'Giấc mơ Mỹ' trị giá 1 triệu USD - Thẻ vàng của ông Trump gây bão dư luận
Thẻ vàng - chương trình nhập cư theo diện đầu tư táo bạo mà ông Trump vừa công bố ngày 19/9, được kỳ vọng sẽ mang về hơn 100 tỷ USD cho Washington, song cũng gây tranh cãi dữ dội về tính công bằng, chuẩn mực đạo đức và những hệ lụy đối với an ninh quốc gia.
Chỉ với 1 triệu USD, người nộp đơn xin cấp Thẻ vàng (hay: Trump Golden Card) có thể giành quyền cư trú tại Mỹ; còn với 5 triệu USD, họ được phép lưu trú tới 270 ngày mỗi năm mà không phải nộp thuế liên bang đối với thu nhập ngoài lãnh thổ Mỹ.
Động thái này đánh dấu bước ngoặt khi Washington bước vào một kỷ nguyên nhập cư theo diện đầu tư. Sáng kiến do Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick công bố được kỳ vọng sẽ mang về hơn 100 tỷ USD cho Bộ Tài chính.
Tổng thống Trump ngày 19/9 chính thức công bố chương trình “thẻ vàng” trị giá 1 triệu USD. Ảnh: Reuters
Người được chấp thuận theo chương trình “Thẻ vàng” sẽ có tư cách thường trú nhân hợp pháp thông qua thị thực EB-1 hoặc EB-2, thường được gọi là “thị thực Einstein”, vốn dành riêng cho những cá nhân sở hữu năng lực đặc biệt hoặc trình độ chuyên môn xuất sắc.
Khái niệm “Thẻ vàng” nhanh chóng gây ra những tranh cãi gay gắt trong chính trường và dư luận. Trong khi lợi ích tài chính hiển nhiên là rất lớn, chương trình lại châm ngòi cho các câu hỏi nhức nhối về tính công bằng và đạo đức. Liệu chính sách nhập cư Mỹ có đang ưu tiên những người có thu nhập cao? Và hệ quả lâu dài đối với định hướng nhập cư của Mỹ sẽ ra sao?
Thẻ vàng hoạt động như thế nào?
Quy trình xin Thẻ vàng được quảng bá là khá đơn giản. Các ứng viên chỉ cần truy cập trực tuyến vào TrumpCard.Gov, điền một số câu hỏi cơ bản để vào hàng đợi. Sau đó, Sở Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) sẽ tiến hành kiểm tra lý lịch và thông báo kết quả chấp thuận.
Người nộp đơn cá nhân có thể mua “Trump Gold Card” với giá 1 triệu USD, cho phép chủ thẻ giành quyền thường trú tại Mỹ trong “thời gian kỷ lục”. Các doanh nghiệp cũng có thể tham gia với mức phí 2 triệu USD, qua đó bảo lãnh nhân viên theo diện thường trú và thậm chí có quyền chuyển nhượng bảo lãnh này cho nhân viên khác trong tương lai mà không cần trả thêm phí.
Sắp tới, chương trình sẽ ra mắt “Trump Platinum Card” trị giá 5 triệu USD, mở đường cho người sở hữu cư trú dài hạn tại Mỹ nhưng miễn hoàn toàn thuế đối với thu nhập toàn cầu. Hạng thẻ Bạch kim rõ ràng hướng đến giới siêu giàu, biến chương trình từ một cơ chế nhập cư thuần túy thành chiến lược quản lý thuế toàn cầu.
Tuy nhiên, sáng kiến này vấp phải nhiều rào cản pháp lý. Luật nhập cư Mỹ hiện hành không cho phép trực tiếp “bán thị thực” và các diện EB-1, EB-2 vốn được thiết kế cho những cá nhân có “năng lực đặc biệt” hoặc trình độ học thuật cao. Việc chính quyền đơn phương chuyển đổi chúng thành thị thực thương mại có thể nhanh chóng bị thách thức tại tòa.
Về bản chất, Thẻ vàng đang tái định nghĩa quyền cư trú tại Mỹ như một loại “hàng hóa” có thể mua được, thay vì một đặc quyền đạt được qua quy trình sàng lọc truyền thống. Dù còn mới mẻ tại Mỹ, mô hình Golden Visa không phải là sáng tạo độc quyền. Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất cấp thị thực 10 năm cho nhà đầu tư bất động sản trị giá 2 triệu AED (tương đương 545.000 USD), còn Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha hay Italy cũng đã triển khai chương trình tương tự.
Điều gây tranh cãi nằm ở khía cạnh đạo đức. Việc áp dụng một cơ chế “trả tiền để nhập cư” có thể gửi đi tín hiệu rằng Washington có thể đang ưu tiên lợi ích tài chính hơn sứ mệnh trở thành "miền đất hứa" cho những tài năng trẻ.
Bên cạnh đó, hệ quả xã hội – kinh tế cũng đáng lo ngại. Sự xuất hiện của giới siêu giàu trên đất Mỹ có thể đẩy giá bất động sản tại các đô thị lớn lên cao, khiến người dân thu nhập trung bình và thấp càng thêm khó tiếp cận nhà ở. Tình trạng này có nguy cơ khoét sâu bất bình đẳng, thậm chí gây căng thẳng xã hội mới xoay quanh vấn đề nhập cư.
Ngay cả yếu tố an ninh cũng không thể bỏ qua. Dù chương trình có cơ chế kiểm tra lý lịch, các chuyên gia cảnh báo nguy cơ bị lợi dụng bởi tội phạm tài chính hoặc đối tượng xấu. Vì thế, muốn duy trì tính chính danh, chương trình buộc phải được giám sát chặt chẽ và đảm bảo trách nhiệm giải trình ở mức cao nhất.
Tác động của Thẻ vàng
Sáng kiến Thẻ vàng phản ánh một cách tiếp cận táo bạo của chính quyền Mỹ trong nỗ lực huy động nguồn lực cho ngân khố, nhằm góp phần thu hẹp khoản nợ công của Mỹ hiện đã vượt quá 36,22 nghìn tỷ USD. Đây có thể là khởi đầu cho một mô hình tiếp cận mới, mang tính tư bản hơn, đối với nhu cầu nhập cư vào Mỹ. Tuy vậy, sự thành công của chương trình sẽ còn phụ thuộc nhiều vào đối tượng được phê duyệt và lợi ích kinh tế mà họ mang lại cho nước Mỹ.
Hiện tại, danh tính các chủ sở hữu thị thực vẫn được giữ kín. Câu hỏi đặt ra là: liệu tên tuổi và khuôn mặt của họ có được công khai và liệu những người cầm cân nảy mực có đảm bảo rằng các ứng viên này thực sự phù hợp với lợi ích lâu dài và giá trị nền tảng của nước Mỹ?
