Giá cả cơ bản ổn định, lạm phát đang được kiểm soát theo đúng kịch bản

CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2023 tăng 3,29% so với cùng kỳ năm 2022.

Việt Nam không thuộc nhóm quốc gia có mức lạm phát cao

Trong 6 tháng đầu năm 2023, lạm phát toàn cầu giảm dần sau thời gian các nước đồng loạt tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát và giá năng lượng giảm. Tuy nhiên, so với mức lạm phát mục tiêu dài hạn thì mức lạm phát hiện tại vẫn còn ở mức cao đối với nhiều quốc gia.

Cục Quản lý Giá cho biết, so với các quốc gia, Việt Nam không thuộc nhóm quốc gia có mức lạm phát cao khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6/2023 tăng 0,27% so với tháng trước và tăng 2% so với cùng kỳ năm 2023; CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2023 tăng 3,29% so với cùng kỳ. Đồng thời, chỉ số lạm phát cơ bản trong nửa đầu năm 2023 tăng 4,74% so với cùng kỳ năm 2023.

Phân tích thêm về nguyên nhân giúp kiềm chế mức tăng của CPI, Cục Quản lý Giá cho hay, từ đầu năm đến nay, thời tiết tương đối ổn định, thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp nên nguồn cung lương thực, rau, quả dồi dào, giá cả mặt hàng nông sản không có biến động lớn. Giá thịt lợn có xu hướng giảm trong 3 tháng đầu năm do sức tiêu thụ chậm, tuy nhiên đến tháng 5/2023 giá tăng nhẹ trở lại.

Bên cạnh đó, do tác động của giá thế giới, giá một số mặt hàng nhóm nhiên liệu năng lượng như xăng dầu, khí hóa lỏng có diễn biến tăng, giảm đan xen nhưng bình quân chung vẫn giảm mạnh so cùng kỳ năm 2023, giá vật liệu xây dựng có biến động tăng và chủ yếu tập trung vào các vật liệu là đá, cát, trong khi mặt hàng thép tăng trong quý I/2023 và quay đầu giảm trong quý II/2023. Ngoài ra, sức ép lạm phát cũng giảm bớt nhờ vào sự điều hành, phối hợp nhịp nhàng giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ trong việc quản lý thị trường tài chính tiền tệ.

Cũng phân tích về tình hình thị trường, giá nửa đầu năm, TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) chỉ rõ: “Đầu năm 2023, chúng tôi đã đưa ra dự báo lạm phát so với cùng kỳ sẽ đạt đỉnh vào tháng 1/2023 và sau đó sẽ giảm dần về mức 3% vào cuối năm, còn lạm phát trung bình cả năm sẽ xoay quanh mức 3,5%. Sau 6 tháng đầu năm, có thể thấy, lạm phát đạt đỉnh vào tháng 1/2023, đồng thời cũng giảm mạnh hơn dự báo.”

Theo TS. Nguyễn Đức Độ, sự suy giảm của lạm phát trong 6 tháng đầu năm xuất phát từ một số nguyên nhân chủ yếu, bao gồm: Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức thấp với tất cả các cấu thành của tổng cầu đều tăng trưởng chậm hoặc sụt giảm; Thứ hai, tăng trưởng cung tiền thấp, tổng phương tiện thanh toán tính đến ngày 20/6/2023 mới chỉ tăng 2,35% so với cuối năm 2022, thấp hơn thời kỳ dịch bệnh; Thứ ba, tổng cầu yếu…

“Êm dịu” là tính từ mà chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú dùng để chỉ giá cả thị trường nửa đầu năm. Ông Vũ Vinh Phú cho rằng, nguyên nhân chủ yếu là do sức mua yếu, nguồn cung dồi dào.

Dư địa kiểm soát lạm phát đang tăng dần

Với những diễn biến kinh tế, lạm phát toàn cầu không tích cực trong khi giá cả thị trường, lạm phát trong nước đang được kiểm soát tốt theo mục tiêu cho thấy Chính phủ đã và đang quản lý, điều hành giá đúng hướng trên cơ sở kinh nghiệm kiểm soát lạm phát qua các năm cũng như sự nỗ lực vào cuộc của cả Chính phủ và doanh nghiệp, người dân trong việc phục hồi kinh tế.

Nguồn: Cục Quản lý Giá

Cục Quản lý Giá nhấn mạnh, công tác quản lý điều hành giá một số mặt hàng quan trọng có ảnh hưởng lớn tới mặt bằng giá chung được thực hiện thận trọng ngay từ đầu năm 2023. Cùng với đó là nguồn cung nhiều hàng hóa thiết yếu được đảm bảo đã giúp kiểm soát lạm phát trong nửa đầu năm 2023.

Theo đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng - Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã có các văn bản chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, biện pháp về quản lý, điều hành để bình ổn giá, hạn chế những biến động của mặt bằng giá gây tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế xã hội, hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân.

Giá các mặt hàng nhà nước định giá cơ bản được giữ ổn định, chỉ có mặt hàng điện tăng giá trên cơ sở đánh giá kỹ tác động vào CPI trước khi điều chỉnh. Đối với các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu như lương thực, thực phẩm (đây là những mặt hàng chiếm quyền số lớn trong rổ hàng hóa tính CPI - PV), giá cả tương đối ổn định do sản xuất tăng trưởng khá cao, nguồn cung dồi dào đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Đối với mặt hàng xăng dầu, trong 6 tháng đầu năm 2023, giá xăng dầu trên thị trường thế giới có xu hướng giảm nhưng vẫn ở mức cao do vẫn chịu tác động của cuộc xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine. Bộ Tài chính đã phối hợp với Bộ Công Thương (chủ trì) có 17 đợt điều hành giá xăng dầu trong nước (tính đến ngày 29/6/2023).

Hiện nay, giá xăng dầu các loại đã giảm so với đầu năm 2023 nhờ mức điều chỉnh giảm mạnh trong các lần điều hành giá tháng 5. Bình quân 6 tháng đầu năm 2023, giá dầu hỏa giảm 8,94% so với cùng kỳ năm trước; giá xăng dầu trong nước giảm 18,27% theo biến động của giá thế giới, tác động làm CPI chung giảm 0,66%.

Đáng chú ý, việc giảm giá xăng dầu theo diễn biến giá thế giới còn có sự hỗ trợ từ chính sách tài khóa. Cụ thể, từ ngày 01/01/2023 đến hết ngày 31/12/2023, doanh nghiệp được giảm 50% mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn và giảm 40% mức thuế bảo vệ môi trường đối với dầu hỏa, thời gian thực hiện theo Nghị quyết số 30/2022/UBTVQH15 ngày 30/12/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Cục Quản lý Giá nhận định, tốc độ tăng CPI như 6 tháng đầu năm 2023 cho thấy dư địa kiểm soát lạm phát đang tăng dần là điều kiện thuận lợi để thực hiện linh hoạt việc điều chỉnh giá một số mặt hàng nhà nước quản lý theo lộ trình thị trường sau khi việc thực hiện đã bị trễ trong những năm vừa qua.

Tuy nhiên, ảnh hưởng của việc điều chỉnh giá các mặt hàng nhà nước quản lý đến CPI năm 2023 còn phụ thuộc vào thời điểm ban hành các văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh giá các mặt hàng của các bộ ngành. Ngoài ra, việc lạm phát cơ bản đang ở mức cao hơn nhiều so với lạm phát chung cho thấy những rủi ro lạm phát cao có tính dài hạn.

Trước bối cảnh kinh tế thế giới ảm đảm cũng như các yếu tố biến động phức tạp của giá hàng hóa trọng yếu thế giới, Cục Quản lý Giá cho biết, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chủ động, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành địa phương triển khai quyết liệt các biện pháp về quản lý, điều hành giá theo nguyên tắc thận trọng, linh hoạt và thực hiện tốt công tác tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo điều hành giá...

Bảo Thương