Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi): Xăng có 'thoát' chịu thuế?

Nhiều bộ, ngành đề xuất bỏ thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng.

Có sự chồng lấn?

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản gửi Bộ Tài chính góp ý về Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), trong đó đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng.

Theo VCCI, bởi mặt hàng này đang phải chịu hai loại thuế có tính chất hạn chế tiêu dùng là thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường. Hơn nữa, xăng không phải mặt hàng xa xỉ nên việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này cũng là bảo vệ môi trường.

Vì vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bỏ thuế này với nhiên liệu trong nước. Trong trường hợp cần thiết, cơ quan chức năng có thể điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường cho phù hợp với mục tiêu của loại thuế này.

Tương tự, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, việc tiêu dùng xăng sinh học (E5 và E10) chưa thay thế được xăng khoáng do thói quen người tiêu dùng và ưu điểm của loại nhiên liệu này. Do đó, việc thay thế xăng khoáng cần có lộ trình.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị xem xét giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng khoáng, nhưng có thể xem xét tăng thuế suất bảo vệ môi trường để phù hợp với mục tiêu đánh thuế.

Góp ý về sửa Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Tư pháp cho rằng, hiện đối tượng chịu thuế tại dự thảo cơ bản kế thừa quy định hiện hành. Đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá toàn diện hơn để có cơ sở đề xuất loại bỏ một số mặt hàng đang chịu thuế tiêu thụ đặc biệt ra khỏi đối tượng đánh thuế.

Cơ quan này dẫn ví dụ xăng E5 - E10 là loại nhiên liệu có hàm lượng 5%, 10% cồn sinh học, là đầu vào của nhiều ngành sản xuất nên việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt có thể không còn phù hợp.

“Mục đích của loại thuế này là định hướng tiêu dùng nhưng chưa có mặt hàng thay thế xăng cho sản xuất nên không có lựa chọn”, Bộ Tư pháp nêu quan điểm.

Tuy nhiên, trong Dự thảo sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) được Bộ Tài chính gửi Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính giải thích, việc thực hiện điều chỉnh thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt thuộc thẩm quyền của Quốc hội nên phải trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Bộ này cũng nhận định, xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo, cần phải sử dụng tiết kiệm nên hầu hết các nước đều thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này. Đó là các nước: Pháp, Đức, Ý, Anh, Hàn Quốc, Australia, Thái Lan, Singapore, Trung Quốc, Campuchia, Lào... Tại Việt Nam, mặt hàng xăng thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 1995.

“Quy định này phù hợp với mục tiêu của thuế tiêu thụ đặc biệt và phù hợp với thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, trong bối cảnh ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu đang là vấn đề toàn cầu, cam kết của Chính phủ Việt Nam về đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, cùng với các giải pháp khác thì việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng như hiện nay là phù hợp, góp phần giảm phát thải”, Bộ Tài chính lý giải.

Cân nhắc kỹ tác động

Theo phân tích của các chuyên gia, hiện nay khi doanh nghiệp lẫn nền kinh tế đang gặp khó khăn thì Chính phủ cần xem xét các giải pháp hỗ trợ để thúc đẩy kinh tế phát triển. Hơn nữa, giá điện cũng đã tăng, doanh nghiệp đã phải chịu gánh nặng chi phí rất lớn.

Vì vậy, chính sách thuế đối với xăng dầu cần được xem xét triệt để. Xăng là mặt hàng thiết yếu của toàn xã hội, từ doanh nghiệp đến người dân ai cũng phải sử dụng.

Đồng tình với đề xuất bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu, TS Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, xăng là mặt hàng thiết yếu đối với sản xuất và tiêu dùng, không phải hàng xa xỉ cần hạn chế tiêu thụ.

Còn nếu xem xăng có gây tác động đến môi trường không thì đã có thuế môi trường. Vì vậy, nên cân nhắc bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này.

Tương tự, luật sư Lê Thu Trang, Đoàn luật sư TPHCM nhận định, cơ sở để áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng như nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường là chưa phù hợp về tính cơ bản. Bởi, hiện nay Việt Nam không có giải pháp thay thế cho nguồn nhiên liệu này do năng lượng tái tạo chưa phát triển mạnh.

“Nếu bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng thì doanh nghiệp hoạt động tốt hơn và trong tương lai nguồn thu sẽ gia tăng, bù đắp cho phần thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt”, chuyên gia pháp lý chia sẻ.

Cũng có ý kiến cho rằng, cần phân biệt rõ thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế bảo vệ môi trường là 2 sắc thuế hoàn toàn khác nhau. Thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng không phải là đánh vào hàng xa xỉ, cũng không phải đánh vào mục đích bảo vệ môi trường, mà chỉ đánh thuế nhằm tiết kiệm dùng xăng.

Do đó, việc đánh thuế để tiết kiệm tiêu dùng xăng là một yêu cầu để áp dụng với sắc thuế tiêu thụ đặc biệt. Và vì đánh thuế này để tiết kiệm tiêu dùng nên được áp dụng mức thuế thấp nhất trong biểu thuế tiêu thụ đặc biệt.

“Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế được thu vào các hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng, hoặc cần tiêu dùng tiết kiệm, điều tiết thu nhập. Trong khi đó, xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo, cần phải sử dụng tiết kiệm, nên hầu hết các nước đều thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng. Vì vậy, việc bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là không phù hợp với thông lệ quốc tế”, luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn luật sư Hà Nội nêu quan điểm.

Đức Huy