Đồng hành cùng nông dân, kiến tạo nền nông nghiệp vững mạnh

Quang cảnh Diễn đàn. Ảnh: Phạm Hưng.

Định hướng mới cho nông nghiệp bền vững

Phát biểu tại Diễn đàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn nhấn mạnh, Diễn đàn “Lắng nghe nông dân nói” lần này là một trong những hoạt động quan trọng trước thềm Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025. Theo tổng hợp, đến trước khi diễn ra Diễn đàn, đã có gần 1.000 ý kiến, đề xuất, kiến nghị gửi tới Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT), Hội Nông dân Việt Nam, tập trung vào các vấn đề đang rất nóng hổi, thời sự hiện nay đang đặt ra với nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam.

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng cho biết: Bộ NNMT xác định muốn phát triển nông nghiệp hiện đại, sinh thái bền vững thì trước hết phải làm cho người nông dân hạnh phúc, có thu nhập tốt và có vị thế xã hội xứng đáng. Thời gian qua, Bộ đã và đang triển khai nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, hướng đến một nền nông nghiệp xanh - hiệu quả - nhân văn. Cụ thể, đó là hoàn thiện thể chế, chính sách về nông nghiệp, nông thôn một minh bạch, hiệu quả; đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, mở rộng dịch vụ công trực tuyến, tạo môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ - trao quyền chủ động cho địa phương và cộng đồng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và phát triển sinh kế bền vững. “Tôi cam kết đồng hành với người nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Bộ sẽ không đứng ngoài mà trực tiếp cùng các bên tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện để nông sản Việt phát triển bền vững hơn” - Bộ trưởng khẳng định.

Thúc đẩy khoa học công nghệ và chuyển đổi số

Tại Diễn đàn, các đại biểu và nông dân tiêu biểu đã nêu nhiều câu hỏi liên quan tới những vấn đề được nhiều người quan tâm. Bà Đỗ Thị Thúy Hà - Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Đầu tư phát triển Sông Giá, nông dân Việt Nam xuất sắc Hải Phòng đặt câu hỏi: “Thời gian tới, Bộ NNMT có cơ chế, chính sách như thế nào để đẩy mạnh việc liên kết ứng dụng khoa học công nghệ giữa các viện, trường với nông dân? Có cơ chế nào để nông dân/hợp tác xã được tham gia trực tiếp các đề tài KHCN cấp thành phố, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng?”

Trả lời những câu hỏi này, ông Nguyễn Văn Long - Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết: Hiện nay, Đảng, Nhà nước và Bộ đã ban hành các quy định, hướng dẫn rất cụ thể, tạo điều kiện cho mọi tổ chức, cá nhân, trong đó có các hội viên Hội Nông dân Việt Nam có thể tham gia nghiên cứu, triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đã được thể chế hóa. Bộ cũng đang kêu gọi các tổ chức, cá nhân chủ động đặt hàng các đề tài, dự án liên quan đến lĩnh vực, vấn đề mà mình quan tâm, cần có sự hỗ trợ của khoa học – công nghệ để giải quyết thực tiễn. Bên cạnh đó, tất cả các “bài toán” mà Bộ và ngành đang cần lời giải đều được công khai minh bạch, mời gọi các nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân cùng tham gia. Hiện nay, Bộ đã có quy định cho phép thành lập các quỹ, tổ chức để triển khai ngay hoạt động nghiên cứu khoa học bất cứ thời điểm nào trong năm, thay vì chờ kế hoạch hàng năm như trước đây. Ngoài ra, việc chuyển đổi số trong quản lý khoa học - công nghệ cũng được triển khai toàn diện: 100% nhiệm vụ đều được quản lý, theo dõi, công khai trên hệ thống số, giúp mọi tổ chức, cá nhân dễ dàng giám sát tiến độ và kết quả thực hiện. Trong thời gian tới, Bộ tiếp tục phát huy những nội dung này và cũng kêu gọi các doanh nghiệp, hội viên nông dân liên hệ để đề xuất đặt hàng các dự án hỗ trợ khoa học công nghệ đáp ứng đúng yêu cầu mong muốn của mình.

Thông tin thêm về nội dung này, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn khẳng định, Hội Nông dân đã đổi mới phương thức tập hợp hội viên nông dân để gia tăng sự liên kết, trao đổi, phối hợp trong ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số. Hiện nay, nông dân rất thiếu thông tin chính thống để định hình trong quá trình sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật. Trong quá trình phối hợp với Google để tổ chức các lớp đào tạo, chúng tôi cũng nhận thấy nhiều nông dân đã có điện thoại thông minh nhưng chưa khai thác hết mức lợi ích của thiết bị trong tìm hiểu thông tin, nâng cao hiệu quả sản xuất.

Để hỗ trợ nông dân, Hội đã triển khai app Nông dân với khoảng 4,5 triệu nông dân đã tham gia, trong thời gian tới sẽ thúc đẩy thêm. Về chuyển giao khoa học kỹ thuật và phối hợp nghiên cứu, nông dân hiện đã có rất nhiều sáng kiến, mô hình sản xuất hay, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Trong thời gian tới, hội sẽ thúc đẩy thêm, gia tăng mối liên kết giữa nông dân với nhà khoa học để lan tỏa, nhân rộng thêm các mô hình này đến nông dân có nhu cầu. Đồng thời, Hội tiếp tục phối hợp VNPT, Coopmart để hướng dẫn hội viên, nông dân đưa nông sản lên sàn, tương tác được với khách hàng, thị trường.

Liên kết hợp tác xã - mắt xích của chuỗi giá trị

Nhiều ý kiến tại Diễn đàn đề nghị Bộ NNMT có chính sách cụ thể hỗ trợ hợp tác xã nông nghiệp, nhất là trong khâu liên kết tiêu thụ. Trả lời, Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng cho biết Bộ đang rà soát toàn bộ khung chính sách phát triển kinh tế tập thể, đồng thời phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để xây dựng cơ chế tín dụng và quỹ hỗ trợ riêng cho hợp tác xã nông nghiệp. “Nếu nông dân đi một mình, họ chỉ là người sản xuất nhỏ lẻ; nhưng khi đi cùng hợp tác xã và doanh nghiệp, họ trở thành một mắt xích của chuỗi giá trị lớn” - ông Thắng khẳng định.

Theo kế hoạch, Bộ sẽ thành lập tổ công tác hỗ trợ trực tiếp các mô hình hợp tác xã kiểu mới, giúp họ tiếp cận công nghệ, vốn và thị trường, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số trong quản trị HTX.

Trước câu hỏi của nông dân về sự chồng chéo trong quản lý vật tư đầu vào, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, Bộ trưởng cho biết sẽ rà soát lại toàn bộ các quy chuẩn, giấy phép, quy trình đăng ký sản phẩm, tránh tình trạng “một loại phân phải xin phép nhiều nơi”.

Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh, mọi chính sách của Bộ NNMT trong giai đoạn mới đều phải hướng tới người nông dân. Ông yêu cầu các đơn vị trực thuộc Bộ mở rộng kênh tương tác trực tiếp với nông dân và doanh nghiệp, không để thông tin “tắc nghẽn” giữa cấp quản lý và người sản xuất.

Kim Thu