'Ổ gà' trên con đường thuế quan của Tổng thống Donald Trump

Tòa Thương mại Quốc tế tại New York - một tòa án liên bang ít người biết - gần đây đã ra phán quyết vô hiệu hóa hầu hết sắc thuế đối ứng do Tổng thống Donald Trump áp đặt với toàn bộ đối tác thương mại. Phán quyết cho rằng ông Trump đã vượt thẩm quyền khi ban hành thuế quan diện rộng với căn cứ "tình trạng khẩn cấp kinh tế".

Một ngày sau, tòa phúc thẩm liên bang ở Washington hôm 29-5 thông báo họ đang tạm dừng phán quyết của tòa án cấp dưới để xem xét kháng cáo của chính phủ, đồng thời ra lệnh cho các nguyên đơn trong vụ kiện phải trả lời trước ngày 5-6 và chính quyền phải trả lời trước ngày 9-6.

Giới quan sát cho rằng vụ việc có thể lên đến Tòa Tối cao Mỹ.

Những diễn biến trái chiều này tiếp tục làm chao đảo thị trường tài chính và làm rối loạn kế hoạch của nhiều doanh nghiệp.

Tổng thống Donald Trump đã vượt quá thẩm quyền khi áp thuế đối ứng, theo phán quyết của Tòa Thương mại Quốc tế Mỹ trong tuần này. Ảnh: Zuma Press.

"Đây chỉ là ổ gà mới nhất trên con đường thuế mà chúng ta sẽ còn đi suốt thời gian ông Donald Trump tại nhiệm. Ông ấy yêu thích thuế quan và thích việc mình có thể áp đặt chúng" - bà Deborah Elms, Giám đốc chính sách thương mại tại Quỹ Hinrich (Singapore), nhận định với Wall Street Journal.

Trong khi đó, phát biểu trên Fox Business vào sáng 29-5, người đứng đầu Hội đồng Kinh tế Quốc gia Mỹ, ông Kevin Hassett nói: "Chỉ trong vòng một đến hai tháng nữa, mọi người sẽ thấy rằng các quốc gia đã mở cửa thị trường cho hàng hóa Mỹ, họ đã hạ rào cản phi thuế quan, hạ thuế nhập khẩu, và tất cả những quốc gia làm điều đó đang được Mỹ đối xử rất tôn trọng và thiện chí".

Phán quyết của tòa không ảnh hưởng đến các mức thuế khác đã được áp theo Điều 232 và 301 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962, vốn là những công cụ pháp lý quen thuộc, có phạm vi cụ thể hơn. Dù vậy, nó có thể khiến các đối tác thương mại như Liên minh châu Âu (EU), Hàn Quốc hay Nhật Bản thêm phần bối rối trên bàn đàm phán.

Đơn cử, một khoản thuế theo Điều 232 có thể sắp thay đổi lớn - đó là thuế thép.

Tại nhà máy Irvin Works của hãng thép U.S. Steel ở West Mifflin, bang Pennsylvania ngày 30-5, ông Donald Trump tuyên bố: "Chúng ta sẽ nâng thuế thép nhập khẩu vào Mỹ từ 25% lên 50%. Việc này sẽ giúp bảo vệ ngành thép tốt hơn nữa".

"Với mức 25%, họ vẫn có thể vượt rào. Nhưng ở mức 50%, họ sẽ không thể làm như thế được nữa" - tổng thống Mỹ giải thích.

Dự kiến thuế này có hiệu lực từ ngày 4-6, được ông Donald Trump áp dụng dựa trên kết quả điều tra của Bộ Thương mại Mỹ về rủi ro an ninh quốc gia.

Lạc Chi