Giải mã di sản 'Các vị Thánh tổ triều Lý trong lịch sử Phật giáo Việt Nam'

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: BTC

Ngày 27-12, tại Khu Du lịch văn hóa tâm linh Tam Chúc (tỉnh Ninh Bình) diễn ra hội thảo khoa học “Các vị Thánh tổ triều Lý trong lịch sử Phật giáo Việt Nam”, với sự tham gia của khoảng 400 đại biểu là các nhà khoa học, học giả, nhà nghiên cứu, giảng viên, tăng ni, phật tử và những người quan tâm trong và ngoài nước.

Hội thảo do Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Bình; Công ty TNHH Dịch vụ Du lịch Tam Chúc tổ chức.

Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: BTC

Phát biểu khai mạc hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Trưởng Ban tổ chức hội thảo nhấn mạnh: Lịch sử dân tộc Việt Nam đã trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Trong dòng chảy ấy, triều đại nhà Lý (1009-1225) ghi dấu như một kỷ nguyên văn minh rực rỡ bậc nhất - kỷ nguyên của sự khai sinh, khai phóng, bao dung và phát triển toàn diện. Đây là thời đại mà Phật giáo không chỉ là tôn giáo tín ngưỡng, mà còn là bệ đỡ tư tưởng, là quốc giáo song hành cùng vận mệnh dân tộc.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn, hiện tượng “Thánh tổ” hay “Thánh tăng” thời Lý là một nét độc đáo, hiếm có trong lịch sử tư tưởng và tôn giáo Việt Nam. Những nhân vật lịch sử như Quốc sư Nguyễn Minh Không, Thiền sư Từ Đạo Hạnh, Thiền sư Dương Không Lộ… đã vượt ra khỏi khuôn khổ của những bậc xuất gia tu hành đơn thuần để trở thành những biểu tượng văn hóa, những vị “Thánh” trong tâm thức dân gian, vừa có công hộ quốc an dân, vừa có tài chữa bệnh cứu người, lại vừa là những ông tổ của các nghề thủ công truyền thống.

Hội thảo không chỉ là dịp để ôn lại công hạnh của các bậc tiền nhân mà còn là diễn đàn học thuật để giải mã các vấn đề lịch sử, tôn giáo và văn hóa dưới lăng kính khoa học hiện đại, mang tính liên ngành và xuyên nhiều lĩnh vực.

Ban tổ chức hội thảo đã nhận được gần 100 tham luận khoa học, tập trung vào ba nhóm vấn đề chính: Bối cảnh lịch sử, xã hội và Phật giáo Đại Việt thời Lý; thân thế và sự nghiệp các Thánh tổ triều Lý; di sản Thánh tổ triều Lý - nhận diện, bảo tồn và phát huy giá trị.

Các kết quả nghiên cứu được công bố và các vấn đề được đại biểu thảo luận tại hội thảo tập trung làm rõ bối cảnh lịch sử, xã hội của Đại Việt; phân tích vai trò của Phật giáo trong việc định hình và phát triển văn hóa, tư tưởng và đạo đức xã hội thời Lý. Nhiều tham luận nhấn mạnh những đóng góp to lớn của Phật giáo trong việc xây dựng nền tảng tư tưởng, xã hội, đạo đức, giáo dục và nghệ thuật của Đại Việt.

Hội thảo cũng sưu tầm, tập hợp và hệ thống hóa các tư liệu, tài liệu văn hóa vật thể và phi vật thể liên quan đến Tam Thánh tổ thời Lý, qua đó tiến hành khảo cứu sâu để làm sáng tỏ vai trò và những đóng góp của Tam Thánh tổ thời Lý.

Hội thảo thu hút khoảng 400 nhà khoa học, học giả, nhà nghiên cứu, giảng viên, tăng ni, phật tử... trong và ngoài nước. Ảnh: BTC

Theo Ban tổ chức, một trong những định hướng quan trọng của hội thảo là khởi xướng và cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng tuyến du lịch văn hóa - tâm linh “Con đường hành hương theo dấu chân các Thánh tổ triều Lý”, kết nối các di tích, không gian văn hóa và trung tâm Phật giáo tiêu biểu. Đây được kỳ vọng sẽ là mô hình kết hợp hài hòa giữa nghiên cứu khoa học, bảo tồn di sản và phát triển bền vững, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa, tinh thần của Phật giáo Việt Nam tới cộng đồng và xã hội.

Hội thảo cũng là một hoạt động khoa học có ý nghĩa tiếp nối và mở rộng các chương trình nghiên cứu về Phật giáo, tôn giáo và tín ngưỡng mà Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn đã triển khai trong nhiều năm qua.

Thống Nhất