ECOWAS đón 'sinh nhật' tuổi 50 giữa những rạn nứt và thách thức bên ngoài

ECOWAS đã trải qua 50 năm hình thành và phát triển. (Nguồn: Wadr)

Lễ kỷ niệm diễn ra vào một trong những thời điểm tồi tệ nhất trong những năm gần đây đối với ECOWAS, khi 3 quốc gia do chính quyền quân sự lãnh đạo là Mali, Burkina Faso và Niger đã rời khỏi khối vào đầu năm 2025.

ECOWAS đang vật lộn với những thách thức về an ninh khi các chiến binh lợi dụng mối quan hệ căng thẳng giữa các thành viên và chiếm được nhiều đất đai ở khu vực Sahel và Hồ Chad. Benin và Nigeria đã trải qua một làn sóng tấn công trong những tháng gần đây.

Tuy vậy, hãng thông tấn Nigeria NAN đưa tin, theo các nhà quan sát, trải qua 50 năm, ECOWAS đã đạt một số thành tựu về hòa bình và an ninh khi sử dụng Nhóm giám sát ECOWAS (ECOMOG) để gìn giữ hòa bình và ổn định các khu vực xung đột.

Theo họ, giao thức ECOWAS về quyền tự do đi lại của con người đã giúp hàng triệu người dân Tây Phi có thể giao lưu buôn bán và tìm kiếm việc làm qua biên giới mà không cần thị thực.

Bên cạnh đó, ECOWAS cũng có những bước tiến hướng tới hội nhập kinh tế thông qua các sáng kiến như Chương trình tự do hóa thương mại ECOWAS (ETLS) và những nỗ lực tạo ra một loại tiền tệ chung, thuế quan...

Đáng tiếc, NAN dẫn lời các nhà phân tích cho rằng, ECOWAS đã gặp phải một số rào cản đối với sự thống nhất và ổn định chính trị trong bối cảnh chủ nghĩa khủng bố và phiến quân vũ trang gia tăng ở Sahel.

Theo Chỉ số Khủng bố toàn cầu, công bố tháng 3 vừa qua, khu vực Sahel được xếp vào vùng "tâm chấn" năm 2024, năm thứ 2 liên tiếp, chiếm hơn 1/2 số ca tử vong do các cuộc tấn công khủng bố trên toàn thế giới. Các cuộc đảo chính và âm mưu đảo chính đã làm rung chuyển gần 1/2 số quốc gia ECOWAS trong thập kỷ qua, làm căng thẳng quan hệ giữa các nước láng giềng.

Phát biểu tại buổi lễ, tướng về hưu Yakubu Gowon, 90 tuổi, cựu lãnh đạo quân sự của Nigeria và là người đồng sáng lập duy nhất còn sống của tổ chức, chia sẻ rằng những năm gần đây chứng kiến "sự trỗi dậy đáng lo ngại" của các cuộc đảo chính quân sự ở một số quốc gia thành viên.

Tuy nhiên, ông bày tỏ tin tưởng rằng với thiện chí và sự tham gia chân thành, các thành viên đã rời đi sẽ tìm thấy lý do để trở lại gia đình ECOWAS, mạnh mẽ hơn, đoàn kết hơn và cam kết với tầm nhìn chung đối với Tây Phi.

Tại cuộc họp, Chủ tịch Ủy ban ECOWAS Omar Alieu Touray cũng nhắc tới "những khó khăn kinh tế gia tăng do sự bất ổn trong trật tự chính trị và kinh tế toàn cầu". Ông nêu rõ những thách thức này cho thấy sự cần thiết phải tăng cường thống nhất và hợp tác giữa các nước trong khối.

Trong báo cáo công bố ngày 28/5, SBM Intelligence cho biết ECOWAS "tự thấy mình đang ở thời điểm quan trọng giữa những khát vọng cơ bản về hội nhập kinh tế và hòa bình, với thực tế khắc nghiệt của tình trạng mất an ninh khu vực, sự thoái trào dân chủ và sự chia rẽ nội bộ". Tác động của tình trạng hỗn loạn đối với thương mại giữa các quốc gia là rất lớn.

Thập kỷ tới được xem là mang tính quyết định để trả lời liệu ECOWAS có thể tái cấu trúc, trở thành một lực lượng đáng tin cậy cho hội nhập khu vực hay không. Một số chuyên gia cảnh báo rằng, ECOWAS phải khẩn trương xác định lại sứ mệnh của mình nếu không muốn phải đối mặt với sự tan rã.

Bảo Minh