EU nâng cao năng lực cạnh tranh về AI

EU khẳng định tham vọng trở thành một trong những trung tâm AI hàng đầu thế giới.

Cuộc cạnh tranh về đầu tư và phát triển AI đang diễn ra hết sức sôi động trên toàn cầu, đòi hỏi EU phải nỗ lực hơn nữa trong huy động tài chính và đào tạo nhân lực để đón đầu cơ hội, không bị “bỏ lại phía sau” trong lĩnh vực đầy tiềm năng này.

Ngày càng có nhiều ý kiến cho rằng, châu Âu nói chung và EU nói riêng phải nỗ lực hơn mới có thể bắt kịp Mỹ, Trung Quốc trong lĩnh vực AI. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng nhận định, đang “tụt hậu chút ít” và cần phải bắt kịp, đổi mới, đầu tư hơn nữa về AI thì mới có thể sánh ngang một số nền kinh tế lớn trên thế giới.

Đầu tháng 4/2025, Ủy ban châu Âu (EC) đã công bố Kế hoạch hành động vì một lục địa AI, đánh dấu bước đi chiến lược trong nỗ lực đưa EU trở thành đầu tàu toàn cầu về AI. Kế hoạch hành động này xoay quanh năm trụ cột then chốt, bao gồm phát triển hạ tầng dữ liệu, mở rộng khả năng tiếp cận dữ liệu lớn và dữ liệu chất lượng cao, phát triển thuật toán và tăng tốc ứng dụng AI, thu hút và phát triển nhân tài, đơn giản hóa quy định pháp lý.

Từng được giới thiệu tại Hội nghị thượng đỉnh Hành động về AI diễn ra tại Paris, Pháp vào tháng 2/2025, kế hoạch trên của EU được cho là phản ánh tầm nhìn đầy tham vọng của giới chức Liên minh cờ xanh nhằm chuyển hóa thế mạnh trong công nghiệp truyền thống cùng tiềm lực nhân tài dồi dào thành động lực tăng trưởng trong kỷ nguyên AI. Kế hoạch vạch ra hàng loạt biện pháp cụ thể, rõ ràng, trong đó nổi bật là việc xây dựng các “siêu nhà máy AI”.

Đây là những cơ sở có quy mô cực lớn, được trang bị khoảng 100.000 chip AI hiện đại để đào tạo các mô hình AI phức tạp. Sáng kiến InvestAI sẽ đóng vai trò là nguồn lực tài chính chủ đạo, huy động tới 20 tỷ euro đầu tư cho các siêu nhà máy AI trên toàn EU. Về phát triển , EU sẽ thu hút nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu chất lượng cao thông qua các sáng kiến như chương trình học bổng MSCA Choose Europe và Học viện kỹ năng AI.

EC đang phát động các cuộc tham vấn công khai tới ngày 4/6 tới để lấy ý kiến rộng rãi từ cộng đồng và doanh nghiệp về các quy định mới liên quan phát triển AI, cùng giải pháp ứng dụng AI rộng rãi. Lâu nay, EU vẫn luôn tiên phong trong nỗ lực toàn cầu về quản lý công nghệ AI, trong đó có việc Đạo luật AI (AI Act) chính thức có hiệu lực vào tháng 2/2025. Các quy tắc được áp dụng bao gồm định nghĩa về hệ thống AI, một số trường hợp sử dụng AI bị cấm do tiềm ẩn rủi ro không thể chấp nhận được.

EU là hình mẫu cho các khu vực khác trên thế giới trong xây dựng khuôn khổ pháp lý cho lĩnh vực công nghệ, việc có hiệu lực không chỉ là cột mốc quan trọng với Lục địa Già mà còn với thế giới trong quản lý AI. Tuy vậy, nhiều ý kiến cho rằng, EU cần tập trung hơn vào đầu tư phát triển AI. Ông Yann LeCun, nhà khoa học trưởng về AI của Meta, đã kêu gọi EU chấp nhận rủi ro nhiều hơn và tăng cường đầu tư để bắt kịp Mỹ trong cuộc đua công nghệ. Một trong những vấn đề lớn nhất đối với các doanh nghiệp châu Âu trong phát triển AI là hạn chế về nguồn tài chính và nhân lực, khi việc giữ chân các nhà khoa học, kỹ sư chất lượng cao đòi hỏi sự cạnh tranh mạnh mẽ về mức lương với các đối thủ ở Mỹ và châu Á.

Chiến lược rõ ràng trong phát triển AI mà EU vừa đề ra được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự triển khai đồng bộ cả về chính sách, đầu tư lẫn pháp lý, giúp EU gia tăng lợi thế trong cuộc đua toàn cầu về AI - lĩnh vực có tầm quan trọng ngày càng cao đối với năng lực cạnh tranh và sự thịnh vượng chung của khối

HẢI ĐĂNG