Già làng Điểu K'Lộc - người gìn giữ hồn văn hóa Châu Mạ giữa đại ngàn
Giữa đại ngàn Đồng Nai Thượng, già làng Điểu K'Lộc, người con của dân tộc Châu Mạ ở xã Cát Tiên 3 (Lâm Đồng), vẫn bền bỉ gìn giữ tiếng chiêng, lưu truyền phong tục và văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ.
Giữa đại ngàn Đồng Nai Thượng, già làng Điểu K’Lộc, người con của dân tộc Châu Mạ ở xã Cát Tiên 3 (Lâm Đồng), vẫn bền bỉ gìn giữ tiếng chiêng, lưu truyền phong tục và văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ.
Từ trung tâm xã Cát Tiên 3, men theo con đường núi quanh co dài hơn 30km, chúng tôi đến Đồng Nai Thượng - vùng đất cao nhất của xã, nằm trọn trong vùng lõi Vườn Quốc gia Cát Tiên, Khu Dự trữ sinh quyển thế giới. Xa xa, tiếng chiêng vang vọng giữa không gian tĩnh lặng, âm thanh ngân dài, vừa trầm hùng, vừa thiêng liêng, như nhịp thở của núi rừng hòa cùng hồn văn hóa bao đời của người Châu Mạ.
Già làng, nghệ nhân ưu tú Điểu K'Lộc, thôn Bù Gia Rá, xã Cát Tiên 3, tỉnh Lâm Đồng truyền dạy đánh cồng chiêng cho thanh thiếu niên trên địa bàn
Tại nhà văn hóa cộng đồng, già làng, nghệ nhân ưu tú Điểu K’Lộc, ở thôn Bù Gia Rá đang kiên nhẫn chỉnh từng nhịp chiêng, từng động tác tay cho các thanh niên trong vùng. Mỗi tiếng chiêng ông gõ lên như đánh thức cả một trời ký ức, những mùa lễ hội, những đêm hội làng và bao nét văn hóa mà ông suốt đời gìn giữ.
Với mong muốn gìn giữ và lan tỏa văn hóa truyền thống của người Châu Mạ, già làng Điểu K’Lộc mở lớp truyền dạy đánh cồng chiêng miễn phí cho thanh thiếu niên trong vùng. Sau những giờ lao động vất vả, ông lại miệt mài chỉ dẫn từng động tác, từng nhịp chiêng, từng bài chiêng cổ cho thế hệ trẻ. Nhờ tâm huyết và tình yêu văn hóa của ông, nhiều thanh niên đã biết sử dụng cồng chiêng, tự tin biểu diễn trong các dịp lễ hội, góp phần khôi phục và giữ gìn không gian văn hóa cồng chiêng ngay tại quê hương mình.
Già làng Điểu K'Lộc, thôn Bù Gia Rá, xã Cát Tiên 3, tỉnh Lâm Đồng lưu trữ bộ cồng chiêng, chum, ché, các vật dụng của người đồng Châu Mạ
Đến thăm gia đình ông, chúng tôi ấn tượng với căn nhà sàn truyền thống mái tranh, vách tre nứa - nơi đây như một “kho tàng văn hóa thu nhỏ” của người Châu Mạ. Bên trong, từng bộ chiêng, cái chum, ché, gùi, nỏ… được ông lau chùi, sắp xếp cẩn thận, ngăn nắp. Với già làng Điểu K’Lộc, đó không chỉ là những vật dụng cũ, mà là biểu tượng của truyền thống, là ký ức và linh hồn văn hóa của dân tộc.
Già làng Điểu K'Lộc làm căn nhà sàn truyền thống mái tranh vách tre nứa để lưu trữ văn hóa dân tộc
Không chỉ giữ gìn cho riêng mình, già làng Điểu K’Lộc còn mở cửa đón khách, tạo điều kiện cho thanh thiếu niên, du khách và những ai muốn tìm hiểu về văn hóa Châu Mạ đến xem, nghe ông kể chuyện. Câu chuyện của ông mộc mạc mà sâu lắng, khi thì nói về lễ hội mừng lúa mới, khi lại kể cách người Châu Mạ dựng nhà, hay về tiếng chiêng vang trong lễ cưới, lễ mừng năm mới. Mỗi lời kể của ông như một mảnh ghép văn hóa được gìn giữ bằng trí nhớ và tấm lòng của một già làng tận tụy, đau đáu với di sản của dân tộc mình.
Hơn nửa thế kỷ trôi qua, già làng Điểu K’Lộc vẫn bền bỉ với sứ mệnh giản dị mà lớn lao - giữ lại tiếng chiêng, gìn giữ hồn cốt của người Châu Mạ giữa nhịp sống hiện đại. Trong căn nhà sàn nhỏ giữa núi rừng Đồng Nai Thượng, mỗi tiếng chiêng ông gióng lên không chỉ là âm thanh, mà còn là nhịp đập của văn hóa, của lòng người - thứ âm vang ngân mãi giữa đại ngàn, không bao giờ tắt.
Già làng Điểu K’Lộc chia sẻ về từng món đồ, về văn hóa truyền thống của người Châu Mạ vào xem, nghe ông kể
Ông Nguyễn Văn Thanh, Bí thư Đảng ủy xã Cát Tiên 3, cho biết: “Già làng Điểu K’Lộc là người có uy tín trong cộng đồng, luôn gương mẫu và tích cực vận động bà con xóa bỏ các tập tục lạc hậu, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Châu Mạ. Ông không chỉ truyền dạy cồng chiêng, khôi phục nghề dệt truyền thống mà còn đi đầu trong áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tuyên truyền, vận động bà con chấp hành tốt chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, chăm lo phát triển kinh tế, góp phần xây dựng thôn, xã ngày càng khởi sắc”.
Già làng Điểu K'Lộc tích cực vận động bà con xóa bỏ các tập tục lạc hậu, lưu giữ văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc
Với những đóng góp bền bỉ cho cộng đồng, già làng Điểu K’Lộc đã được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú; được Bộ Công an tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Ông còn nhận nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp, ngành, địa phương vì có thành tích trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số, cũng như những cống hiến trong việc gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Châu Mạ.
Nội dung và ảnh: Linh Thư
Trình bày: Nguyệt Nga
