Dự báo sốc về giá dầu nếu eo biển Hormuz bị phong tỏa

Giá dầu có thể vượt mốc 100 USD/thùng

Giá dầu thế giới đang đối mặt nguy cơ tăng sốc trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Iran leo thang. Theo cảnh báo của các tổ chức phân tích thị trường, nếu Iran mở rộng phản ứng quân sự và dẫn tới việc phong tỏa eo biển Hormuz – tuyến vận tải chiến lược chiếm khoảng 20% lưu lượng dầu toàn cầu, giá dầu Brent có thể vượt mốc 100 USD/thùng.

Các hợp đồng dầu thô tương lai vọt 5 USD/thùng vào ngày 13/6 sau khi Israel tiến hành các cuộc không kích vào Iran, làm dấy lên nỗi lo ngại của nhà đầu tư rằng cuộc xung đột có thể lan rộng và làm gián đoạn nguồn cung “vàng đen” ở Trung Đông.

Chốt phiên giao dịch ngày thứ Sáu, giá dầu WTI nhảy vọt 7,26%, lên mức 72,98 USD/thùng. Giá dầu Brent cũng tăng 7,02%, đạt 74,23 USD/thùng. Trong phiên giao dịch trước đó, giá dầu có thời điểm leo dốc tới hơn 13%.

Giá dầu được dự báo có thể chạm mốc 100 USD/thùng nếu eo biển Hormuz bị phong tỏa. Ảnh: Oilprice

Giới đầu tư năng lượng xem các cuộc tấn công của Israel là sự kiện địa chính trị quan trọng nhất kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine, với giá dầu thô khép phiên cuối tuần đạt mức cao nhất kể từ tháng 3/2022.

Theo nhóm phân tích của ngân hàng Goldman Sachs, trong kịch bản xấu nhất, xung đột Israel-Iran có thể làm gián đoạn 1,75 triệu thùng/ngày sản lượng dầu từ Tehran trong vòng 6 tháng. Mặc dù một phần nguồn cung dầu thiếu hụt của Iran có thể được bù đắp từ các nước thuộc Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC+), mức độ ảnh hưởng đến thị trường vẫn rất đáng kể.

“Chúng tôi ước tính giá dầu Brent có thể tăng vọt lên hơn 90 USD/thùng, sau đó có thể giảm dần về khoảng 60 USD vào năm 2026 khi nguồn cung được khôi phục”, chuyên gia Daan Struyven và nhóm phân tích của Goldman Sachs nêu trong báo cáo công bố ngày 13/6.

Tuy nhiên, trong một kịch bản cực đoan hơn, bao gồm việc Iran phong tỏa eo biển Hormuz, giá dầu có thể vượt 100 USD/thùng, theo cảnh báo của Goldman Sachs và các nhà phân tích JPMorgan.

Eo biển Hormuz là một tuyến đường thủy hẹp dài gần 161 km, nối Vịnh Ba Tư với Ấn Độ Dương, với Iran ở phía Bắc và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Oman ở phía Nam. Đây là tuyến hàng hải cực kỳ quan trọng với thị trường năng lượng toàn cầu, khoảng 21 triệu thùng dầu tương đương 20% lượng tiêu thụ toàn cầu được vận chuyển qua eo biển này mỗi ngày.

Eo biển Hormuz cũng là nơi vận chuyển gần 90 triệu tấn khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Qatar và UAE, tương đương 25% nhu cầu toàn cầu.

Mặc dù vậy, cả Goldman Sachs và JPMorgan đều cho rằng khả năng eo biển Hormuz bị đóng là điều khó xảy ra, và bất kỳ đợt tăng giá nào sẽ chỉ kéo dài trong ngắn hạn.

Trước thời điểm Israel tấn công phủ đầu Iran, ngân hàng JPMorgan từng dự báo giá Brent có thể tăng tới 120 USD/thùng trong trường hợp xung đột tại Trung Đông leo thang nghiêm trọng.

Khả năng ứng phó của thị trường nếu nguồn cung bị gián đoạn?

Thị trường dầu thế giới đang gặp rủi ro khi nguồn cung từ cả Tehran và các bên liên quan khác trong khu vực Trung Đông có thể bị lôi kéo vào cuộc xung đột. Theo báo cáo thị trường dầu mỏ định kỳ hằng tháng của OPEC vào tháng 5, tổng hợp đánh giá của các nguồn phân tích độc lập, sản lượng của Iran đã đạt 3,305 triệu thùng/ngày trong tháng 4.

Trước nguy cơ nguồn cung dầu bị gián đoạn, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) khẳng định thị trường hiện vẫn được cung cấp đủ và tổ chức này sẵn sàng hành động nếu cần thiết.

“Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ tác động từ căng thẳng Israel-Iran đối với thị trường dầu mỏ. Nếu cần thiết, IEA sẽ can thiệp để đảm bảo an ninh năng lượng toàn cầu”, Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol cho biết hôm 13/6. IEA hiện có trong tay khoảng 1,2 tỷ thùng dầu dự trữ khẩn cấp trong hệ thống an ninh năng lượng.

Ngoài ra, một yếu tố có thể làm dịu đà tăng giá là nguồn cung dầu toàn cầu hiện ở mức tương đối dồi dào. Trong những năm gần đây, sản lượng từ các nước ngoài OPEC+ như Mỹ, Brazil, Canada, Argentina đã tăng mạnh, giúp giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ Trung Đông.

Giới phân tích cảnh báo rằng tâm lý lo ngại địa chính trị đang lấn át các yếu tố cung cầu trên thị trường nhiên liệu. Nhà đầu tư dầu hiện lo ngại rằng Iran sẽ trả đũa bằng cách tấn công các mục tiêu của Israel hoặc Mỹ, dẫn đến leo thang quân sự lớn và có khả năng làm gián đoạn nguồn cung.

Ông Andy Lipow, Giám đốc hãng tư vấn Lipow Oil Associates, nhận định: “Nhà đầu tư dầu hiện lo ngại rằng Iran sẽ trả đũa bằng cách tấn công các mục tiêu của Israel hoặc Mỹ, dẫn đến leo thang quân sự lớn và có khả năng làm gián đoạn nguồn cung”.

Ông Lipow cũng nhấn mạnh yếu tố chính trị tại Mỹ: “Iran hiểu rõ rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump đang nỗ lực giữ giá năng lượng trong nước ở mức thấp. Bất kỳ hành động nào của Iran khiến giá xăng dầu tại Mỹ tăng cao đều có thể là đòn giáng mạnh về mặt chính trị với ông Trump

Nguyễn Phương