Đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam xuất phát từ Ga Hà Nội, nên hay không?

Ga đường sắt tốc độ cao đặt xa sẽ làm giảm tính hấp dẫn

Trong quy hoạch trước đó, tất cả các tuyến đường sắt sẽ dừng tại tổ hợp ga Ngọc Hồi, Thường Tín. Sau đó sẽ di chuyển bằng hệ thống đường sắt đô thị vào nội đô.

Đại diện tư vấn cho hay: Các quy hoạch, dự án liên quan hầu hết đều định hướng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có kết nối vào trung tâm TP Hà Nội (tại vị trí Ga Hà Nội hiện tại).

Trên thế giới, tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, Berlin, Tokyo, Paris…, tàu đường sắt tốc độ cao thường được bố trí tiếp cận sâu trong trung tâm.

Tuy nhiên, Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã định hướng chuyển đổi công năng toàn bộ đoạn tuyến đường sắt quốc gia hướng tâm và xuyên tâm (phía trong đường sắt vành đai), đồng thời xác định ga Ngọc Hồi là ga đầu cuối của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, cách xa trung tâm TP Hà Nội khoảng 10km.

Theo tư vấn, việc này sẽ làm giảm tính hấp dẫn trong việc thu hút hành khách đi tàu, đặc biệt là các khu vực phía bắc sông Hồng.

Theo quy hoạch cũ, Ga Hà Nội sẽ là tổ hợp ga của đường sắt đô thị nội đô

Mặt khác, loại hình đường sắt tốc độ cao sử dụng công nghệ tiên tiến, sử dụng đường riêng, giao cắt lập thể, không xung đột với các loại hình giao thông đô thị nên về cơ bản sẽ không gặp phải các tồn tại, bất cập của hệ thống đường sắt quốc gia hướng tâm hiện nay.

Vì vậy, tư vấn đề xuất kết nối đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam về đến Ga Hà Nội. Khi đó, Ga Hà Nội là ga có chức năng phục vụ hành khách đường sắt đô thị kết hợp với hành khách đường sắt tốc độ cao; ga Ngọc Hồi vẫn là ga đầu mối phía Nam. Ga Hà Nội có tác nghiệp đón, tiễn hành khách tàu đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Nhiều khó khăn

Đề xuất này của tư vấn hiện đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia cũng như nhà quản lý.

Ông Trần Thiện Cảnh, Phó cục trưởng phụ trách Cục Đường sắt Việt Nam cho biết, trước kia đã từng đề xuất phương án đường sắt tốc độ cao kết nối về Ga Hà Nội.

Tổ hợp ga Ngọc Hồi ở Thường Tín, Hà Nội

Theo đó, sẽ làm bốn đường gồm hai đường cho đường sắt đô thị và hai đường cho đường sắt tốc độ cao. Tuy nhiên, TP Hà Nội không đồng ý đồng thời không thể thực hiện được do vướng mắc về giải phóng mặt bằng.

Hiện nay, tìm hiểu kinh nghiệm về đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao trên thế giới cho thấy, các nước đều đưa ga trung tâm vào nội đô.

Theo ông Cảnh, để tránh phải giải phóng mặt bằng, tư vấn đang nghiên cứu phương án về biểu đồ chạy tàu để tổ chức chạy tàu khách đường sắt đô thị, tàu khách đường sắt tốc độ cao trên cùng đường sắt đôi trên cao.

Về công nghệ, đường sắt đô thị sử dụng điện một chiều, đường sắt quốc gia (đường sắt tốc độ cao Bắc- Nam) sử dụng điện xoay chiều, nên cần có giải pháp công nghệ để có thể chạy chung trên đường sắt đôi trên cao. Các chuyên gia châu Âu cho biết, có thể áp dụng bộ chuyển tiếp tự động từ xoay chiều sang một chiều do vậy, không khó khăn về giải pháp công nghệ.

Còn ông Nguyễn Ân, chuyên gia đường sắt cho rằng, bất kỳ phương án nào cũng có ưu điểm, nhược điểm. Phương án tàu đường sắt tốc độ cao về Ga Hà Nội chỉ đón, trả khách là phương án tốt nhất về mặt vận tải hành khách, đồng thời phục vụ phát triển của Thủ đô. Tuy nhiên sẽ nảy sinh vấn đề giao cắt giữa đường sắt tốc độ cao và giao thông nội đô.

Trong khi đó, ông Phan Lê Bình, chuyên gia quy hoạch giao thông, cho rằng về lý thuyết đưa tàu cao tốc vào trung tâm sẽ tiện lợi cho hành khách, song cần tính toán tính khả thi phương án vận hành và chi phí xây dựng.

Đường sắt cao tốc và đường sắt đô thị thường được bố trí hai đường riêng, khó chạy chung vì khác tốc độ và liên quan quan biểu đồ chạy tàu. Nếu bố trí chạy hai đường riêng sẽ làm tăng chi phí xây dựng, giải phóng mặt bằng trên hành lang đường sắt Ga Hà Nội - Ngọc Hồi hiện nay.