Giảm nghèo bền vững phải gắn với với biến đổi khí hậu

Các đại biểu tham dự phiên họp.

Sáng 5/12, Quốc hội tiến hành thảo luận tại hội trường về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp nhấn mạnh chương trình mục tiêu quốc gia phải gắn với thích ứng biến đổi khí hậu. Sau khi tiến hành sắp xếp các đơn vị hành chính, chúng ta có 28 tỉnh có biển chịu ảnh hưởng biến đổi khí hậu. Vì vậy, cần phải tách nội dung “thích ứng biến đổi khí hậu” thành nội dung lớn và thể hiện rõ trong các mục tiêu cụ thể.

Quan tâm đến vấn đề ứng phó thiên tai lũ lụt, sạt lở đại biểu Hồ Thị Minh cho rằng trong những năm gần đây, thiên tai diễn biến phức tạp nhưng chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 - 2035 chưa nêu ra một số các tiểu dự án riêng biệt như hỗ trợ tái định cư, định canh, sinh kế, ứng phó với biến đổi thiên tai khí hậu ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và xung yếu.

Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ cần có cơ chế đặc thù, giao quyền cho Chủ tịch địa phương thực hiện các vấn đề cấp bách để khắc phục hậu quả thiên tai mà không cần thông qua Luật Đầu tư công như hiện nay.

Đại biểu Hồ Thị Minh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị.

Đại biểu Châu Quỳnh Dao, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang, cũng phân tích năm 2025, Việt Nam đương đầu với 20 loại hình thiên tai. Thiên tai dồn dập, khốc liệt trên phạm vi rộng. Đợt mưa lũ xảy ra tại 4 tỉnh là Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai và Đắk Lắk gây thiệt hại trên 8.00 tỷ đồng.

“Mặc dù Chính phủ và nhân dân đã thực hiện nhiều biện pháp phòng chống, ứng phó nhưng không thoát khỏi thảm cảnh thiên tai... Thiên tai không chỉ làm mất đi cơ sở vật chất mà còn làm đứt gãy ước vọng tương lai đối với những vùng chịu tổn thương nhất”, đại biểu chia sẻ.

Đại biểu Châu Quỳnh Dao cho biết khi nghiên cứu các hợp phần trong báo cáo Chính phủ đề xuất thì thấy những chính sách đi rất đúng hướng. Chính phủ đã tiếp cận, đổi mới tư duy trong việc xây dựng các biện pháp thực hiện về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi gắn với bối cảnh biến đối khí hậu ngày càng phức tạp, khó lường.

Do đó, việc giảm nghèo bền vững phải thích ứng, tăng cường với sức chống chịu của nhân dân trước thảm họa thiên tai.

Theo đại biểu, về các biện pháp tài chính chỉ đề cập đến tín dụng, vay vốn, chưa chú ý đến công cụ tài chính quan trọng là bảo hiểm.

“Hiện nay, có khoảng 11-11,7% người dân tham gia bảo hiểm nhân thọ. Trong lĩnh vực nông nghiệp mới có 16.700 hộ dân/9 triệu hộ dân tham gia bảo hiểm sản xuất nông nghiệp trong 3 năm đầu phát động”, đại biểu cho biết.

Đại biểu Châu Quỳnh Dao cũng phân tích nguyên nhân là do người dân chưa đủ điều kiện mua bảo hiểm; sản phẩm bảo hiểm thiết kế không bao phủ dịch bệnh như nuôi tôm bị ảnh hưởng không được thụ hưởng; trong khi tổn thất, chi phí hỗ trợ cao khiến các đơn vị bảo hiểm không mặn mà.

Bên cạnh đó, dữ liệu bản đồ rủi ro chưa đầy đủ. Do đó việc định lượng, định tính để thiết kế sản phẩm bảo hiểm rất khó khăn. Chính điều này mà bảo hiểm chưa phát huy ưu thế và gánh nặng tài chính đặt vào vai người dân và ngân sách nhà nước.

Đại biểu Hoàng Quốc Khánh (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu) phát biểu.

Để người dân tái thiết nhanh, thoát nghèo bền vững, đại biểu Châu Quỳnh Dao kiến nghị Chính phủ, Quốc hội tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý chính sách về bảo hiểm, tăng mức hỗ trợ đóng bảo hiểm cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn với mức từ 20-25% giống như Nhật bản, Hàn Quốc để khuyến khích người dân tham gia.

Song song với đó, cần tích hợp bảo hiểm với hệ sinh thái tín dụng nông nghiệp, gắn bảo hiểm tài sản với vốn vay để giảm rủi ro, hạn chế nợ xấu; phát triển bảo hiểm quy mô chi phí thấp cho hộ nghèo, hộ cận nghèo; có chính sách thuế, ưu đãi rủi ro cho doanh nghiệp bảo hiểm…

Còn theo đại biểu Hoàng Quốc Khánh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu, cần ưu tiên bố trí nguồn lực để di dời khẩn cấp thôn bản nguy cơ sạt lở cao, lở đất; bố trí đủ nguồn kinh phí để xây dựng các khu tái định cư an toàn, hạ tầng thiết yếu, sinh kế bền vững cho người dân, chủ động phòng ngừa, giảm thiểu thiệt hại ngay từ gốc.

Từ đó, đại biểu đề nghị quy định cụ thể hơn mục tiêu về tỷ lệ thôn bản ở vùng nguy cơ sạt lở cao được quy hoạch, sắp xếp, bố trí ổn định dân cư; xác định đây là căn cứ pháp lý quan trọng để bố trí nguồn lực, tổ chức thực hiện tập trung và hiệu quả.

Đỗ Mến