ECB hạ lãi suất và những ảnh hưởng tới thị trường trong nước

Tỷ giá USD sau chu kỳ hạ nhiệt đã có tín hiệu nhích tăng trở lại trong những ngày gần đây. Ảnh tư liệu

ECB đã không lệ thuộc FED

Vừa qua, ECB đã chính thức cắt giảm lãi suất từ 4,5% xuống 4,25% và đây cũng là hành động giảm lãi suất của ngân hàng này lần đầu tiên sau 8 năm. ECB theo đó cũng đã hiện thực hóa tuyên bố của mình về việc họ sẽ hành động mà không phụ thuộc vào động thái của FED.

Trước ECB, hành động của một số ngân hàng trung ương trên thế giới thời gian gần đây cũng cho thấy họ đã có những quan điểm độc lập trong quyết định của mình. Cụ thể, Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ (SNB) đã điều chỉnh giảm 0,25% lãi suất vào hồi tháng 3/2024, tiếp đó là Ngân hàng Trung ương Thụy Điển (Riksbank) cũng đã hạ lãi suất từ 4% xuống 3,75% và cho biết, sẽ cắt giảm thêm nếu lạm phát duy trì ở mức vừa phải.

Đây được coi là một xu hướng có tính chất đa cực hơn trong quan điểm điều hành chính sách tiền tệ của các quốc gia, thay vì xu hướng chủ yếu tăng lãi suất hồi năm 2022. Thời kỳ đó, sau các đợt tăng lãi suất liên tục của FED, nhiều ngân hàng trung ương khác cũng chịu áp lực phải tăng lãi suất theo FED để đảm bảo đồng tiền của quốc gia họ không bị mất giá trước đồng USD.

Đặc biệt, xu hướng đa cực có thể không chỉ trong góc độ tài chính mà còn có thể xuất hiện trên bình diện rộng, cả góc độ chính trị, môi trường, ngoại giao… và từ đó tác động trở lại kinh tế. Đánh giá về vấn đề này, TS.Lê Xuân Nghĩa - Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính tiền tệ Quốc gia cho biết, sự biến đổi của thế giới sẽ chính là nhân tố mới của sự bình thường mới trong giai đoạn tới. Với xu hướng đa cực này, dần dần các nước lớn sẽ đi đến các đàm phán để giải quyết xung đột chính trị đang diễn ra, cũng như bàn thảo các vấn đề chống biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, cũng theo ông Nghĩa, ở góc độ tài chính, xu hướng tiền tệ sẽ dần chuyển dịch từ một đồng tiền thống trị và có ảnh hưởng lớn sang việc “phân tán quyền lực” bởi nhiều đồng tiền khác nhau.

Những tác động với tiền tệ trong nước

Trở lại câu chuyện hạ lãi suất của ECB và một số quốc gia châu Âu khác, một số chuyên gia kinh tế cho biết, việc ảnh hưởng đến thị trường tài chính tiền tệ của Việt Nam tuy không lớn do đây mới chỉ là những động thái bước đầu và mức độ điều chỉnh nhẹ, nhưng ít nhiều cũng vẫn có những tác động ở thương mại và tỷ giá.

PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân - Trưởng Bộ môn Thị trường tài chính thuộc Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh cho biết, việc giảm lãi suất của một số quốc gia về ngắn hạn làm cho đồng tiền các nước đó giảm giá trên thị trường quốc tế và vì thế, hàng hóa của các doanh nghiệp từ nước ngoài – trong đó có Việt Nam - xuất khẩu vào các thị trường sẽ có giá đắt hơn sau khi quy đổi tỷ giá. Tuy nhiên về dài hạn, động thái này cũng có tác dụng kích thích tiêu dùng tại các quốc gia đó, từ đó về mặt trung hạn cũng là yếu tố tích cực cho giao lưu thương mại.

Ngoài ra, một trong những yếu tố có thể được đặt ra là giá đồng USD có thể tăng trong bối cảnh FED chưa hạ lãi suất. Diễn biến chỉ số DXY trong những ngày qua cũng đã có dấu hiệu nhích tăng lên mức trên 105 điểm, trước đó hồi cuối tháng 5 và đầu tháng 6/2024, chỉ số này có lúc đã về chỉ còn hơn 104 điểm.

DXY là chỉ số đo lường sức mạnh đồng USD, được tính toán từ tỷ giá hối đoái của 6 đồng tiền tệ khác. Trong đó, đồng EUR của châu Âu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu tạo nên chỉ số với 57,6%. Các đồng tiền khác gồm đồng Yên Nhật chiếm tỷ 13,6%, đồng Bảng Anh chiếm 11,9%, đồng Đô la Canada chiếm 9,1%. Hai đồng tiền SEK của Thụy Điển và CHF của Thụy Sỹ lần lượt chiếm 4,2% và 3,6%.

Với việc đồng DXY tăng giá trên thị trường quốc tế bắt nguồn từ hành động hạ lãi suất của ECB, tỷ giá VND so với USD ít nhiều cũng đối diện một số áp lực. Tuy nhiên theo ông Huân, điều này cũng còn liên quan đến quan điểm điều hành của Việt Nam trong việc có cần neo tỷ giá theo đồng USD hay không. Theo đó, nếu Việt Nam neo giá đồng Việt Nam theo đồng USD thì tỷ giá VND/USD giữ ổn định, nhưng sẽ làm cho đồng tiền Việt Nam tăng giá so với các đồng tiền châu Âu, dẫn đến hàng Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu gặp khó hơn. Trong khi đó, Việt Nam để đồng tiền của mình mất giá theo các đồng tiền châu Âu thì cũng sẽ làm tỷ giá so với USD tăng. Việc này diễn ra trong một mức độ vừa phải cũng không có nhiều ảnh hưởng lớn, nhưng nếu tỷ giá VND/USD tăng quá mức có thể có những tác động khác nhau đến kinh tế vĩ mô.

Tỷ giá VND/USD nhích tăng trở lại

Tỷ giá VND/USD sau chu kỳ hạ nhiệt chút ít trong tuần đầu tháng 6, đã có tín hiệu nhích tăng trở lại trong những ngày gần đây.

Tỷ giá trung tâm ngày thứ hai (10/6) được Ngân hàng Nhà nước công bố mức 24.242 VND/USD, tăng nhẹ so với 24.241 VND/USD cuối tuần trước và tiếp tục đà tăng thêm 8 VND/USD trong ngày 11/6 lên mức 24.250 VND/USD. Tại ngân hàng thương mại, tỷ giá bán USD của Vietcombank sáng ngày 11/6 là 25.462 VND/USD, tăng 8 VND/USD so với hôm đầu tuần và tăng 9 VND/USD so với cuối tuần trước.

Chí Tín