Đông y chỉ cách giữ ấm cơ thể bằng 4 loại thực phẩm có trong nhà

Khi thời tiết chuyển lạnh, cơ thể dễ suy giảm dương khí, gây mệt mỏi, tay chân lạnh và dễ ốm. Theo Đông y, lựa chọn thực phẩm có tính ôn – nhiệt không chỉ giúp giữ ấm từ bên trong mà còn tăng cường đề kháng, phòng bệnh hiệu quả trong mùa đông.

Lựa chọn đúng thực phẩm có tính ôn – nhiệt sẽ giúp cơ thể sinh nhiệt tự nhiên và tốt cho sức khỏe khi trời lạnh (Ảnh: Vinuni.edu)

Khi thời tiết chuyển lạnh, nhiều người dễ gặp tình trạng tay chân lạnh, mệt mỏi, cảm cúm, ho kéo dài hoặc đau nhức xương khớp. Theo Đông y, giữ ấm cơ thể không chỉ phụ thuộc vào quần áo hay nhiệt độ môi trường, mà còn đến từ chế độ ăn uống phù hợp với thể trạng và khí hậu. Việc lựa chọn đúng thực phẩm có tính ôn – nhiệt sẽ giúp cơ thể sinh nhiệt tự nhiên, tăng cường đề kháng và phòng bệnh hiệu quả trong mùa lạnh.

Đông y lý giải vì sao cơ thể dễ bị lạnh

Theo quan điểm Đông y, cơ thể con người vận hành dựa trên sự cân bằng giữa âm – dương. Mùa đông là thời điểm dương khí suy yếu, âm khí thịnh, nếu không được bồi bổ hợp lý, dương khí trong cơ thể dễ bị hao tổn, dẫn đến các biểu hiện như sợ lạnh, lạnh bụng, chân tay lạnh, tiêu hóa kém.

Đặc biệt, những người có thể hàn, người cao tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ sau sinh hoặc người lao động ngoài trời càng dễ bị nhiễm lạnh từ bên trong. Vì vậy, Đông y nhấn mạnh nguyên tắc “ôn bổ chính khí” tức là dùng thực phẩm để làm ấm từ gốc, nuôi dưỡng tạng phủ và khí huyết.

Phân loại thực phẩm theo tính chất Đông y

Trong Đông y, thực phẩm được chia theo tính hàn – lương – ôn – nhiệt. Để giữ ấm cơ thể, cần ưu tiên nhóm thực phẩm có tính ôn và nhiệt, đồng thời hạn chế các món quá lạnh trong mùa đông.

Thực phẩm tính ôn: Gừng, hành, tỏi, quế, thì là, hồi, tiêu, thịt gà, thịt bò, cá chép, cá hồi, đậu đỏ…

Thực phẩm tính nhiệt: Ớt, rượu (dùng điều độ), thịt dê, thịt cừu, quế chi.

Thực phẩm tính hàn – lương (nên hạn chế): Nước đá, rau sống, cua, ốc, nghêu, dưa hấu, lê, mướp đắng.

Việc ăn uống đúng tính chất không chỉ giúp giữ ấm mà còn hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện tuần hoàn máu.

Thực phẩm giúp giữ ấm cơ thể

Gừng

Đông y cho rằng có thể giữ ấm cơ thể bằng thực phẩm (Ảnh minh họa)

Gừng được xem là thực phẩm hàng đầu trong việc giữ ấm cơ thể nhờ tính ôn, vị cay, tác động vào phế, tỳ, vị, giúp tán hàn, làm ấm bụng, giảm ho và buồn nôn.

Một cốc trà gừng ấm vào buổi sáng hoặc khi trời lạnh không chỉ giúp làm ấm người nhanh chóng mà còn hỗ trợ phòng cảm lạnh hiệu quả.

Thịt gà, thịt bò giúp bổ khí huyết, tăng sinh nhiệt

Theo Đông y, thịt gà và thịt bò đều có tính ôn, giúp bổ khí, dưỡng huyết, rất phù hợp cho người thể hàn, người suy nhược hoặc mới ốm dậy. Các món hầm, súp, cháo từ thịt gà hoặc thịt bò khi ăn nóng sẽ giúp cơ thể sinh nhiệt tốt hơn.

Gia vị cay ấm là “trợ thủ” không thể thiếu

Hành, tỏi, tiêu, quế, hồi, ớt… đều là những gia vị có tính cay ấm, giúp kích thích tuần hoàn máu, làm giãn mạch, từ đó giảm cảm giác lạnh tay chân. Đông y khuyên nên sử dụng các gia vị này ở mức vừa phải trong các món kho, hầm, xào mùa đông.

Đậu đỏ và ngũ cốc nguyên hạt

Đậu đỏ có tính ấm, giúp lợi tiểu, bổ huyết, đặc biệt tốt cho phụ nữ. Trong khi đó, các loại ngũ cốc như gạo lứt, yến mạch, kê không chỉ cung cấp năng lượng mà còn giúp cơ thể duy trì nhiệt lượng ổn định trong thời tiết lạnh.

Món ăn theo Đông y giúp làm ấm người ngày lạnh

- Cháo gừng, hành, thịt băm: Giúp giải cảm, ấm bụng, dễ tiêu.

- Canh gà hầm thuốc bắc: Bồi bổ khí huyết, tăng sức đề kháng.

- Lẩu thảo mộc: Kết hợp quế, hồi, sả, gừng giúp làm ấm từ trong ra ngoài.

- Trà quế, trà gừng mật ong: Uống ấm giúp giảm lạnh cổ họng, phòng ho.

Các món ăn này nên dùng khi còn nóng để phát huy tối đa tác dụng sinh nhiệt.

Lưu ý quan trọng khi giữ ấm bằng thực phẩm

Dù thực phẩm tính ôn – nhiệt mang lại nhiều lợi ích, nhưng Đông y cũng nhấn mạnh nguyên tắc cân bằng. Việc lạm dụng đồ cay nóng có thể gây nóng trong, táo bón hoặc nổi mụn.

Ngoài ra, người có thể nhiệt, hay nóng trong nên dùng gia vị cay ấm ở mức vừa phải. Không nên ăn quá muộn vào buổi tối để tránh ảnh hưởng tiêu hóa. Kết hợp ăn uống với giữ ấm cơ thể, vận động nhẹ và ngủ đủ giấc.

Giữ ấm cơ thể theo Đông y không phải là điều quá phức tạp, mà bắt đầu từ những lựa chọn thực phẩm hằng ngày. Ăn đúng – ăn ấm – ăn phù hợp với thể trạng sẽ giúp cơ thể tự điều hòa nhiệt, nâng cao sức đề kháng và hạn chế bệnh tật khi trời lạnh.

Hoàng Ly