Dư luận thế giới về quyết định của Mỹ áp đặt trừng phạt Tòa án Hình sự quốc tế

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) hôm qua đã phản đối mạnh mẽ quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump áp dụng các lệnh trừng phạt đối với các nhân viên của tòa án. Trong một tuyên bố, ICC chỉ trích quyết định của Mỹ gây hại cho công việc tư pháp độc lập và khách quan của mình. Tòa án này khẳng định sẽ tiếp tục công cuộc mang lại công lý và hy vọng cho hàng triệu nạn nhân vô tội trên toàn thế giới. Tòa án Hình sự quốc tế cũng kêu gọi các quốc gia thành viên, các tổ chức dân sự và cộng đồng quốc tế cùng nhau sát cánh vì công lý và các quyền cơ bản của con người.

Trụ sở Tòa án Hình sự quốc tế (ICC). Ảnh: Getty.

Bày tỏ sự ủng hộ đối với Tòa án Hình sự quốc tế, người phát ngôn của Liên hợp quốc Farhan Haq đã nhấn mạnh tại cuộc họp báo hôm qua rằng Tòa án Hình sự quốc tế là một yếu tố thiết yếu và phải được phép hoạt động hoàn toàn độc lập. “Luật hình sự quốc tế là một yếu tố thiết yếu để chống lại tình trạng miễn trừ. Tuy nhiên, điều không may là tình trạng miễn trừ đang lan rộng trên thế giới ngày nay. Tòa án Hình sự quốc tế là yếu tố thiết yếu của nó và phải được phép hoạt động hoàn toàn độc lập."

Tuyên bố chung của một nhóm gồm gần 80 quốc gia công bố cùng ngày cũng khẳng định sự ủng hộ liên tục và không lay chuyển của mình đối với sự độc lập, công bằng và toàn vẹn của ICC. Tuyên bố nhấn mạnh, Tòa án Hình sự quốc tế đóng vai trò là trụ cột quan trọng của hệ thống tư pháp quốc tế bằng cách đảm bảo trách nhiệm giải trình đối với các tội ác quốc tế nghiêm trọng nhất và công lý cho các nạn nhân. Trong số các quốc gia đồng ý với tuyên bố có các nước đồng minh với Mỹ như Pháp, Đức và Anh.

Cùng ngày 7/2, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng lên tiếng bảo vệ Tòa án Hình sự quốc tế, cho rằng tòa án này phải được phép tiếp tục cuộc đấu tranh chống lại tội ác quốc tế và là tiếng nói của các nạn nhân trên toàn thế giới. Bà khẳng định châu Âu sẽ luôn ủng hộ công lý và sự tôn trọng luật pháp quốc tế. Trong khi đó, Hội đồng châu Âu cũng chỉ trích các lệnh trừng phạt của Tổng thống Donald Trump, cho rằng việc làm này sẽ đe dọa độc lập của Tòa án Hình sự quốc tế và làm suy yếu hệ thống tư pháp hình sự quốc tế.

Theo nhận định của giới chuyên gia, quyết định của chính quyền Tổng thống Trump sẽ đe dọa làm suy yếu trách nhiệm giải trình quốc tế đối với những tội ác tồi tệ nhất và tước đoạt công lý của các nạn nhân trên toàn cầu.

Ông Reed Brody, thành viên của Ủy ban Luật gia Quốc tế nhấn mạnh: “Đây là quyết định đã được dự đoán trước. Tuy nhiên, nó thực sự đe dọa làm suy yếu trách nhiệm giải trình quốc tế đối với những tội ác tồi tệ nhất và tước đoạt công lý của các nạn nhân trên toàn cầu. Sắc lệnh hành pháp này cũng đặt Mỹ vào phe tội phạm chiến tranh, gây tổn hại đến các nạn nhân của những tội ác nghiêm trọng đang tìm kiếm công lý. Trong thời gian tới, tôi nghĩ tòa án (ICC) sẽ phải thu mình lại. Họ sẽ bị cản trở rất nhiều trong công việc của mình”.

Ngày 6/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp áp đặt trừng phạt đối với Tòa án Hình sự quốc tế, với lý do nhắm vào Mỹ và các đồng minh, trong đó có Israel. Sắc lệnh của Tổng thống Mỹ cáo buộc tòa án ở Hà Lan đã lạm dụng quyền hạn và tham gia vào các hành động vô căn cứ nhắm vào Mỹ và đồng minh thân cận là Israel. Theo ông Trump, ICC không có quyền tài phán đối với Mỹ hay Israel, vì cả hai nước đều không phải thành viên Quy chế Rome hoặc thành viên của tòa án này.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Trump đã áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính và lệnh cấm thị thực đối với công tố viên ICC khi đó là Fatou Bensouda và các quan chức cấp cao và nhân viên khác vào năm 2020. Động thái diễn ra sau khi ông Bensouda mở cuộc điều tra về các cáo buộc lực lượng Mỹ phạm tội ác chiến tranh ở Afghanistan. Tổng thống Joe Biden sau đó đã dỡ bỏ các lệnh trừng phạt ngay khi nhậm chức vào năm 2021.

Hồng Nhung/VOV1 tổng hợp