Elon Musk đã đúng về thách thức hàng đầu mà các hãng sản xuất ô tô điện phải đối mặt

Gần đây, Giám đốc điều hành Tesla đã phàn nàn về chi phí điên rồ của lithium và gọi “pin lithium là dầu mỏ kiểu mới". Elon Musk tuyên bố lĩnh vực tinh chế lithium không khác gì "giấy phép để in tiền".

“Về cơ bản, tinh chế lithium giống như việc đào tiền. Thế nên tôi muốn nhấn mạnh rằng, con người nên tham gia vào ngành công nghiệp tinh chế lithium. Bạn không thể thua trong cuộc chơi này", ông nói.

Song đi đôi với lợi ích mà lithium mang lại, Elon Musk cũng đề cập đến những khó khăn trong khâu xử lý, làm sao để lithium đạt đủ tiêu chuẩn và có thể sử dụng trong lĩnh vực sản xuất pin.

“Bạn phải tinh chế lithium thành lithium carbonate và lithium hydroxide cấp pin - những thứ vốn có độ tinh khiết cực cao", ông nhấn mạnh.

Tỷ phú giàu nhất thế giới có lý. Khi ngành công nghiệp ô tô chuyển hướng khỏi nhiên liệu hóa thạch bẩn và hướng tới năng lượng pin sạch hơn, lithium đang trở thành tâm điểm chú ý. Nhu cầu về kim loại này đã tăng vọt trong những năm gần đây cùng với giá của nó.

Vẫn còn nhiều câu hỏi rằng việc liệu thế giới có quản lý để khai thác, tinh chế và vận chuyển đủ lithium để hỗ trợ cuộc cách mạng xanh sẽ diễn ra trong thập kỷ tới và hơn thế nữa hay không.

Theo Elon Musk và các chuyên gia, đảm bảo đủ pin lithium là một trong những thách thức lớn nhất mà các nhà sản xuất ô tô phải đối mặt trong thời gian tới

Ở đây, chúng tôi trình bày những điều cơ bản về lý do tại sao lithium lại quan trọng như vậy và điều gì có thể xảy ra tiếp theo.

Lithium là gì và vai trò của nó trong ô tô điện?

Đó là một vật liệu quan trọng trong pin lithium-ion điện áp cao để sản xuất ô tô điện. Nó cũng có trong pin máy tính xách tay và những thứ tương tự.

Tại sao Elon Musk tiếp tục nói về lithium?

Khi các công ty ô tô đã tăng doanh số bán xe điện trong những năm gần đây và đưa ra những hứa hẹn đầy tham vọng về tương lai điện của họ, nhu cầu về lithium đã bùng nổ.

Theo công ty tư vấn quản lý toàn cầu McKinsey, tính đến đầu tháng 3.2022, giá lithium đã tăng 550% so với năm trước. Nhu cầu với kim loại này sẽ vượt xa nguồn cung trong ít nhất 5 năm tới và sự thiếu hụt có thể kéo dài đến năm 2030, theo S&P Global Commodity Insights (nhà cung cấp thông tin về năng lượng và hàng hóa).

Trong bối cảnh đó, đã rõ lý do vì sao Elon Musk lại thúc giục các việc kinh doanh tinh chế nhiều lithium hơn. Trong khi lithium thô rất dồi dào, nó cần được tinh chế trước khi có thể được đưa vào sử dụng trong các tế bào pin.

Theo Sam Abuelsamid, nhà phân tích di động điện tử tại Guidehouse Insights (công ty tư vấn và thông tin thị trường hàng đầu), đảm bảo đủ pin lithium là một trong những thách thức lớn nhất mà các nhà sản xuất ô tô phải đối mặt trong thời gian tới.

Nguồn cung lithium vẫn còn khá hạn chế vì không có nhiều nhu cầu về nó cho đến khi ô tô điện bắt đầu phát triển mạnh, ông Sam Abuelsamid nói. Thế nhưng, ngành công nghiệp này đang làm việc để tăng nguồn cung.

"Trong 3-5 năm tới, chúng ta có thể sẽ ổn. Nếu những nguồn lithium khác không được phát triển tương đối nhanh chóng thì trong nửa sau của thập kỷ, chúng ta chắc chắn có nguy cơ không có đủ lithium", Sam Abuelsamid nhận định.

Các công ty ô tô đang làm gì để có lithium?

Sự không chắc chắn về nguồn cung cấp lithium đã thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô đi thẳng đến nguồn cung cấp và đảm bảo nguồn cung cho chính họ. Tuần này, Ford đã công bố các thỏa thuận với các công ty lithium sẽ cho phép hãng sản xuất 600.000 ô tô điện mỗi năm bắt đầu từ 2023. General Motors cũng đã thực hiện các thỏa thuận tương tự.

Cả hai đều đã thực hiện các thỏa thuận bằng giấy mực với các nhà cung cấp có trụ sở tại Mỹ. Theo Sam Abuelsamid, sau khi bị đốt cháy bởi tình trạng thiếu chip máy tính đang diễn ra, các nhà sản xuất ô tô muốn tránh trở nên quá phụ thuộc vào hàng nhập khẩu. Hầu hết nguồn cung cấp lithium hiện tại được khai thác ở Nam Mỹ hoặc Úc và được chế biến tại Trung Quốc.

Tesla cho biết đang tìm cách tự xử lý lithium. Giám đốc tài chính Tesla - Zachary Kirhorn nói: “Chúng tôi cũng đang nghiên cứu hoạt động tinh chế lithium vì cách tốt nhất để học cách tăng tốc thứ gì đó là tự mình làm việc đó”.

Có chi phí môi trường để khai thác lithium không?

Những người ủng hộ môi trường đã chỉ trích các hoạt động khai thác lithium vì làm cạn kiệt nguồn cung cấp nước địa phương. Theo Steve Christensen, Giám đốc điều hành của Responsible Battery Coalition (Liên minh pin có trách nhiệm), những việc làm đó hiện chỉ chiếm thiểu số.

Một cách để làm cho pin ô tô tốt hơn với môi trường và đồng thời tăng cường nguồn cung cấp lithium là tập trung nhiều hơn vào việc tái chế các tế bào lithium-ion.

Steve Christensen nói với trang Insider rằng nếu việc tái chế pin được mở rộng, được chính phủ khuyến khích và hoạt động hiệu quả hơn thì sẽ giảm đáng kể nhu cầu khai thác, tinh chế lithium mới.

“Tôi hoàn toàn đồng ý với Musk rằng bạn có thể tự in tiền của mình (bằng cách tinh chế lithium – PV). Tôi nghĩ về cơ bản bạn cũng có thể tạo ra một chiếc máy in tiền trên vật liệu tái chế, nếu chúng ta có thể nhận được động lực cho việc tái chế trong pin", Steve Christensen nhận xét.

Lithium đã rơi vào một cuộc khủng hoảng toàn diện. Tình trạng cầu vượt xa cung khiến giá bị đẩy lên gần 500% chỉ sau 1 năm, đồng thời làm gián đoạn mọi nỗ lực ngăn chặn sự nóng lên của toàn cầu.

Khủng hoảng lithium trầm trọng đến mức chính phủ Trung Quốc, quốc gia sản xuất khoảng 80% lượng pin lithium-ion trên thế giới, phải lên tiếng khuyến khích các nhà cung cấp giảm giá bán.

Chuyên gia thuộc tổ chức Macquarie Group cảnh báo về viễn cảnh “thâm hụt lithium vĩnh viễn”, trong khi Citigroup dự báo giá kim loại quý này sẽ tăng gấp đôi một cách cực đoan trong năm 2022 - thời điểm ngành công nghiệp ô tô toàn cầu chuyển đổi sang kỷ nguyên điện khí hóa.

Cuối tháng 4, hãng tin Reuters dẫn nguồn tin cho biết một nửa số ô tô điện mà Tesla sản xuất được trang bị pin pithium thay vì pin niken và coban vốn được các nhà sản xuất phương Tây ưa chuộng.

Theo tờ The Washington Post, Elon Musk đang nỗ lực kêu gọi cộng đồng công nghệ Mỹ tham gia khai thác lĩnh vực này. Giống như ngành công nghiệp chip, pin lithium giữ vai trò quan trọng nhưng đang bị Mỹ bỏ quên trong khi Trung Quốc đang đi đầu thế giới trong việc khai thác.

RJ Scaringe, Giám đốc điều hành công ty năng lượng Rivian, nói rằng cuộc khủng hoảng chất bán dẫn chỉ là "món khai vị", cơn ác mộng của nhà sản xuất công nghệ có thể tiếp tục xảy ra trong vài thập kỷ tới khi pin lithium ngày càng trở nên phổ biến.

Theo các chuyên gia, những tiến bộ công nghệ giúp pin lithium ngày càng an toàn, giảm nguy cơ cháy nổ và có tuổi thọ cao. Trở ngại lớn nhất là giá lithium liên tục tăng cao những năm qua.

Theo Reuters, Trung Quốc đang chiếm khoảng 90% sản lượng pin lithium toàn cầu. Các nhà sản xuất phương Tây đang cố gắng xây dựng các nhà máy mới để tránh phụ thuộc Trung Quốc trong tương lai. Thế nhưng, các công ty đến từ Trung Quốc đang có lợi thế về công nghệ, nguyên liệu và thị trường.

Sơn Vân