EU nhắm mục tiêu trả đũa thuế quan vào các sản phẩm chủ lực của Mỹ

Ngay sau khi chính quyền Donald Trump áp thuế 25% đối với nhôm và thép nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 12/3, Liên Minh Châu Âu cũng áp dụng thuế quan trả đũa đối với gần 30 tỷ USD hàng hóa Mỹ.

Theo Trade Partnership Worldwide, EU sẽ áp thuế trả đũa theo hai đợt: nhóm sản phẩm từng bị đánh thuế trước đây sẽ bị tái áp dụng kể từ ngày 1/4, và nhóm sản phẩm mở rộng dự kiến sẽ bổ sung vào giữa tháng 4.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho rằng thị trường không nên phản ứng thái quá trước mối đe dọa này. Tuy nhiên, với một số tiểu bang của Mỹ, EU vẫn là thị trường hàng đầu mang lại nguồn thu khổng lồ cho họ.

Nhưng không giống thuế quan của thời Trump trước đây khi các nhà xuất khẩu Mỹ phải trả thuế, thì thuế trả đũa của EU sẽ do nhà nhập khẩu châu Âu gánh. Giá cao hơn có thể làm giảm nhu cầu hoặc khiến thị trường đóng băng. "Dự kiến nhiều công ty sẽ mất doanh thu vì người tiêu dùng EU chuyển sang lựa chọn rẻ hơn”.

Điều này rõ ràng là không có lợi cho một số sản phẩm của Mỹ và các bang sản xuất chúng, chẳng hạn như hạnh nhân California, rượu whiskey Tennessee và gương chiếu hậu từ Michigan…

NHỮNG “NẠN NHÂN” CỦA THUẾ QUAN

Từ năm 2017-2019, xuất khẩu rượu whiskey Tennessee sang Liên minh châu Âu (EU) đã giảm từ 362 triệu USD xuống còn 220 triệu USD do cuộc chiến thương mại trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump. Xuất khẩu chỉ hồi phục sau khi chính quyền Joe Biden đình chỉ các biện pháp thuế trả đũa vào tháng 1/2022.

"Khi EU dỡ bỏ thuế, xuất khẩu whiskey của Tennessee đã tăng 42% trong năm sau đó. Nhưng các nhà xuất khẩu ở Tennessee hiểu rằng thuế trả đũa có thể khiến doanh số sụt giảm lần nữa”, ông Daniel Anthony, Chủ tịch Trade Partnership Worldwide cho biết.

Theo một phân tích về thuế quan trả đũa của EU được CNBC trích dẫn, nếu xét theo tỷ lệ phần trăm, các công ty tại New York (39%) và North Dakota (36%) có thể bị thiệt thòi nhất vì xuất khẩu của họ “mắc kẹt” trong tầm ngắm trả đũa, dẫn đến nguy cơ suy giảm nhu cầu đối với hàng hóa. Bang Nebraska (32%), Iowa (26%) và West Virginia (26%) cũng nằm trong nhóm dễ bị tác động.

Xét về giá trị tuyệt đối, một số tiểu bang ven Bờ Đông và vùng Vịnh - nơi có các cảng lớn - nằm trong nhóm chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ các mức thuế mới của EU, bao gồm New Jersey, Georgia, Bắc Carolina, Nam Carolina, Virginia và Texas. Các sản phẩm bị nhắm đến bao gồm rượu, thùng gỗ ủ rượu, thuốc lá, lạc, nước cam đông lạnh, nước cam tươi, dầu thực vật, xe máy, máy rửa bát, quần áo, giày dép, nội thất đến thảm.

Xuất khẩu rượu sang EU từng là nguồn thu đáng kể cho nhiều bang sản xuất rượu nổi tiếng của Mỹ như Tennessee và Kentucky

Ông Brandon Daniels, CEO của công ty tư vấn quản lý rủi ro Exiger nhận định rằng thuế trả đũa từ EU sẽ khiến các nhà sản xuất whiskey Mỹ mất đi lợi thế cạnh tranh: "Tennessee và Kentucky, hai tiểu bang phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu loại hàng xa xỉ này, sẽ chịu áp lực kinh tế nghiêm trọng. Đây là lúc chính trị và chính sách thương mại đan xen”.

CUỘC CHIẾN ĐA MẶT TRẬN

Trong lĩnh vực sản xuất, molypden - kim loại được dùng trong sản xuất thép, chất bôi trơn, bột màu và làm chất xúc tác trong ngành dầu khí - là mặt hàng xuất khẩu lớn của Arizona sang EU, đạt 304 triệu USD (89% tổng xuất khẩu mặt hàng này ra thế giới). South Carolina cũng ghi nhận con số xuất khẩu ấn tượng, 223 triệu USD ethylene copolymer - một loại polymer dẻo - sang EU trong năm 2024, chiếm 59% tổng xuất khẩu của bang này. Ethylene copolymer được dùng trong bao bì, keo nóng chảy, linh kiện ô tô và vật liệu xây dựng. Ngoài ra, nhiều loại nhựa khác cũng nằm trong nhóm sản phẩm xuất khẩu chủ lực của cả South Carolina và West Virginia. Riêng West Virginia đã xuất khẩu 146 triệu USD nhựa sang EU trong năm ngoái, chiếm 59% tổng xuất khẩu nhựa của bang này.

Trong một diễn biến khác, dược phẩm là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất từ châu Âu sang Mỹ, đạt gần 92 tỷ USD mỗi năm, theo dữ liệu hải quan do Exiger thu thập. "Dù áp thuế vào dược phẩm là vấn đề nhạy cảm về chính trị, nó sẽ tác động trực tiếp đến các hãng dược lớn của châu Âu, tạo động lực mạnh mẽ để Brussels tranh luận. Còn mức thuế 200% với rượu vang và đồ uống có cồn mà ông Donald Trump vừa công bố có thể gây tổn hại, nhưng khó mà giúp cân bằng thương mại,”, ông Daniel Anthony nhận xét.

Ở một số lĩnh vực, tình trạng mất cân bằng thương mại hiện tại của Mỹ sẽ ảnh hưởng đến quá trình đàm phán.

Với mức thâm hụt thương mại kỷ lục gần 236 tỷ USD trong năm 2024, Mỹ phụ thuộc vào châu Âu để nhập khẩu các mặt hàng sản xuất có giá trị cao như ô tô, dược phẩm và thiết bị công nghiệp.

Ông Anthony tin rằng ngành ô tô có khả năng đàm phán tốt hơn. “Trong các cuộc chiến thuế quan trước đây, chúng tôi nhận thấy rằng các nhà xuất khẩu linh kiện ô tô quan trọng của Mỹ - chẳng hạn như thiết bị điện tử chính xác từ Michigan - thường phải gánh một phần chi phí từ thuế trả đũa”, ông Anthony chỉ ra. Theo ông, dù linh kiện thiết yếu vẫn sẽ tiếp tục được cung cấp, nhưng các nhà sản xuất Mỹ thường chia sẻ gánh nặng thuế quan với đối tác châu Âu, vì cả hai bên đều không thể chịu toàn bộ chi phí một mình. Gánh nặng chung này cho thấy chuỗi cung ứng ngành ô tô thực sự gắn kết và phụ thuộc lẫn nhau như thế nào.

Các nhà sản xuất ô tô châu Âu xuất khẩu khoảng 54 tỷ USD xe sang Mỹ năm 2022, vượt xa xuất khẩu ô tô của Mỹ sang EU. Đánh thuế vào ngành này sẽ gây áp lực lớn lên các hãng xe châu Âu - đặc biệt là Đức, nơi ngành ô tô chiếm hơn 30% tổng xuất khẩu sang Mỹ.

Mỹ Hân