Giải pháp cho những khu vực quỹ đất eo hẹp

Để có thêm chỗ đỗ xe mà vẫn tận dụng được những không gian đô thị hẹp, TP có thể khuyến khích DN, người dân và nhất là các cơ quan, công sở lắp đặt giàn đỗ xe cao tầng với chi phí không quá lớn.

Phù hợp với đặc trưng đô thị

Tình trạng thiếu chỗ đỗ ô tô đang ngày càng trở nên trầm trọng đối với Hà Nội cũng như nhiều đô thị lớn khác. Theo tính toán của Sở GTVT TP, quỹ đất dành cho giao thông tĩnh mới đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu đỗ xe thực tế; từ đó rất nhiều hệ lụy như: ùn tắc giao thông, bãi xe lậu gây mất an ninh trật tự… phát sinh và kéo dài. Tìm chỗ đỗ xe đã trở thành nỗi lo lắng, bức xúc của phần đông cư dân đô thị.

Hà Nội đã có quy hoạch điểm đỗ xe nhưng thực hiện khá chậm, hiện mới chỉ có 6% dự án bãi đỗ xe của TP được hoàn thành, đưa vào khai thác. Không chỉ người dân, DN mà ngay cả các cơ quan, công sở, trường học cũng đang gặp vô vàn khó khăn do thiếu chỗ đỗ xe ô tô. Tình trạng xe ô tô của người dân, cán bộ, khách đến liên hệ công tác đỗ tràn ra vỉa hè, lòng đường xung quanh nhiều trụ sở sở, ngành của Hà Nội diễn ra phổ biến.

Thiếu những điểm đỗ ngăn nắp, được thiết kế chuẩn chỉ, tính toán đến tổ chức giao thông, đường phố Hà Nội ngày càng trở nên chật chội, nguy cơ ùn tắc giao thông vì xe dừng đỗ lấn chiếm mặt đường, vỉa hè hiện hữu ở khắp nơi, đặc biệt là trong các quận trung tâm TP. Trong khi đó, các dự án giao thông tĩnh lại kém hấp dẫn do đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn chậm, thủ tục phức tạp.

Để góp phần giải quyết nhu cầu bức thiết với một đô thị lớn, dân cư và lượng phương tiện đông đúc như Hà Nội, chính quyền TP cần khuyến khích các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là cơ quan, công sở nghiên cứu, đầu tư mô hình giàn đỗ xe cao tầng. Đây là mô hình điểm đỗ xe “nhẹ” khá phù hợp với đặc trưng đô thị, dễ làm và cho hiệu quả sớm.

Điểm trông giữ xe nhiều tầng trên đường Lê Văn Lương, Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Điểm đáng giá nhất của mô hình giàn đỗ xe cao tầng là nhỏ gọn, tỷ lệ chiếm đất thấp. Với diện tích đủ cho 2 xe ô tô đỗ cạnh nhau, một giàn đỗ xe cao tầng có thể cung cấp từ 10 - 20 chỗ đỗ, tùy theo công nghệ áp dụng. Nó đặc biệt phù hợp với các cơ quan, công sở - nơi có khu vực đỗ xe riêng trong khuôn viên cho cán bộ, công nhân viên.

Nếu đầu tư giàn đỗ xe cao tầng trên diện tích khoảng 100m2, mỗi cơ quan có thể cung cấp từ 50 - 70 chỗ đỗ, vừa giải quyết nhu cầu nội tại, vừa đáp ứng cho cả khách đến liên hệ công tác gửi xe, không phải đỗ tràn ra bên ngoài khuôn viên. Như vậy có thể chấm dứt tình trạng xe ô tô bủa vây trụ sở, gây mất trật tự, ATGT những tuyến đường xung quanh cơ quan, công sở.

Ưu điểm thứ hai của giàn đỗ xe cao tầng là quy mô nhỏ, chi phí thấp, phù hợp với nhà ở riêng lẻ cũng như cơ quan, công sở, không nhất thiết phải lập dự án bãi đỗ xe chi tiết. Theo tìm hiểu, chi phí cho một chỗ đỗ xe theo mô hình giàn đỗ xe cao tầng chỉ từ 50 - 70 triệu đồng.

Hiện nhu cầu đỗ xe của cư dân đô thị phần lớn phân tán trong các khu dân cư hay những điểm đầu mối về kinh doanh, dịch vụ, giải quyết thủ tục hành chính, trường học… Nếu TP có quy định pháp lý rõ ràng đối với mô hình giàn đỗ xe cao tầng, nhiều gia đình, cơ quan có đủ khả năng tự đầu tư lắp đặt thay vì mòn mỏi chờ đợi những dự án bãi đỗ xe tập trung quy mô lớn.

Cần quy định rõ ràng

Có thể thấy mô hình giàn đỗ xe cao tầng khá linh hoạt và tiện lợi, có thể áp dụng phổ biến trong điều kiện đô thị có mật độ dân cư cao, quỹ đất eo hẹp như của Hà Nội. Tuy nhiên, muốn nhân rộng mô hình này cần sớm có những quy định pháp lý rõ ràng.

Giàn đỗ xe cao tầng hầu hết là những kết cấu cơ khí nhỏ nên không thể vững chắc như bãi đỗ xe cao tầng được xây dựng bê tông cốt thép. Vì vậy, cần giới hạn chiều cao của giàn đỗ xe cao tầng để bảo đảm an toàn kết cấu, tránh những rủi ro sập, đổ. Ngoài ra mỗi giàn đỗ xe cao tầng có quy mô từ 10 xe trở lên, chủ đầu tư cần có phương án tổ chức giao thông, có đủ diện tích để xác định phạm vi an toàn quanh khối đế. Các giàn đỗ xe cao tầng cũng nhất thiết phải được kiểm định về kỹ thuật, được quy định rõ thời gian bảo trì, bảo dưỡng định kỳ.

Thao tác nâng hạ của giàn đỗ xe cao tầng sử dụng nguồn nhiên liệu điện. Do đó nếu lắp đặt số lượng lớn sẽ cần tính toán đến khả năng cung cấp điện. Hà Nội đang trong quá trình xanh hóa phương tiện giao thông, nhu cầu về điện năng ngày càng lớn. Nếu không có tính toán, chuẩn bị, việc đầu tư hàng loạt giàn đỗ xe cao tầng sẽ làm gia tăng áp lực lên mạng lưới cung cấp điện của TP.

Cũng cần làm rõ quy định pháp lý giữa giàn đỗ xe cao tầng phục vụ nhu cầu cá nhân với kinh doanh. Với mô hình kinh doanh chỗ đỗ xe, TP có thể tạo điều kiện giảm thuế phí để khuyến khích nhà đầu tư cung cấp giàn đỗ xe cao tầng. Bên cạnh đó, các bãi đỗ xe mặt đất cũng cần được xem xét khuyến khích đầu tư, lắp đặt giàn đỗ cao tầng nhằm tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu cho người dân.

Tuy nhiên, muốn DN kinh doanh bãi đỗ xe mặt đất lắp đặt giàn đỗ cao tầng phải giảm thiểu thủ tục, coi mô hình này như thiết bị thông thường, không cần điều chỉnh dự án, chỉ cần hoàn thiện các điều kiện an toàn kỹ thuật, phòng chống cháy nổ.

Hà Nội hiện có nhiều không gian công cộng có thể tận dụng để đầu tư lắp đặt giàn đỗ xe cao tầng như: công viên, điểm trung chuyển khách giữa xe buýt, tàu điện… Nếu cho đầu tư giàn đỗ cao tầng tại các đầu mối giao thông, đáp ứng nhu cầu gửi xe sẽ khuyến khích được cả người dân đến với vận tải hành khách công cộng.

Trước mắt TP có thể khuyến khích các cơ quan, công sở đầu tư giàn đỗ xe cao tầng ngay, vừa đáp ứng nhu cầu của cán bộ, công nhân viên, người dân đến liên hệ công tác, vừa thí điểm rút kinh nghiệm để có phương án quản lý mô hình đỗ xe hiện đại này.

Hoặc thí điểm khuyến khích đầu tư giàn đỗ cao tầng ở những khu vực như: bến xe, nhà ga đường sắt quốc gia, điểm trung chuyển buýt, ga đầu cuối đường sắt đô thị, bệnh viện, chung cư… nơi có nhu cầu đỗ gửi xe rất cao nhưng chưa có khả năng đáp ứng.

Đồng thời, việc lắp đặt giàn đỗ xe cao tầng tại những điểm kinh doanh cần được đồng bộ ngay từ đầu với công nghệ thu phí gửi xe không dùng tiền mặt, thực hiện đúng theo quy chế tạm thời về hoạt động khai thác dịch vụ trông giữ xe của TP Hà Nội.

Chuyên gia giao thông, thạc sĩ Trần Tuấn Anh