Đột phá về đầu tư trên địa bàn Thủ đô

Quang cảnh tọa đàm “Mô hình kinh doanh bằng AI” do Quỹ Đầu tư BK Fund (Đại học Bách khoa Hà Nội) tổ chức, tháng 7-2024.

Tạo không gian mới phát triển Thủ đô

Theo Luật Thủ đô năm 2024, thành phố Hà Nội được thí điểm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm với vốn điều lệ được bố trí từ ngân sách thành phố và huy động từ tài trợ và các nguồn khác theo quy định pháp luật. Nguyên tắc hoạt động theo quy luật của thị trường, chấp nhận khả năng rủi ro nhưng phải bảo đảm công khai, minh bạch.

Theo đó, Hà Nội có thể đầu tư vốn vào doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực trọng điểm về khoa học, công nghệ. Đích đến là hỗ trợ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và thương mại hóa sản phẩm khoa học, công nghệ.

HĐND thành phố có trách nhiệm phê duyệt đề án thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm do UBND thành phố Hà Nội quyết định thành lập quỹ và kiểm tra, giám sát việc thực hiện.

Để bảo đảm việc thực hiện đồng bộ, cùng với thí điểm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm, Luật cho phép Hà Nội được áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới có tính đổi mới, sáng tạo trong điều kiện thực tế với phạm vi được giới hạn trong một số lĩnh vực có khả năng mang lại giá trị, hiệu quả cao về kinh tế - xã hội mà pháp luật chưa có quy định hay chưa cho phép thực hiện hoặc quy định hiện hành không còn phù hợp với đặc điểm, tính năng mới. Ưu tiên đối với các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh triển khai trong phạm vi khu công nghệ cao, Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, Trung tâm đổi mới sáng tạo của thành phố. Tất cả đều phải thực hiện dưới sự kiểm soát đặc biệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền để có cơ sở thúc đẩy Thủ đô đi đầu, tiên phong trong đổi mới sáng tạo. Thời gian thử nghiệm giải pháp công nghệ mới tối đa là 3 năm và có thể được gia hạn 1 lần.

Phù hợp với xu thế phát triển

Nêu kinh nghiệm từ các nước, Giám đốc Quỹ đầu tư BK Fund, Đại học Bách khoa Hà Nội Phạm Tuấn Hiệp cho rằng, những quốc gia phát triển công nghệ đều có quỹ đầu tư mạo hiểm và Hà Nội có thể tham khảo kinh nghiệm của một số nước để quy định cụ thể về vấn đề này trong quá trình xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thủ đô.

Những năm gần đây, Việt Nam chứng kiến ngày càng nhiều đột phá trong công nghệ trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, từ thực tiễn đưa các tiến bộ công nghệ này vào hoạt động của doanh nghiệp đã nảy sinh một số điểm nghẽn. Theo các chuyên gia pháp luật, Luật Thủ đô năm 2024 cho phép HĐND thành phố Hà Nội quyết định phạm vi miễn áp dụng các quy định của pháp luật đối với từng dự án thử nghiệm cụ thể phù hợp với yêu cầu, mục đích thử nghiệm theo đề nghị của UBND thành phố Hà Nội trên cơ sở đánh giá về mức độ rủi ro và khả năng kiểm soát (Khoản 5, Điều 25) là quy định đặc thù, vượt trội; giải quyết được những bất cập, tồn tại, cản trở sự phát triển...

Để tạo ra những bước đột phá, các chuyên gia cũng cho rằng, các ngân hàng cần "bắt tay" cùng thành phố hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp khởi nghiệp. Bởi Hà Nội là nơi hội tụ hơn 70% tổ chức khoa học, công nghệ, trường đại học và viện nghiên cứu của cả nước, cùng với hơn 80% phòng thí nghiệm và nhiều chuyên gia đầu ngành. Đây vừa là thị trường tiềm năng, vừa là điểm kết nối giữa các trung tâm nghiên cứu trong và ngoài nước.

Với hơn 13 năm kinh nghiệm trong ngành tài chính - đầu tư, Giám đốc Quỹ đầu tư Khởi nghiệp sáng tạo BestB Phạm Anh Cường cho rằng, Quỹ đầu tư mạo hiểm là một thực thể rất quan trọng thúc đẩy sự phát triển trong bất kỳ một nền kinh tế nào từ cấp vi mô tới vĩ mô, từ các nhà đầu tư cá nhân, các doanh nghiệp, tới thành phố và quốc gia. Cần xã hội hóa để nguồn vốn của quỹ được dồi dào, có thể huy động ngay từ trong dân. Cũng cần sớm ban hành Luật Đầu tư mạo hiểm để phổ biến cho mọi công dân Việt Nam biết và hiểu được qua các buổi tập huấn dành cho nhà quản lý, nhà đầu tư và chủ doanh nghiệp. Nhà nước nên tạo hành lang pháp lý tốt nhất để hỗ trợ các quỹ đầu tư mạo hiểm trong nước và quốc tế phát triển tại Thủ đô nói riêng và từng thành phố của Việt Nam nói chung.

Ở góc nhìn khác, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) Chu Thị Hoa nêu quan điểm, để thiết kế và vận hành khung thể chế thử nghiệm có kiểm soát ở Việt Nam cần khung pháp lý về sandbox - phương pháp hỗ trợ hệ thống pháp lý thúc đẩy đổi mới sáng tạo, dựa trên nguyên lý “vừa học, vừa làm”. Khung pháp lý thí điểm sandbox không áp dụng đại trà mà chỉ dành cho một số ít các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo đáp ứng đủ những điều kiện mà sandbox đặt ra. Do đó, cơ quan quản lý cần đưa ra tiêu chí cụ thể (về quy mô, ngành nghề, nội dung, ý tưởng kinh doanh…) để sàng lọc, tuyển chọn.

Hà Phong