Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM nêu bật 1 khó khăn trường kỳ của giáo dục

Sáng 26-12, ĐH Quốc gia TP.HCM tổ chức Hội nghị thường niên năm 2025.

Phát biểu tại hội nghị, GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM, cho biết chặng đường 30 năm xây dựng và phát triển của ĐH Quốc gia TP.HCM đang bước vào giai đoạn then chốt, với trách nhiệm lớn hơn trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh đột phá phát triển giáo dục, khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

ĐH Quốc gia TP.HCM tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm đào tạo, nghiên cứu hàng đầu, đồng hành cùng TP.HCM và cả nước hướng đến các mục tiêu phát triển đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Toàn cảnh hội nghị thường niên tại ĐH Quốc gia TP.HCM. Ảnh: BTC

Theo bà Mai, uy tín và vị thế quốc tế của ĐH Quốc gia TP.HCM ngày càng được khẳng định khi thứ hạng trên các bảng xếp hạng quốc tế tiếp tục tăng, thuộc nhóm 801–850 thế giới (QS World 2026), tốp 175 châu Á (QS Asia 2026). Toàn hệ thống đã tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ các cấp, củng cố nền tảng chính trị, tài chính vững chắc cho giai đoạn phát triển mới.

Trong lĩnh vực đào tạo, ĐH Quốc gia TP.HCM đã mở mới 16 ngành, trong đó có các ngành liên ngành, liên trường; đồng thời phát triển các ngành mũi nhọn gắn với chiến lược quốc gia như thiết kế vi mạch, công nghệ bán dẫn, đường sắt.

Công tác kiểm định chất lượng tiếp tục được chú trọng với 174 chương trình được công nhận. Nhiều đề án đào tạo theo hướng tinh hoa, liên thông giữa đại học – thạc sĩ – tiến sĩ, gắn chặt với học tập trải nghiệm, nghiên cứu và thực tiễn đang được triển khai, qua đó hình thành đội ngũ nhân lực khoa học – công nghệ chất lượng cao, có năng lực dẫn dắt đổi mới sáng tạo.

Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM cũng nhấn mạnh những kết quả nổi bật trong khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo. Toàn hệ thống đã đạt 3.288 bài báo quốc tế thuộc cơ sở dữ liệu Scopus (tính đến ngày 22-12-2025); thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo ĐH Quốc gia TP.HCM, thúc đẩy mô hình liên kết “3 nhà”; ký kết 104 thỏa thuận hợp tác với doanh nghiệp. Cạnh đó, chương trình VNU350 được triển khai mạnh mẽ, thu hút 44 nhà khoa học trẻ xuất sắc, 58 giáo sư thỉnh giảng từ các đại học uy tín trên thế giới.

Về chuyển đổi số và phát triển hạ tầng, hệ thống dữ liệu viên chức, người lao động và người học cơ bản được hoàn thiện; website ĐH Quốc gia TP.HCM phiên bản mới chính thức vận hành; 44 môn học trực tuyến theo hình thức MOOC đã được xây dựng. Bên cạnh đó, 6 công trình lớn trong Khu đô thị ĐH Quốc gia TP.HCM được khởi công, tạo nền tảng hạ tầng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Tuy nhiên, bà Mai thẳng thắn nhìn nhận, từ xưa đến nay, giáo dục luôn đối mặt một khó khăn: Chúng ta dựa vào tri thức của quá khứ, dạy học trò hiện tại và kỳ vọng họ giải quyết những vấn đề của tương lai.

Trong thời đại trí tuệ nhân tạo, khi công nghệ phát triển với tốc độ chưa từng có, mâu thuẫn giữa nhịp đổi mới của xã hội và cấu trúc truyền thống của giáo dục đại học ngày càng bộc lộ rõ hơn, buộc chúng ta phải đặt lại câu hỏi: Giá trị cốt lõi nào của con người là không thể bị thay thế? Câu trả lời nằm ở đổi mới sáng tạo.

GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai thẳng thắn nhìn nhận rằng, từ xưa đến nay, giáo dục luôn đối mặt một khó khăn: Chúng ta dựa vào tri thức của quá khứ, dạy học trò hiện tại và kỳ vọng họ giải quyết những vấn đề của tương lai. Ảnh: BTC

Theo bà Mai, trong giáo dục đại học, quan trọng nhất là đào tạo những con người không thể bị thay thế thông qua giáo dục cá thể hóa ở quy mô lớn, phát triển năng lực đổi mới sáng tạo, tư duy hệ thống, cùng khả năng tự học, tư duy độc lập và hành động tạo ra tác động tích cực cho xã hội.

"Khát vọng đổi mới sáng tạo vì một Việt Nam hùng cường" không chỉ dừng lại ở lời hiệu triệu, mà đã trở thành mệnh lệnh sống còn để bứt phá tăng trưởng, giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình - trong bối cảnh thời gian dành cho chặng đường này chỉ còn khoảng hai thập kỷ.

Để làm được những điều này, theo bà Mai, ĐH Quốc gia TP.HCM không thể tự mãn với những thành công hiện tại, mà phải hành động nhanh hơn, quyết liệt hơn để không bị tụt hậu, hướng tới mục tiêu đưa ĐHQG-HCM vào tốp 100 đại học hàng đầu châu Á vào năm 2030, xứng đáng cùng TP.HCM đảm nhận vai trò đầu tàu của cả nước.

Vẫn theo lời bà Mai, ĐH Quốc gia TP.HCM sẽ tập trung vào ba nội dung trọng tâm:

Thứ nhất, thúc đẩy mạnh mẽ mô hình hợp tác "3 nhà" nhằm chuyển hóa kết quả nghiên cứu thành ứng dụng thực tiễn, đồng thời huy động hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ. Trọng tâm ưu tiên phát triển các lĩnh vực khoa học cơ bản gắn với công nghệ chiến lược, qua đó đào tạo nguồn nhân lực tinh hoa và tạo ra các sản phẩm khoa học - công nghệ có tầm vóc, giải quyết những bài toán của doanh nghiệp và địa phương.

Thứ hai, tiếp tục tăng cường liên kết và hội nhập quốc tế, mở rộng hợp tác với các đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp hàng đầu thế giới; thu hút chuyên gia quốc tế; tạo điều kiện để giảng viên, người học học tập, nghiên cứu và làm việc trong môi trường học thuật tiên tiến; gia tăng thu hút sinh viên quốc tế.

ĐH Quốc gia TP.HCM sẽ đóng vai trò hạt nhân trong hình thành và tổ chức các diễn đàn, hội thảo khoa học - công nghệ quốc tế thường niên của TP với mức độ quốc tế hóa cao, qua đó kết nối tri thức, công nghệ, doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu, từng bước hình thành môi trường đổi mới sáng tạo mang tính quốc tế.

Thứ ba, đẩy mạnh đổi mới giáo dục, chuyển đổi số và tích hợp công nghệ hiện đại vào quản trị và đào tạo, hướng tới xây dựng môi trường học tập thông minh, khuyến khích sáng tạo và học tập suốt đời.

Các mô hình học tập trải nghiệm, học qua nghiên cứu, học qua dự án gắn với doanh nghiệp và địa phương sẽ được triển khai sâu rộng, giúp người học phát triển năng lực giải quyết vấn đề, tư duy phản biện và khả năng thích ứng thực tiễn. Đánh giá người học từng bước chuyển từ thi cử chuẩn hóa sang đánh giá đa chiều, dựa trên quá trình học tập, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và trải nghiệm nghề nghiệp, qua đó phát huy tốt nhất thế mạnh của mỗi sinh viên, học viên.

Cùng với đó, bà Mai mong mỏi mỗi thầy cô, mỗi sinh viên hãy tiếp tục nuôi dưỡng ngọn lửa đam mê và sáng tạo; dám nghĩ khác, dám thất bại và dám làm lại để chinh phục những đỉnh cao mới.

PHẠM ANH