Elon Musk rời DOGE, để lại hỗn loạn ở Washington

Tỷ phú Elon Musk chính thức rời khỏi vai trò của mình trong chính quyền Trump vào tối thứ Tư (28/5), chấm dứt một giai đoạn gây tranh cãi và nkhông được ủng hộ.

Mặc dù đã hứa hẹn về hiệu quả của Ban Hiệu quả chính phủ (DOGE) và hiện đại hóa bộ máy chính phủ, những gì vị tỉ phú Elon Musk đã để lại một dấu vết của sự không chắc chắn và chức năng giảm sút.

Tỷ phú Elon Musk đã có một nhiệm kỳ gây tranh cãi với tư cách là cố vấn cấp cao cho Tổng thống Donald Trump.

Từ kế hoạch tiết kiệm ngân sách

Mục tiêu ban đầu của Elon Musk khi thành lập DOGE là tiết kiệm 2.000 tỷ USD ngân sách bằng cách loại bỏ lãng phí và gian lận, đồng thời hiện đại hóa phần mềm chính phủ để nâng cao hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, đến nay DOGE chỉ tuyên bố tiết kiệm khoảng 140 tỷ USD, dù con số này bị nghi ngờ là được thổi phồng.

Dự luật thuế mới của Tổng thống Donald Trump, mặc dù không thuộc phạm vi của DOGE và còn bị Musk phản đối, lại dự kiến sẽ làm tăng thêm 2.300 tỷ USD thâm hụt, khiến những khoản tiết kiệm của DOGE trở nên vô nghĩa. Các lời hứa về phần mềm hiện đại thường chỉ dừng lại ở các chatbot AI, một số đã được đưa vào sử dụng từ thời chính quyền Biden.

Khi rời đi, ông Musk để lại nhiều kế hoạch chưa hoàn thành và các cơ quan liên bang đang gặp khó khăn cho những người thân cận mà ông từng bổ nhiệm. Việc ông ra đi khiến tương lai của lực lượng đặc nhiệm DOGE trở nên không rõ ràng, với nhiều câu hỏi về quyền lực của nhóm này và ai sẽ có thể khôi phục các chương trình đã bị ảnh hưởng.

Đến tác động xã hội của DOGE

Thay vì chỉ tập trung vào tiết kiệm ngân sách, DOGE đã gây ra tác động lớn hơn bằng cách cắt giảm hoặc loại bỏ nhiều dịch vụ của chính phủ và viện trợ nhân đạo. Các khoản cắt giảm nhắm vào nhiều cơ quan quan trọng như Tổ chức Khí quyển và Đại dương quốc gia - nơi đảm nhiệm dự báo thời tiết và ứng phó thiên tai - và đẩy Bộ Cựu chiến binh vào tình trạng khó khăn.

Nhiều cơ quan nhỏ hơn, chẳng hạn như cơ quan điều phối chính sách về tình trạng vô gia cư, thậm chí đã bị đóng cửa hoàn toàn. DOGE để lại nhiều câu hỏi về việc liệu những người được Musk bổ nhiệm có thể duy trì, cải thiện các dịch vụ này hay sẽ để chúng ngừng hoạt động.

Trong một ví dụ ban đầu về việc cắt giảm và những lỗ hổng mà họ tạo ra trong chính phủ, DOGE đã nhắm vào nhóm công nghệ của chính phủ hợp tác với các cơ quan liên bang để cung cấp các giải pháp công nghệ, được gọi là 18F.

Cựu giám đốc 18F Lindsay Young, người hiện đang tham gia kháng cáo, cho rằng việc sa thải 18F đã vi phạm các yêu cầu pháp lý, lo ngại việc cắt giảm của DOGE sẽ có tác động lâu dài đến các chức năng của chính phủ.

Bà Young cho biết: “Trong chính phủ, việc phá bỏ mọi thứ dễ hơn nhiều so với việc xây dựng”.

Việc sa thải hàng loạt tại Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh cũng thể hiện sự mất mát về kiến thức của tổ chức mà DOGE dường như không có ý định thay thế.

Carl Tobias, một giáo sư luật tại Đại học Richmond cho biết: "Việc mất đi quá nhiều chuyên môn, đặc biệt là trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sẽ có nghĩa là nhiều người Mỹ sẽ bị bệnh hoặc chết sớm hơn so với dự kiến. Cũng có thể mất nhiều năm và tốn kém nhiều nguồn lực để khôi phục lại kinh nghiệm và chuyên môn đó".

Việc Musk cắt giảm USAID, trước đây là nhà cung cấp viện trợ nhân đạo lớn nhất thế giới, là một trong những ví dụ rõ ràng nhất về sự hỗn loạn và tác hại mà các khoản cắt giảm của DOGE đã gây ra. Mỹ đã hủy bỏ khoảng 83% các chương trình của USAID, gây nguy hiểm cho các dịch vụ trên toàn thế giới nhằm mục đích hỗ trợ nhân đạo và phòng ngừa dịch bệnh.

DOGE vẫn nắm quyền lực trong chính phủ

Dù Elon Musk rời khỏi chính quyền, nhiều nhân viên và kỹ sư trẻ từng được ông tuyển vào lực lượng DOGE vẫn giữ vai trò trong bộ máy chính phủ liên bang. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc họ có thể tiếp tục nắm giữ quyền truy cập vào các dữ liệu nhạy cảm và duy trì quyền lực từng có dưới thời Musk, dù thiếu kinh nghiệm và không rõ định hướng tiếp theo của họ sẽ là gì.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận rằng việc rút lui của Musk chính thức từ tối thứ Tư (28/5) và nhấn mạnh rằng sứ mệnh của DOGE sẽ tiếp tục dưới sự lãnh đạo của các thành viên nội các khác.

Một số nhân vật chủ chốt của Doge, như nhà đầu tư tỷ phú Antonio Gracias - đồng minh thân cận của Musk - đã tham gia vào cơ quan trọng yếu như An sinh Xã hội và Hàng không Liên bang. Họ vận hành như một lực lượng song song với chính phủ, nhưng thiếu minh bạch và gây rối hệ thống do can thiệp vào cơ sở dữ liệu.

Chưa kể đến, sau khi Elon Musk rút khỏi Washington, một số chỉ thị mang tính biểu tượng của ông - như yêu cầu nhân viên liên bang báo cáo “năm việc đã hoàn thành mỗi tuần” - đã nhanh chóng bị bãi bỏ. Lầu Năm Góc đã chính thức tuyên bố rằng họ sẽ dừng hoạt động này.

Tuy nhiên, DOGE không rơi vào khoảng trống quyền lực, theo tờ Wall Street Journal người kế nhiệm CEO Tesla là Russ Vought, một nhân vật bảo thủ cứng rắn, tiếp tục chính sách cắt giảm quyết liệt.

Dù vắng Musk, các đồng minh của ông vẫn kiểm soát dữ liệu nhạy cảm và tiếp tục thanh lọc bộ máy theo cách gây tranh cãi.

Cẩm Lai (Nguồn: The Guardian )