Giảm thiểu rác thải nhựa tại các chợ dân sinh

Trong phiên chợ cuối năm, được biết có chương trình đổi rác thải nhựa lấy quà tại chợ phiên xã Bản Lầu (huyện Mường Khương), nhiều người dân đến chợ từ rất sớm. Với vỏ lon bia, nước ngọt, chai, lọ nhựa, pin đã qua sử dụng, người dân có thể đổi lấy các phần quà như làn nhựa hoặc túi vải. Chỉ trong khoảng 1 giờ, lượng rác thải nhựa gom được gần 100 kg và có 150 chiếc làn nhựa, 300 túi vải, 500 túi giấy đã được trao đổi.

Bà Hoàng Thị Dung ở thôn Na Nhung, xã Bản Lầu tâm sự: Gia đình tôi có thói quen phân loại rác, giữ lại vỏ lon và chai, lọ nhựa vì loại này có thể tái chế, sau đó đem bán cho người thu gom phế liệu. Dù số tiền thu được không đáng kể nhưng cũng đủ cho trẻ nhỏ mua quà vặt nên thói quen này vẫn được gia đình thực hiện. Khi có chương trình đổi rác thải nhựa lấy quà, tôi mang gần nửa bao tải chứa chai, lọ thu gom đi đổi được 1 chiếc làn nhựa và 1 túi vải. Đối với tôi, 2 phần quà này rất ý nghĩa, phù hợp để sử dụng khi đi chợ, không cần dùng nhiều túi ni-lông.

Chợ Bản Lầu là 1 trong 4 điểm chợ thực hiện mô hình “Chợ dân sinh giảm thiểu rác thải nhựa”, “Đổi rác thải nhựa lấy quà tặng” của chương trình “Giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa dùng 1 lần và túi ni-lông khó phân hủy tại các điểm chợ” do Quỹ Bảo vệ môi trường tỉnh kết nối với các địa phương thực hiện. Ngoài chợ Bản Lầu, năm 2023, mô hình còn được thực hiện tại chợ Kim Tân, chợ Pom Hán (thành phố Lào Cai) và chợ Bảo Nhai (huyện Bắc Hà). Tại các điểm chợ tham gia mô hình được tặng xe gom rác, thùng rác, tặng túi vải, túi giấy cho các tiểu thương; thực hiện chương trình đổi rác lấy quà tặng với các phần quà là làn nhựa, túi vải cho người dân. Cùng với tặng quà, các hoạt động truyền thông hướng dẫn phân loại rác thải, giảm thiểu sử dụng túi ni-lông khó phân hủy, sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường… cũng được Quỹ Bảo vệ môi trường tỉnh phối hợp với các tổ chức như đoàn thanh niên, hội phụ nữ, hội nông dân tại các địa phương đẩy mạnh thực hiện.

Mô hình “Chợ dân sinh giảm thiểu rác thải nhựa” bắt đầu được thực hiện tại hầu hết các địa phương trong tỉnh từ năm 2017. Đến năm 2020, thực hiện Đề án “Giảm thiểu ô nhiễm môi trường do chất thải nhựa trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2020 - 2025”, mô hình được đưa vào lồng ghép thực hiện tại chương trình “Giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa dùng 1 lần và túi ni-lông khó phân hủy tại các điểm chợ”.

Từ năm 2017 đến nay, nhiều điểm chợ, đặc biệt là các chợ trung tâm, chợ vùng cao có phát sinh số lượng giao dịch lớn đã được hỗ trợ các trang bị phục vụ việc thu gom, phân loại rác. Các hoạt động tuyên truyền được thực hiện bằng phương pháp treo băng-rôn, khẩu hiệu, áp-phích, tài liệu tuyên truyền tại các điểm chợ; tuyên truyền nội dung qua loa phát thanh của ban quản lý chợ hằng ngày. Các hoạt động truyền thông đã từng bước thay đổi thói quen, nhận thức của tiểu thương, người tiêu dùng trong việc giảm thiểu sử dụng các sản phẩm ni-lông, nhựa dùng 1 lần khó phân hủy.

Bà Phạm Thị Ngọc, Phó Giám đốc Quỹ Bảo vệ môi trường tỉnh cho biết: Mỗi năm, căn cứ vào nguồn quỹ, chúng tôi lựa chọn các điểm chợ để thực hiện các mô hình cũng như hoạt động truyền thông phù hợp với điều kiện thực tế.

Chương trình “Giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa dùng 1 lần và túi ni-lông khó phân hủy tại các điểm chợ” trên địa bàn tỉnh đã góp phần ngăn ngừa, hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm môi trường do sử dụng các sản phẩm nhựa dùng 1 lần, túi ni-lông khó phân hủy.

Bà Phạm Thị Ngọc, Phó Giám đốc Quỹ Bảo vệ môi trường tỉnh

Theo kế hoạch, năm 2024, Quỹ Bảo vệ môi trường tỉnh sẽ thực hiện chương trình trên địa bàn thành phố Lào Cai và các huyện Si Ma Cai, Bảo Thắng, Văn Bàn, Bảo Yên… Các hoạt động của chương trình sẽ giới thiệu các sản phẩm thân thiện với môi trường thay thế các sản phẩm nhựa dùng 1 lần và túi ni-lông khó phân hủy tới các tiểu thương và người dân đi chợ. Từ các hoạt động đó, kỳ vọng từng bước nâng cao nhận thức và trách nhiệm cộng đồng của người dân trên địa bàn tỉnh trong chung tay giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do chất thải nhựa gây ra hiện nay.