chí Nguyễn Thị Thập trò chuyện cùng các đại biểu nữ tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III (9-1960). Ảnh: tư liệu

Với kinh nghiệm và tâm huyết với công tác phụ nữ, tại Đại hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ III (tháng 3-1961), đồng chí Nguyễn Thị Thập đã được bầu lại làm Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam. Đại hội đã phát động phong trào thi đua “5 tốt” với các nội dung: Đoàn kết sản xuất, tiết kiệm tốt; chấp hành chính sách tốt; tham gia quản lý tốt; học tập chính trị, văn hóa, kỹ thuật tốt; xây dựng gia đình, nuôi dạy con tốt.

Trong lãnh đạo công tác phụ nữ, đồng chí Nguyễn Thị Thập thường chú trọng đến công tác đào tạo cán bộ - một công tác quan trọng hàng đầu. Đồng chí đã đào tạo được đội ngũ cán bộ nữ tận tụy, quên mình vì công việc, trở thành những người “đày tớ của nhân dân”; nhiều nữ sinh được đào tạo trong những năm đầu kháng chiến có tinh thần yêu Tổ quốc, yêu đồng bào và trưởng thành dần trong kháng chiến chống Mỹ.

Với vai trò là Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, Bí thư Đảng đoàn Phụ nữ, kiêm Trưởng Ban Phụ vận Trung ương, đồng chí Nguyễn Thị Thập đã tổ chức và lãnh đạo phong trào phụ nữ rất sắc sảo, có nhiều sáng kiến, tập hợp, đoàn kết được các lực lượng phụ nữ trong nước, ngoài nước thành một mặt trận phụ nữ rộng rãi và vững chắc, làm trợ thủ đắc lực cho Đảng và Nhà nước trong công tác phụ vận. Đồng chí Nguyễn Thị Thập đã có nhiều cố gắng phát triển phong trào phụ nữ một cách toàn diện.

Một điểm nổi bật nữa ở sự lãnh đạo sáng suốt của đồng chí Nguyễn Thị Thập là cùng Đảng đoàn Phụ nữ sớm cử cán bộ nữ có năng lực tham gia lãnh đạo ở các Bộ, ngành có đông lao động nữ hoặc có khả năng chăm lo cho quyền lợi phụ nữ, như: Ủy ban Bảo vệ bà mẹ và trẻ em, Bộ Công nghiệp nhẹ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tư pháp, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao… Đồng chí luôn gần gũi với mọi người, quan tâm tha thiết đến quyền lợi của phụ nữ, đến sự nghiệp giải phóng phụ nữ.

Nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa từng phát biểu: “Tôi vô cùng khâm phục đồng chí Nguyễn Thị Thập ở tư duy sáng tạo và tầm nhìn chiến lược của một nhà lãnh đạo phong trào phụ nữ trong công tác viết sử, giáo dục truyền thống của phụ nữ Việt Nam và Hội LHPN Việt Nam. Có thể nói, đồng chí Nguyễn Thị Thập là người rất tâm huyết với công tác giáo dục truyền thống nói chung, giáo dục truyền thống phụ nữ Việt Nam nói riêng. Tôi còn nhớ, những năm đồng chí Nguyễn Thị Thập lâm bệnh, khi tôi đến thăm, đồng chí nói truyền thống phụ nữ rất dày, phải giáo dục truyền thống cho phụ nữ Việt Nam, giữ cốt cách phụ nữ Việt Nam”.

Đau đáu với việc giáo dục truyền thống, giữ gìn thuần phong mỹ tục của người phụ nữ Việt Nam, đồng chí Nguyễn Thị Thập không chỉ lo làm những việc lớn như tổng kết lịch sử, làm Nhà truyền thống phụ nữ, mà còn thường xuyên quan tâm chú ý từng việc nhỏ, góp ý, uốn nắn cho cán bộ phụ nữ đến từng chi tiết, kể cả việc ăn mặc của phụ nữ. Đồng chí thường nói: Áo dài là nét đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam, phải chú ý giữ gìn nét đẹp truyền thống đó.

Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng phong phú, sôi nổi, dù ở bất cứ đâu, ở cương vị nào, đồng chí Nguyễn Thị Thập luôn thể hiện tinh thần trung kiên, suốt đời phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng phụ nữ. Đồng chí là hiện thân của đức tính khiêm nhường, lòng vị tha, nhân hậu, gắn bó mật thiết với nhân dân và tinh thần làm việc hăng say đến hơi thở cuối cùng.

PHƯƠNG MAI