Đồng Nai: Chú trọng đời sống văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số

Đồng Nai là tỉnh có nhiều thành phần dân tộc thiểu số sinh sống. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 50 thành phần dân tộc thiểu số, chiếm trên 6% dân số toàn tỉnh. Đồng bào dân tộc thiểu số sống rải rác, xen kẽ nhưng tập trung chủ yếu ở các huyện: Tân Phú, Định Quán, Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Vĩnh Cửu, Long Thành, Trảng Bom và thành phố Long Khánh.

Năm 2019, toàn tỉnh có 862 hộ dân tộc thiểu số là hộ nghèo, trên 10 ngàn hộ cận nghèo thì đến năm 2023, con số này giảm xuống lần lượt là 566 và 891 hộ.

Từ sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước thông qua các chương trình, dự án cùng sự hỗ trợ của cộng đồng, đồng bào các dân tộc thiểu số đã vươn lên thoát nghèo, từng bước ổn định cuộc sống. Nhiều người dân tộc thiểu số nắm giữ các vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị, trở thành người uy tín tại cộng đồng dân cư, đóng góp ngày càng thiết thực cho sự phát triển ở địa phương.

Bên cạnh phát triển kinh tế, đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số được quan tâm, chú trọng. Giai đoạn 2019 - 2024, Đồng Nai đã triển khai nhiều chương trình nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số. Hàng năm, các lễ hội của bà con được tổ chức trên địa bàn mang đậm sắc thái truyền thống của từng dân tộc, tạo được không khí tươi vui, đoàn kết và thân ái tại địa phương, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Hiện nay, Đồng Nai đã đưa vào hoạt động 16 nhà văn hóa dân tộc Chơro, S’tiêng, Mạ, Chăm, Mường tại các huyện: Tân Phú, Long Thành, Vĩnh Cửu, Thống Nhất, Xuân Lộc, Định Quán, Cẩm Mỹ và TP. Long Khánh. Đây không chỉ là địa điểm tổ chức các lễ hội, mà còn là nơi để bà con giao lưu, trao đổi kinh nghiệm làm ăn, thoát nghèo.

Ảnh: TH

Từ đây, những chủ trương, chính sách mới của Đảng, Nhà nước đến được với bà con thông qua đội ngũ những người uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, giúp bà con trang bị được kiến thức, kỹ năng để không bị lôi kéo, dụ dỗ vào những việc làm sai trái.

Tháng 10/2024, tại Nhà văn hóa dân tộc Mạ (ở khu phố Hiệp Nghĩa, thị trấn Định Quán, huyện Định Quán), Cục Văn hóa cơ sở (Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch) đã tổ chức tập huấn xây dựng mô hình điểm về gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào.

Gần 100 người uy tín, già làng, nghệ nhân và bà con người Mạ đã được hướng dẫn xây dựng mô hình sinh hoạt văn hóa cộng đồng, truyền dạy đánh cồng, chiêng và các điệu múa truyền thống; nghệ thuật hát dân ca tăm pớt… Qua đó, góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống của đồng bào Mạ.

Công tác bảo tồn, phát huy tiếng nói, chữ viết cũng được đồng bào các dân tộc thiểu số chú trọng. Các dân tộc: Hoa, Khmer, Chăm, Chơro trên địa bàn tỉnh đã và đang bảo tồn được chữ viết thông qua việc mở các lớp dạy tiếng nói, chữ viết cho con em dân tộc mình.

Tại huyện Vĩnh Cửu, vài năm trở lại đây đã đẩy mạnh khôi phục, phát triển các giá trị văn hóa trong vùng đồng bào dân tộc, phục vụ du lịch cộng đồng. Trong đó, địa phương đã lập thủ tục thực hiện hỗ trợ đầu tư Dự án Bảo tồn ấp văn hóa truyền thống dân tộc Chơro ở xã Phú Lý, tạo nguồn lực phát triển du lịch cộng đồng bền vững. Đây là việc làm có ý nghĩa tạo động lực mới trong xây dựng và phát triển nông thôn mới ở địa phương, phát triển hài hòa kinh tế và văn hóa, giúp người Chơro bảo tồn được bản sắc văn hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, dù công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh được cả hệ thống chính trị quan tâm, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số không ngừng được cải thiện, song văn hóa truyền thống của đồng bào đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, sự mai một, biến mất của một số thành tố vốn là bản sắc văn hóa tộc người; quá trình tiếp biến văn hóa làm xuất hiện quan niệm, lối sống chưa lành mạnh trong các dân tộc thiểu số, đặc biệt là ở giới trẻ. Công tác nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê về văn học dân gian các dân tộc thiểu số còn nhiều hạn chế…

Để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã kiến nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tiếp tục chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương xây dựng các chương trình, kế hoạch về công tác bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số giai đoạn 2025 - 2030. Hỗ trợ kinh phí đầu tư cho nhiệm vụ thực hiện bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Đồng Nai; nguồn kinh phí được duy trì thường xuyên và tương xứng với nhu cầu thực tế của công việc.

Đình Sơn