Gắn kết đồng minh giữa 'cơn gió nghịch'

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong một cuộc họp báo ở Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Tổng thống Trump được đón tiếp tại London bằng những nghi lễ Hoàng gia trang trọng nhất. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một nhà lãnh đạo nước ngoài hai lần được trao vinh dự này tại Vương quốc Anh, phản ánh kỳ vọng đặc biệt của cả hai phía. Theo giới quan sát, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và mức độ long trọng vượt trội cho thấy London và Washington mong muốn phát đi thông điệp mạnh mẽ: quan hệ Mỹ-Anh không chỉ dừng lại ở sự hợp tác truyền thống, mà vẫn là trụ cột quan trọng và vững chắc của trật tự quốc tế trong một thế giới đầy biến động.

Viện Chatham House (Anh) nhận định, chuyến thăm lần này là lời khẳng định rằng bất chấp khác biệt chính sách và những tranh cãi nội bộ, Mỹ - Anh vẫn cần nhau như những đối tác chiến lược hàng đầu trong một thế giới bất ổn. Chương trình nghị sự giữa lãnh đạo hai nước sẽ bao gồm một loạt chủ đề từ tăng cường thương mại-đầu tư, thuế quan đối ứng, hợp tác khoa học công nghệ, cho tới các vấn đề đối ngoại cùng quan tâm như an ninh chiến lược của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), cuộc xung đột Nga-Ukraine, xung đột Israel-Palestine và vai trò toàn cầu của hai nước trong một thế giới đầy bất ổn hiện nay.

Một điểm nhấn quan trọng của chuyến công du là việc hai bên ký kết thỏa thuận công nghệ trị giá 42 tỷ USD. Thỏa thuận này bao trùm nhiều lĩnh vực mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán lượng tử và năng lượng hạt nhân dân dụng. Các “ông lớn” công nghệ của Mỹ như Microsoft, Google, Nvidia và OpenAI đã cam kết đầu tư hàng tỷ USD vào hạ tầng AI tại Anh. Trong đó, dự án phát triển siêu máy tính AI lớn nhất tại Loughton và kế hoạch triển khai 120.000 chip Blackwell của Nvidia được coi là “cú hích” đưa Anh trở thành trung tâm AI hàng đầu châu Âu.

Ngoài ra, hai bên nhất trí thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, với việc sản xuất và đưa vào vận hành các lò phản ứng module tiên tiến (SMR) nhằm cung cấp điện sạch cho các trung tâm dữ liệu AI. Đây vừa là bước tiến về công nghệ, vừa mang tính chiến lược khi kết hợp nhu cầu năng lượng bền vững với mục tiêu dẫn đầu cuộc cách mạng công nghiệp số.

Song song với công nghệ, thương mại vẫn là nội dung trọng tâm. Từ sau Brexit, London đặc biệt cần một đối tác kinh tế mạnh để bù đắp khoảng trống thị trường Liên minh châu Âu (EU). Washington, với quy mô nền kinh tế lớn nhất thế giới, được coi là lựa chọn lý tưởng. Tổng thống Trump cũng muốn dùng Hiệp định thương mại tự do (FTA) Mỹ-Anh như bằng chứng cho chính sách “Nước Mỹ trước tiên”.

Thuế quan là chủ đề khác được dư luận quan tâm. Thỏa thuận thương mại sơ bộ đạt được hồi tháng 5 được đánh giá là bước tiến quan trọng. Theo đó, Mỹ cam kết giảm thuế 10% đối với một số mặt hàng ô tô nhập khẩu từ Anh, đồng thời xóa bỏ thuế 25% với thép và nhôm. Đây là những nhượng bộ đáng kể, mở đường cho việc ký kết FTA toàn diện. Tuy nhiên, hai bên vẫn phải đối diện thách thức lớn về các điều khoản chi tiết, bao gồm tiếp cận thị trường, thương mại số và rào cản phi thuế quan. Giới phân tích kỳ vọng kết quả cụ thể sẽ được công bố trong khuôn khổ chuyến thăm này.

Bên cạnh hợp tác kinh tế, quan hệ an ninh-quốc phòng tiếp tục là nền tảng then chốt của liên minh Mỹ-Anh. Trong bối cảnh thế giới chứng kiến nhiều điểm nóng từ Ukraine, Trung Đông cho đến cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung, London kỳ vọng chuyến thăm của Tổng thống Trump sẽ tái khẳng định vai trò đồng minh số một của Anh tại châu Âu.

Anh hiện là một trong số ít thành viên NATO đáp ứng yêu cầu chi tiêu quốc phòng tối thiểu 2% GDP, điều mà Mỹ nhiều lần gây áp lực với các đồng minh khác. Vì thế, Washington kỳ vọng London sẽ tiếp tục duy trì vai trò “đầu tàu”, tạo sức ép buộc các thành viên NATO tăng cường năng lực quốc phòng. Đặc biệt, với vị thế ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, cùng sức mạnh hạt nhân và hệ thống tài chính toàn cầu, Anh được Mỹ coi là “cầu nối” chiến lược tại châu Âu. Sự phối hợp giữa hai nước không chỉ giới hạn trong NATO mà còn mở rộng sang nhiều vấn đề toàn cầu như chống khủng bố, an ninh mạng, tiến trình hòa bình Trung Đông hay đối phó chương trình hạt nhân Iran. Ở chiều ngược lại, nước Anh cũng muốn tận dụng chuyến thăm này để củng cố vị thế ngoại giao hậu Brexit. Bằng việc được Mỹ coi trọng, London có thể chứng minh khả năng hoạch định chính sách đối ngoại độc lập và hiệu quả, qua đó nâng cao uy tín quốc tế.

Theo nhiều chuyên gia quốc tế, chuyến công du lần này mang ý nghĩa vượt xa khuôn khổ song phương. Đó là thông điệp gửi tới các đồng minh rằng quan hệ Mỹ-Anh vẫn bền chặt, đồng thời nhắc nhở các đối thủ chiến lược rằng Washington và London sẵn sàng phối hợp để xử lý những thách thức toàn cầu.

Chuyến thăm cũng phản ánh một thực tế: dù Tổng thống Trump nhiều lần chỉ trích NATO và EU, Mỹ vẫn không thể thiếu một đối tác thực lực tại châu Âu. Và trong bối cảnh đó, Anh – với lịch sử quan hệ đặc biệt, năng lực quân sự lẫn sức mạnh tài chính – là lựa chọn không thể thay thế. Có thể nói, chuyến thăm không chỉ mang tính nghi lễ mà còn là sự kiện ngoại giao mang tính bước ngoặt, góp phần khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đồng minh xuyên Đại Tây Dương, củng cố niềm tin chiến lược giữa hai quốc gia và định hình những bước đi mới cho hợp tác song phương trong giai đoạn tới. Như nhiều nhà quan sát quốc tế nhận định, chuyến thăm lần này chính là “thông điệp gắn kết đồng minh giữa cơn gió nghịch” – một thông điệp không chỉ dành riêng cho London và Washington.

Thanh Tuấn (Phóng viên TTXVN tại Mỹ)