Du lịch bền vững: Việt Nam cần thương hiệu mạnh, truyền cảm hứng và khác biệt

Tìm kiếm các trải nghiệm gần gũi thiên nhiên, giảm phát thải và tôn trọng văn hóa bản địa đang là xu hướng của du khách toàn cầu, đặc biệt nhóm trung và cao cấp. Vì thế, muốn cạnh tranh, Việt Nam cần tạo ra một thương hiệu xanh chuẩn quốc tế, có uy tín trước cộng đồng quốc tế.

Nhãn VITA Green của Hiệp hội Du lịch Việt Nam đang được kỳ vọng trở thành tấm “hộ chiếu xanh” của ngành công nghiệp không khói nước nhà, tiến tới đủ sức hợp tác và giao dịch ở tầm quốc tế. Lộ trình với một chiến lược dài hơi, đồng bộ từ tiêu chuẩn, quản trị, truyền thông đến liên kết thị trường đã được đưa ra, song tính khả thi của “thương hiệu nội địa” này liệu có giúp nâng tầm cho du lịch bền vững Việt Nam?

Tư duy xanh đồng bộ của du lịch Việt

Với lợi thế thiên nhiên phong phú, văn hóa đa dạng và di sản giàu bản sắc, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch xanh thế giới, giữa bối cảnh ngành du lịch toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ sang quỹ đạo bền vững.

Tại lễ khai mạc Đại hội đồng Tổ chức Xúc tiến Du lịch các Thành phố toàn cầu (Tourism Promotion Organization for Global Cities - TPO) lần thứ 12 năm 2025 với chủ đề “Định hình tương lai ngành Du lịch: hướng tới chuyển đổi số và chuyển đổi xanh” vừa diễn ra tối qua, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Thị trưởng thành phố Busan Seong Heui Yeob nhận định ngành du lịch đang thay đổi rất nhanh chóng khi đứng trước những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, nhu cầu cá nhân hóa trải nghiệm của du khách, sự bùng nổ của công nghệ và trí tuệ nhân tạo.

“Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không chỉ là xu hướng mà là yếu tố sống còn để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành du lịch. Chuyển đổi số giúp ngành du lịch nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện trải nghiệm du khách và tiếp cận mở rộng thị trường một cách thông minh, nhanh chóng. Chuyển đổi xanh là chiến lược tất yếu nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và giữ gìn bản sắc văn hóa bản địa, để lại di sản bền vững cả về tự nhiên và xã hội cho các thế hệ tương lai,” ông Seong Heui Yeob nhấn mạnh.

Ninh Bình là một trong những điểm đến xanh tiêu biểu. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Trước đó, bắt nhịp với dòng chảy này, ngay từ năm 2018, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã phát động phong trào giảm rác thải nhựa, triển khai bộ tiêu chí du lịch xanh từ năm 2019. Đến nay, đã có gần 30 doanh nghiệp được cấp chứng nhận VITA Green và mục tiêu là đạt 100 doanh nghiệp vào cuối năm nay. Tuy nhiên, không dừng ở con số, ngành du lịch Việt muốn “chắp cánh” cho nhãn hiệu nội địa trở thành chuẩn mực được công nhận và tin cậy toàn cầu.

“Chúng tôi đặt trọng tâm vào việc chuẩn hóa toàn bộ hệ thống nhận diện và tiêu chí theo chuẩn quốc tế. Logo, slogan và hướng dẫn sử dụng sẽ có đầy đủ phiên bản tiếng Việt, tiếng Anh và tiến tới các ngôn ngữ khác,” Chủ tịch Liên chi hội Du lịch xanh Việt Nam Phùng Quang Thắng cho biết về kế hoạch nâng tầm VITA Green.

Theo đó, bộ tiêu chí sẽ được đối chiếu, tham chiếu với các chuẩn toàn cầu (như GSTC, Travelife, Green Key), nhằm đảm bảo tính tương thích để các doanh nghiệp VITA Green có thể dễ dàng hội nhập chuỗi cung ứng quốc tế.

Bảo tồn và phát huy văn hóa bản địa là một trong những yếu tố giúp gia tăng giá trị thương hiệu bền vững và sự khác biệt cho du lịch Việt. (Ảnh minh họa: Vương Công Nam/Vietnam+)

Lộ trình mục tiêu chiến lược cụ thể đã được đặt ra gồm: giai đoạn 2025-2026 xây dựng và phát triển nội lực, chuẩn hóa thương hiệu, bảo hộ sở hữu trí tuệ; 2026-2028 đưa thương hiệu ra thế giới thông qua liên kết và sự kiện quốc tế; 2028-2030 phát triển chuyên sâu, với 200 doanh nghiệp được chứng nhận, 30 điểm đến tiêu biểu, hợp tác với ít nhất 5 tổ chức quốc tế và tổ chức 3 sự kiện quốc tế lớn.

Chiến lược này đã cho thấy chuyển biến tư duy của ngành du lịch Việt, từ những sáng kiến rời rạc, ngắn hạn, bước sang một chiến lược tổng thể, dài hơi và có tính hội nhập cao. Đặc biệt, việc sở hữu một nhãn hiệu du lịch bền vững được công nhận quốc tế sẽ giúp chúng ta có lợi thế cạnh tranh. Theo đánh giá từ các chuyên gia trong ngành, VITA Green nếu được đồng bộ từ tiêu chí, quản trị, truyền thông đến liên kết chuỗi giá trị có thể trở thành biểu tượng du lịch xanh uy tín của Việt Nam.

Chống “tẩy xanh” thương hiệu

Trong thực tế hoạt động đã có những doanh nghiệp, địa phương như một số làng tại tỉnh Hà Giang cũ (nay thuộc tỉnh Tuyên Quang) đạt chứng nhận du lịch xanh, nhưng việc nhân rộng mô hình này được đánh giá vẫn còn nhiều thách thức. Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Tuyên Quang Lại Quốc Tĩnh cho rằng du lịch xanh phải gắn với lợi ích và sinh kế của cộng đồng, dựa trên việc bảo tồn, tôn vinh và phát triển văn hóa bản địa.

Theo vị chuyên gia này, du khách ngày càng quan tâm hơn tới chất lượng trải nghiệm. Họ sẽ lưu trú dài ngày hơn nếu điểm đến có nhiều trải nghiệm thú vị. Giờ đây du lịch biển theo trào lưu đã dần nhường chỗ cho nghỉ dưỡng ở núi, nơi có những sắc màu văn hóa độc đáo. Vì thế, điểm đến thân thiện môi trường, gần gũi thiên nhiên giúp con người tìm về với cội nguồn văn hóa bản địa đang chiếm ưu thế và được du khách quan tâm.

Những điểm đến gần gũi thiên nhiên mang dấu ấn văn hóa bản địa được du khách Việt lựa chọn nhiều trong năm 2025. Trong hình là một khu nghỉ dưỡng ở Tuyên Quang (tỉnh Hà Giang cũ). (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Lý giải về sức hấp dẫn của vùng đất cao nguyên đá những năm qua, ông Lại Quốc Tĩnh cho biết: “Tuyên Quang hướng đến xây dựng Hành trình du lịch xanh trên cao nguyên đá. Cụ thể, các điểm du lịch bền vững được tập trung khai thác trên tuyến đường số 4 là thôn Lùng Hẩu (nơi có sự hỗ trợ của tổ chức Habitat, Thụy Sĩ) với các ngôi làng kiểu mẫu người Mông; tiếp đó sẽ đến Du Già, lên khu Đồng Văn là khu Phó Bản, rồi hẻm vực Tu Sản, sông Nho Quế… Trên hành trình xanh đó, toàn bộ không gian vẫn giữ nguyên được bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc với mục tiêu phát triển bền vững, hướng đến cộng đồng.”

Khẳng định tính thiết yếu của cộng đồng, đại diện một số doanh nghiệp cho rằng du lịch xanh không thể tồn tại và phát triển đơn lẻ. Bởi một đơn vị lữ hành muốn xanh cần có điểm đến xanh, lưu trú xanh, nhà hàng xanh, hướng dẫn viên thực hành xanh… Chỉ khi chuỗi cung ứng xanh đồng bộ, thương hiệu mới có thể bền vững trên hành trình vươn mình ra “biển lớn.”

Từ kinh nghiệm thực tế, đại diện Silk Sense Hội An River Resort chia sẻ để một nhãn hiệu xanh có vị thế, ngoài chuẩn mực quốc tế, doanh nghiệp phải được kết nối vào hệ thống đối tác, nhà phân phối, nền tảng đặt dịch vụ toàn cầu; đồng thời phải cho thấy giá trị thương mại rõ ràng, từ năng lực cạnh tranh đến cơ hội hợp tác.

Sự độc đáo, khác biệt của trải nghiệm góp phần giúp Việt Nam định vị thương hiệu điểm đến. (Ảnh: Hải An/Vietnam+)

Trong khi đó, CEO Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup nhấn mạnh để có thể nâng tầm VITA Green thành công, du lịch Việt cần cam kết và kiên quyết chống “tẩy xanh” thương hiệu, nhằm bảo đảm mọi tiêu chí đều được đo lường và minh bạch, đồng thời xây dựng văn hóa xanh như một phần bản sắc doanh nghiệp. Có như vậy, nhãn hiệu mới hấp dẫn du khách toàn cầu.

“Thị trường du lịch bền vững đang tăng trưởng nhanh, đặc biệt thế hệ trẻ sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các trải nghiệm có trách nhiệm. Đây chính là cơ hội để VITA Green trở thành biểu tượng du lịch xanh, kết hợp giữa bảo tồn thiên nhiên, văn hóa và phát triển cộng đồng,” Phó Tổng Giám đốc Furama - Ariyana Đà Nẵng, bà Trần Gia Ngọc Phương nói.

Giữa bối cảnh có tới hơn 400 chứng nhận sinh thái tồn tại trên thế giới, các chuyên gia cho rằng để khẳng định vị thế của du lịch bền vững Việt Nam, VITA Green cần trở thành một thương hiệu mạnh mẽ, dễ nhớ, truyền cảm hứng và thực sự khác biệt./.

(Vietnam+)