EVN nỗ lực biến tro xỉ thành tài nguyên xanh

Trước đây, tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than được coi là chất thải, vì vậy phần lớn tro xỉ đều được chôn lấp vừa phải mất một số vốn lớn để đầu tư bãi chôn lấp, lãng phí tài nguyên vừa ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Giai đoạn 2018 đến nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã đẩy mạnh các giải pháp để tiêu thụ tro xỉ, biến chất thải này thành tài nguyên cho sản xuất, vật liệu cho ngành xây dựng, góp phần thực hiện chiến lược kinh tế tuần hoàn, gắn kết giữa sản xuất điện và trách nhiệm môi trường.

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Tổng giám đốc EVN cho biết, nhiệt điện than hiện vẫn đóng vai trò trụ cột chủ lực trong cơ cấu nguồn điện nước ta, với công suất khoảng 28.227MW, chiếm gần 1/3 tổng công suất hệ thống điện. Riêng các nhà máy nhiệt điện của EVN đóng góp 12.672MW, tương đương 14,5% toàn hệ thống, nổi bật với các trung tâm nhiệt điện lớn như Duyên Hải và Vĩnh Tân. Nhiều nhà máy của EVN đã áp dụng công nghệ siêu tới hạn và trên siêu tới hạn. Đặc biệt, trong năm nay, Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I sẽ chính thức vận hành với công nghệ trên siêu tới hạn (USC), đánh dấu bước tiến quan trọng về đổi mới công nghệ, giảm phát thải, giảm tro xỉ phát sinh và bảo vệ môi trường.

Các nhà máy nhiệt điện của EVN tại Trung tâm nhiệt điện Duyên Hải đã làm tốt công tác tiêu thụ tro xỉ, bảo vệ môi trường. Ảnh: Đình Dũng

Báo cáo mới đây của EVN cho thấy, từ 2018 đến giữa năm 2025, EVN đã tiêu thụ khoảng 56 triệu tấn tro xỉ, chiếm gần 93% tổng khối lượng phát sinh trong giai đoạn này. Đáng chú ý, năm 2023, tổng lượng tro xỉ phát sinh từ các nhà máy đốt than hơn 18,07 triệu tấn, nhưngđã tiêu thụ hơn 18,01 triệu tấn, đạt tỷ lệ 99,6%, góp phần giảm đáng kể lượng tro xỉ thải tồn đọng. Riêng 12 nhà máy nhiệt điện than thuộc EVN trong năm 2023 tiêu thụ khoảng 8,9 triệu tấn, tương đương 118,2% lượng phát thải.

Đặc biệt, trong 8 tháng năm 2025, các nhà máy nhiệt điện của EVN phát sinh khoảng 4,57 triệu tấn tro xỉ, nhưng đã tiêu thụ đến 5,31 triệu tấn, vượt mức phát sinh, giúp lượng tồn lưu giảm còn khoảng 16 triệu tấn, thấp hơn mức trung bình của hai năm trước đó.

“Từ chỗ bị coi là chất thải gây áp lực cho môi trường, đến nay tro xỉ đã trở thành nguồn tài nguyên có giá trị, phục vụ cho ngành xây dựng và hạ tầng. Đây chính là minh chứng rõ nét cho cam kết của EVN trong việc biến thách thức thành cơ hội, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, gắn phát triển điện lực với mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững”- ông Nguyễn Anh Tuấn chia sẻ.

Để có được kết quả vượt bậc nêu trên, EVN đã công bố các Đề án xử lý và tiêu thụ tro xỉ với mục tiêu đến năm 2022 tiêu thụ 100% tro xỉ phát sinh, và đến năm 2025 tiêu thụ toàn bộ lượng tồn trữ tại bãi chứa; góp ý hoàn thiện các quy chuẩn, luật định liên quan đến sử dụng tro xỉ qua đó đã giúp công nhận tro xỉ là chất thải rắn công nghiệp thông thường, được quản lý như hàng hóa khi đã hợp chuẩn, hợp quy (Nghị định 08/2022 và Thông tư 02/2022); thường xuyên hỗ trợ, tạo điều kiện cho các nhà máy tiêu thụ tro xỉ.

Xe chuyên trở tro bay, tro xỉ từ nhà máy nhiệt điện Duyên Hải

Các nhà máy nhiệt điện than tích cực vào cuộc

Thực hiện chỉ đạo của EVN, các nhà máy nhiệt điện than đã triển khai đồng bộ các giải pháp, qua đó không chỉ giúp tiêu thụ gần hết sản lượng tro xỉ thải hàng ngày mà còn giảm bớt lượng tồn tại các bãi chứa.

Đơn cử như tại Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 4, trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng lượng tro xỉ phát sinh là 119.860 tấn, trong đó đã tiêu thụ 107.108 tấn, đạt tỷ lệ gần 90%. Công ty đã triển khai nhiều giải pháp tạo thuận lợi cho quá trình tiêu thụ tro xỉ như: Thực hiện thủ tục để sử dụng cảng tạm làm cảng xuất tro xỉ, trình EVN cho phép đấu thầu xử lý tro xỉ tại bãi xỉ và liên tục tìm kiếm nhà thầu tiêu thụ tro xỉ,…Đoàn thanh niên nhà máy cũng là lực lượng tích cực, xung kích đi đầu khi chủ động đề xuất và phối hợp với các đơn vị triển khai Công trình thanh niên dùng bê tông trộn tro bay để làm đường giao thông tại địa phương, góp phần tăng cường công tác truyền thông cho các hoạt động tiêu thụ tro xỉ của đơn vị.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Âu Nguyễn Đình Thảo, Phó Giám đốc Công ty Nhiệt điện Duyên Hải cho biết, đơn vị đang quản lý vận hành 3 nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) gồm Duyên Hải 1, Duyên Hải 3 và Duyên Hải 3 mở rộng tại Trung tâm Điện lực Duyên Hải với tổng công suất thiết kế 3.178 MW. Khối lượng tro xỉ thải ra hàng ngày rất lớn. Tuy nhiên, công ty đã triển khai nhiều giải pháp như tham gia các hội nghị để mời gọi các doanh nghiệp tham gia tiêu thụ; tổ chức đấu giá, ký kết hợp đồng tiêu thụ với các ưu đãi thuận lợi.

Nhờ đó 7 tháng đầu năm 2025, tỷ lệ tiêu thụ tro xỉ đạt trên 99%, đồng thời hơn 180.000 tấn tro xỉ tồn kho tại bãi chứa cũng được xử lý. Thành công này đưa Duyên Hải trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu toàn ngành về quản lý chất thải rắn, góp phần hiện thực hóa mục tiêu kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực năng lượng.

Khi tro xỉ được tiêu thụ cơ bản sẽ góp phần giảm gánh nặng môi trường, tạo giá trị kinh tếcho các ngành khác như tro xỉ làm vật liệu xây dựng, san lấpđường giao thông, phụ gia xi măng, bê tông.. qua đó góp phần phát triển kinh tế tuần hoàn, bền vững.

Tro xỉ được sử dụng làm gạch không nung ngay bên cạnh Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải

Có thể khẳng dịnh, EVN đang đi đúng hướng trong hành trình chuyển hóa tro xỉ thành tài nguyêngóp phần hiện thực hóa mục tiêu kinh tế xanh, sản xuất bền vững, trách nhiệm cộng đồng.Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, để thị trường tro xỉ phát triển bền vững, nhà nước cần sớm ban hành các quy định chi tiết, đặc biệt về chỉ số phóng xạ của tro xỉ dùng trong xây dựng hạ tầng.

Nguyên Vũ