Già đẫy Java xuất hiện trở lại

Già đẫy Java có tên khoa học Leptoptilos Javanicus. Đây là loài chim quý hiếm, số lượng không quá 10.000 cá thể trên toàn thế giới, phân bố nhiều nhất ở Ấn Độ, Nepal, Sri Lanka, Bangladesh, Myanmar, Thái Lan.

Ở nước ta, loài này được ghi nhận chỉ xuất hiện khu vực Nam Trung Bộ và Nam Bộ. Ngoài tên gọi già đẫy Java, chúng còn được biết đến với cái tên già sói, cò sói.

Già đẫy Java kiếm ăn trong Vườn quốc gia U Minh Thượng. Ảnh: MINH ĐIỀN

Loài chim này có ngoại hình ngộ nghĩnh, phần đầu và cổ hói, không có lông hoặc có rất ít lông màu nâu. Mặt, lưng, cánh và đuôi của chúng có màu đen lục, bụng trắng, chân màu đen nhạt. Chim trưởng thành có chiều cao đến 1,2m, nặng 6 - 8kg.

Thức ăn chủ yếu của chúng là cá, ếch nhái và rắn nhỏ, do vậy môi trường sống của chúng thường ở khu vực đất ngập nước, vùng đầm lầy, đồng cỏ ngập nước, ven rừng, ven biển…

Theo Phó Giám đốc Vườn quốc gia U Minh Thượng Trần Văn Thắng, già đẫy Java định cư, sinh sản tại đây. Năm 2002, tại khu rừng tràm trên đất than bùn (khu vực không bị cháy), đơn vị phát hiện 7 tổ chim, trong đó, 4 tổ có con non (mỗi tổ từ 2 - 4 chim non). Đơn vị tiếp tục khảo sát, phát hiện có 42 cá thể già đẫy Java được ghi nhận sinh sống trong Vườn quốc gia U Minh Thượng. Đến tháng 6/2003, vườn ghi nhận 114 con, nhiều nhất từ trước tới nay.

Hệ sinh thái đa dạng ở Vườn quốc gia U Minh Thượng là môi trường sống lý tưởng cho nhiều loại động vật cư trú. Ảnh: MINH ĐIỀN

Thời gian sau, già đẫy Java được ghi nhận ngày càng ít, đơn vị cũng ít phát hiện chúng hơn. Nguyên nhân do nơi làm tổ và nơi kiếm ăn bị thu hẹp hoặc có thể do cháy rừng tràm khiến không gian sống của loài chim này mất dần.

“Mới đây, Vườn quốc gia U Minh Thượng ghi nhận cá thể già đẫy Java kiếm ăn ở trảng nước khá lâu, sau đó bay lượn sâu vào vạt rừng tràm rộng lớn. Đây là tín hiệu đáng mừng, đơn vị cố gắng tiếp tục gìn giữ hệ sinh thái đa dạng để già đẫy Java cũng như tất cả các loài sinh sống và sinh sản nhiều hơn”, ông Thắng cho biết.

Chị Trương Bé Diễm - hướng dẫn viên Vườn quốc gia U Minh Thượng thường xuyên dẫn du khách tham quan hệ sinh thái. Trước kia, thỉnh thoảng chị vẫn gặp cá thể già đẫy Java đi kiếm mồi. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, chị không còn thấy chúng.

“Lần này hiếm hoi già đẫy Java xuất hiện bên ngoài tìm thức ăn. Có thể sâu bên trong rừng, các đám thực bì dày đặc khiến thức ăn khó tìm nên chúng di cư ra trảng trống. Để tránh tác động đến già đẫy Java, chúng tôi chỉ ngắm nhìn từ xa, thuyết minh để du khách hiểu thêm về loài chim quý hiếm này”, chị Diễm nói.

Anh Trần Công Minh cho biết, anh cùng nhóm bạn từ Cà Mau qua Vườn quốc gia U Minh Thượng câu cá, thấy già đẫy Java ở khoảng cách khá gần. Lúc đầu, anh không để ý, chỉ tưởng loại cò, nhưng nó khá dạn dĩ. “Giờ tôi mới biết đây là loài chim quý hiếm có tên trong sách đỏ. Có thể gặp nó là may mắn nên hôm nay tôi câu được nhiều cá lóc hơn, trong đó có con cá lóc bông khủng hơn 5kg”, anh Minh cười.

Vườn quốc gia U Minh Thượng có 4 hệ sinh thái chính gồm: Rừng tràm trên đất than bùn, rừng hỗn giao trên đất than bùn, rừng tràm trên đất sét và hệ sinh thái đồng cỏ. Vườn có khoảng 334 loài thực vật, 32 loài thú, 190 loài chim, 53 loài bò sát lưỡng cư, 33 loài cá và nhiều loài động vật thủy sinh. Hiện, có 57 loài động vật, thực vật nguy cấp, quý hiếm đang sinh sống. Riêng về loài chim, vườn có 6 loài nằm trong sách đỏ Việt Nam: Già đẫy Java, bồ nông chân xám, hạc cổ trắng, cò quắm trắng đầu đen, điên điển và giang sen.

MINH ĐIỀN