Dự luật Giao thông Đường bộ sửa đổi: Luật hóa thuật ngữ thành 'chuyện đã rồi'
'Trạm thu phí', 'Trạm thu giá', 'Trạm thu tiền'... nhắc đến những thuật ngữ này chắc hẳn tất cả mọi người đều biết nói đến Bộ GTVT. Đúng là 'biết rồi, khổ lắm, nói mãi' nhưng vẫn phải nói, bởi chính bộ này vừa biến 'chuyện cũ' thành 'chuyện mới' khi tiếp tục đưa thuật ngữ 'thu giá' vào trong Dự luật Giao thông Đường bộ sửa đổi.
Trong phiên thảo luận tổ ở Quốc hội diễn ra ngày 11/11 vừa qua, khi thảo luận về 2 Dự án luật Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ và Luật Giao thông đường bộ (GTĐB) sửa đổi, hai chữ “thu giá” đã trở thành tâm điểm được nhiều đại biểu bàn luận. Cụ thể, trong Điều 48 về đầu tư xây dự đường cao tốc, quy định, tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng đường cao tốc được “thu giá” sử dụng đường cao tốc. Hai từ “thu giá” tiếp tục xuất hiện nhiều lần nữa trong Dự luật GTĐB sửa đổi. Đại biểu Nguyễn Trọng Bình - Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam - tỏ ra rất ngạc nhiên khi Bộ GTVT cố gắng “hồi sinh” hai từ “thu giá” bằng việc lồng ghép thuật ngữ này vào Dự luật GTĐB sửa đổi. Theo Đại biểu Nguyễn Trọng Bình, hai từ “thu giá” hay như “Trạm thu giá” từng được Bộ GTVT đưa ra nhưng “đã gây tranh cãi rồi, Bộ GTVT đã rút lui rồi, giờ lại đưa vào trong luật “được thu giá sử dụng đường bộ” là không phù hợp, làm xấu vấn đề đi”.
Ý kiến của Đại biểu Nguyễn Trọng Bình hoàn toàn chính xác. Song, vấn đề cần bàn đến ở đây, liệu Bộ GTVT có nhớ thuật ngữ “thu giá” đưa ra từng gây tranh cãi đến mức phải rút lại không? Câu trả lời là có. Vậy tại sao đã nhớ rõ bản chất vấn đề mà Bộ GTVT vẫn cứ cố cho hai từ “thu giá” được “hồi sinh”? Một giả thuyết được đưa ra là Bộ GTVT đang cố tìm cách “cứu sống” cho “thu giá” bằng cách đưa câu chuyện về thế “đã rồi”. Để làm được điều này, cách hiệu quả nhất chính là “luật hóa” nó, đưa thuật ngữ này vào Dự luật GTĐB sửa đổi để khi dự luật này được thông qua thì khi đó những bản “Trạm thu phí” hiện nay sẽ phải đồng loạt đổi thành “Trạm thu giá” cho phù hợp với luật hiện hành. Lúc này đương nhiên “gạo đã nấu thành cơm”, chẳng ai có thể ý kiến hay phản bác được gì nữa. Tất nhiên, đây chỉ là một giả thuyết.
Câu hỏi tiếp theo sẽ là: Bộ GTVT “năm lần bảy lượt” muốn đổi “thu phí” thành “thu giá” bất chấp phản ứng mạnh mẽ từ dư luận, từ người dân và các chuyên gia để làm gì? Không dễ để trả lời được câu hỏi này, kể cả những chuyên gia trong và ngoài ngành có nhiều kinh nghiệm. Người xưa có câu: “Một lần gặp rắn cả đời sợ dây thừng”, chiếu theo thuyết này thì một lần bị phản ứng (ở đây là phản ứng dữ dội đến mức Bộ GTVT phải chỉ đạo đổi một loạt bảng “Trạm thu giá” trở lại thành “Trạm thu phí) thì đương nhiên sẽ khó có chuyện nhắc lại điều này chứ đừng nói đến việc tìm cách “luật hóa” nó. Nhưng cuối cùng Bộ GTVT vẫn cứ làm, cứ “hồi sinh” thuật ngữ “thu giá”. Điều này thật khó lý giải. Vậy liệu có vấn đề “lợi ích nhóm” gì ở đây hay không? Câu trả lời chính xác nhất chỉ có Bộ GTVT mới biết. Mà nghĩ Bộ GTVT cũng tài thật, chỉ vài từ bộ này đưa ra thôi, đã trở thành chủ đề tranh luận từ năm này qua năm khác, từ diễn đàn này đến diễn đàn khác. Chẳng biết rồi tới đây, hai từ “thu giá” có được Bộ GTVT rút khỏi Dự luật GTĐB sửa đổi như đã từng tháo bảng “Trạm thu giá” trước kia hay không?!