Giá cát tăng vọt, công trình ở Đà Nẵng đứng trước nguy cơ 'đóng băng'
Khủng hoảng vật liệu xây dựng tại Đà Nẵng lan rộng khi giá cát tăng vọt chỉ trong vài tuần, nguồn cung bị 'đứt mạch', hàng loạt công trình thi công cầm chừng, doanh nghiệp bê tông đồng loạt ngừng cung ứng.
Nhà thầu "đứng hình", doanh nghiệp bê tông đồng loạt rút lui
Trong hơn ba tuần qua, thị trường xây dựng tại Đà Nẵng biến động mạnh khi giá cát xây dựng, loại vật liệu không thể thiếu trong thi công, tăng phi mã. Theo khảo sát, giá cát hiện dao động từ 600.000 đến gần 700.000 đồng/m³, cao gấp hai lần so với cùng kỳ năm trước.
Giá cát trong những ngày qua tại thành phố Đà Nẵng tăng giá rất nhanh.
Đây là đợt tăng giá mạnh và đột ngột chưa từng có trong nhiều năm qua, ông Nguyễn Minh Huy, Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình giao thông và nông nghiệp thành phố Đà Nẵng nhận định.
Theo ông Huy, tình trạng thiếu cát đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hàng loạt dự án trọng điểm của thành phố như thi công cầu, kè, đường, đặc biệt là những dự án sử dụng vốn ngân sách đang trong giai đoạn nước rút giải ngân. Do đó, Ban quản lý đã có kiến nghị UBND thành phố sớm vào cuộc để hạ nhiệt giá cát, tránh để khủng hoảng vật liệu lan rộng.
Không riêng nhà thầu xây dựng, các doanh nghiệp sản xuất bê tông thương phẩm cũng lâm vào cảnh lao đao. Hàng loạt công ty lớn như Việt Hàn (chi nhánh Quảng Nam), Phước Yên, Vinaconex 25… đã gửi văn bản thông báo tạm ngừng cung cấp bê tông ra thị trường với lý do "thiếu nguyên liệu trộn", trong đó cát là thành phần then chốt.
Nhiều doanh nghiệp sản xuất bê tông thương phẩm tạm ngừng cung cấp bê tông ra thị trường với lý do "thiếu nguyên liệu trộn", trong đó cát là thành phần then chốt.
Tại Trạm bê tông Sông Hàn, một trong những đơn vị đầu mối lớn nhất thành phố, tình trạng không khá hơn. Đơn vị này buộc phải ngưng nhận thêm đơn hàng mới, chỉ ưu tiên khách hàng truyền thống, đồng thời điều chỉnh giá bán bê tông tăng từ 20% đến 30% nhằm bù đắp chi phí vật liệu.
Để ứng phó trước cơn "bão giá" vật liệu, ngày 22/5, Sở Xây dựng TP.Đà Nẵng đã phát văn bản yêu cầu các doanh nghiệp cung ứng cập nhật định kỳ bảng giá, chất lượng sản phẩm và lý do điều chỉnh giá. Riêng đối với các doanh nghiệp sản xuất bê tông, hạn chót để nộp hồ sơ điều chỉnh giá là ngày 28/5.
Nguồn cung "đứt mạch", đấu giá mỏ mới chỉ là giải pháp tạm thời
Hiện nay, thành phố Đà Nẵng không có mỏ cát nào. Nguồn cát chủ yếu phụ thuộc vào tỉnh Quảng Nam. Trước đây, tại các vùng lân cận như: huyện Đại Lộc, Duy Xuyên, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, có rất nhiều mỏ cát lớn trên sông Vu Gia, Thu Bồn. Tuy nhiên, đến nay, đa số các mỏ các đã hết giấy phép, chỉ còn 2 mỏ còn giấy phép. Trong đó, 1 mỏ đang tạm dừng hoạt động và mỏ còn lại sắp hết hạn.
Thiếu cát khiến các công trình đầu tư công cũng như xây dựng nhà tư nhân gặp nhiều khó khăn.
Tại huyện Đại Lộc, "thủ phủ cát" của Quảng Nam, mỏ Pha Lê với sản lượng khai thác 23.000m³/năm đã ngừng hoạt động từ đầu tháng 5. Các bến bãi chứa cát dọc sông Vu Gia cũng chỉ còn vài trăm khối đang được ưu tiên giao cho đối tác truyền thống.
Trong khi đó, mỏ cát tại sông Thu Bồn đến đầu tháng 6 sẽ hết hạn. Số lượng cát đang được khai thác chỉ đáp ứng đủ cho các đối tác truyền thống.
Để giải quyết tình thế, UBND huyện Đại Lộc vừa ban hành hồ sơ mời tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản tại 6 điểm mỏ, trong đó có ba mỏ cát lớn: ĐL2 (xã Đại Thắng, 790.000m³), ĐL11 (xã Đại Đồng, 360.000m³) và các mỏ ĐL12B1, ĐL12B2 tại xã Đại Quang (tổng trữ lượng hơn 166.000m³). Tuy nhiên, từ đấu giá đến khi mỏ hoạt động thực tế phải mất vài tháng.
Cùng lúc, UBND tỉnh Quảng Nam cũng yêu cầu các sở ngành tháo gỡ vướng mắc thủ tục đầu tư cho các dự án khai thác khoáng sản. Ông Phan Thái Bình, Phó Chủ tịch Thường trực tỉnh, nhấn mạnh, các dự án mới phải xác định rõ công suất và thời hạn khai thác trong quyết định đầu tư để đảm bảo tính minh bạch và lâu dài.
Theo ông Nguyễn Văn Sinh, một nhà thầu xây dựng tại Đà Nẵng, cuộc khủng hoảng lần này có thể trở thành bài học đắt giá nếu thành phố không có giải pháp căn cơ, lâu dài.
"Cát là vật liệu cơ bản nhưng chúng ta vẫn đang bị động hoàn toàn vào nguồn cung từ tỉnh bạn. Khi có biến động chính sách, toàn bộ thị trường Đà Nẵng lập tức đứng hình. Điều này rất nguy hiểm cho quá trình đô thị hóa, nhất là trong bối cảnh đầu tư công đang được đẩy mạnh", ông Sinh nói.
Ông đề xuất thành phố nên thiết lập kênh liên kết vùng chặt chẽ hơn với các địa phương có tiềm năng khoáng sản như: Quảng Ngãi, Thừa Thiên Huế để đa dạng hóa nguồn cung.
Cần chiến lược dài hạn, không thể chỉ “giải cứu” tạm thời về nguồn vật liệu cát.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Hùng, chủ doanh nghiệp mảng xây dựng tại thành phố Đà Nẵng cho hay, cơn khủng hoảng cát lần này không đơn thuần là câu chuyện tăng giá theo chu kỳ mà phản ánh sự đứt gãy chuỗi cung ứng vật liệu xây dựng vốn chưa được đầu tư đúng mức.
Với nhu cầu xây dựng ngày càng cao, đặc biệt trong các đô thị lớn như Đà Nẵng, việc thiếu hụt một nguyên liệu cơ bản như cát có thể kéo theo chuỗi phản ứng dây chuyền: chậm tiến độ, tăng chi phí đầu tư, rủi ro phá vỡ kế hoạch đầu tư công, và cuối cùng là mất niềm tin vào thị trường.
Bên cạnh đó, việc Đà Nẵng sớm xây dựng bản đồ cung, cầu vật liệu xây dựng, chủ động quy hoạch kho bãi dự trữ và thiết lập cơ chế phản ứng nhanh khi khủng hoảng xảy ra sẽ là điều cần thiết cho những cơn sóng giá tương lai.
