Dòng sông chở nặng ân tình

Tôi vẫn luôn dành riêng một khoảng trống trong tim mình cho những ký ức ngày cũ neo đậu. Bởi lẽ dẫu có sống giữa phố thị phồn hoa thì tâm hồn tôi vẫn mãi hướng về làng quê yêu dấu. Tôi sinh ra ở miền quê thật yên bình, nơi có dòng sông Trà hiền hòa, chứa đựng biết bao giá trị văn hóa, lịch sử của quê hương Quảng Ngãi. Dòng sông tuổi thơ đã cho tôi vẫy vùng trong ánh nắng mùa hạ có phần chói chang với những đêm trăng vàng óng ánh cùng mái chèo sóng vỗ...

Buổi sáng trên sông Kinh. Ảnh: TẤN CƯ

Một chiều cuối đông, cơn gió lạnh ngấm vào da thịt, tôi rời khỏi lối đi quen thuộc, hướng về con đường mới bên bờ nam sông Trà lộng gió, song hành cùng con sông xuôi về Cửa Đại. Những xô bồ, ưu tư giờ đây như được trút bỏ ở lại trong lòng thành phố. Đâu đây như nghe tiếng cười khúc khích nô đùa trên sóng nước, vang vang theo gió lộng. Ngắm sông mà lòng chợt vui khi năm tháng chảy trôi mà dòng sông dường như không già đi mà vẫn hiền hòa như dải lụa uốn quanh, cuốn theo tuổi thơ thật trong trẻo của tôi.

Còn nhớ, sông quê với những chiều hè, lũ trẻ lại í ới gọi nhau ra bến để tắm sông. Con sông quê yên bình bỗng chốc trở nên náo nhiệt, rộn vang. Ngày thơ bé, tôi và lũ bạn từng hò nhau xuống vườn, lăm lăm con dao lén đốn chuối, cùng nhau khệ nệ vác khúc chuối ấy, kết thành bè cùng nhau bơi ra sông, rồi hát vang những bài đồng dao vui nhộn. Những lần trốn nhà lội sông ấy, chúng tôi đã không ít lần bị bố mẹ cho những trận đòn nhớ đời. Thật nhớ những ngày rong chơi lênh đênh trên chiếc bè chuối thú vị ấy!

Sông đã cấp nước cho ruộng đồng bờ bãi, cho bắp lúa lên xanh. Sông cũng đã nuôi dưỡng tâm hồn, tắm mát tuổi thơ cho bao bậc nhân tài trí dũng của đất nước. Những tên người, tên làng sinh ra từ sông, được sông nuôi dưỡng đã theo dòng chảy mãi, chảy vào lịch sử, văn hóa của quê hương, đất nước.

Sau này, trên dọc dài đất nước tôi còn được gặp gỡ rất nhiều dòng sông chở nặng ân tình, khiến tâm tư luôn thao thiết nhớ. Đó là một dòng sông Hương chảy vào biết bao trang sách, chảy trong huyết mạch của tình yêu xứ Huế mộng mơ. Là dòng sông Thạch Hãn nơi tuổi 20 của một thế hệ đã hóa thành sóng nước, “vỗ yên bờ bãi mãi ngàn năm” (Đò xuôi Thạch Hãn - Lê Bá Dương). Là chín nhánh Cửu Long mang phù sa đắp bồi bờ bãi, tạo nên vùng đồng bằng trù phú Nam Bộ...

Những dòng sông đã ghi dấu tên tuổi của nó vào văn hóa, lịch sử đất nước, vào tâm tư con người theo sứ mệnh và cách riêng của nó. Dẫu bình dị hay hào hùng, dẫu lớn hay nhỏ, nông hay sâu vẫn vỗ mãi vào lòng người những lớp lang kỷ niệm. Để trong những khoảnh khắc ồn ã hay những khoảng lặng bình yên, giữa khúc quanh cuộc sống hay bằng phẳng đường đời ta đều nhớ về những ân nghĩa của dòng trôi...

Mãi sau này, lớn lên, mới càng thấy câu thơ của Tế Hanh sao mà sâu sắc: “Chẳng biết nước có giữ ngày, giữ tháng/ Giữ bao nhiêu kỷ niệm giữa dòng trôi?/ Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!”. Chẳng biết đó là nỗi thiết tha hoài vọng, nhớ mong và tình yêu son sắt của nhà thơ trong những tháng ngày tập kết xa quê, hay ông đang nói hộ tiếng lòng của những con người đã rời xa con sông quê hương của mình vậy?

THIÊN DI