Giàn thiêu dành cho nhà triết học

Vua Alexander cảm thấy thật nực cười khi những người Media và Ba Tư tự nhận mình là vua của Á châu trong khi có quá nhiều vùng đất trên châu lục này họ vẫn chưa chinh phục hết. Thế nhưng, ngài, Hoàng đế Alexander, sẽ là người đầu tiên tạo ra một đế chế hoàn hảo đích thực trải khắp Âu châu, Phi châu và Á châu, từ Tây Ban Nha và những bờ biển chưa được khám phá của Phi châu đến Scythia và đại dương phía Đông, hay có lẽ đến tận Trung Hoa nữa.

Đó là một viễn cảnh tuyệt đẹp về quyền thống trị thế gian. Giả như các vị thần có cho ngài đủ thời gian sống trên đời, ngài sẽ chỉ dành thời gian đó để biến kế hoạch đó thành sự thật.

Khi đến Susa, Vua Alexander đã triệu tập tổng trấn Abulites và muốn biết lý do tại sao ông lại không gửi tiếp tế cho ngài khi qua sa mạc Gedrosia như lệnh truyền. Vị tổng trấn Ba Tư không có sự chuẩn bị nào để lấp liếm sự nhầm lẫn hoặc sự yếu kém trong quản lý khi nhà Vua vắng mặt trong một thời gian dài như vậy.

Ông ta cố gắng xoa dịu Hoàng đế bằng cách hối lộ một lượng tiền vàng lớn nhưng nhà Vua chỉ để tiền trước mặt đàn ngựa của mình. Khi chúng thờ ơ với đống của cải trước mặt, ngài bèn chất vấn ông ta rằng số tiền phải lớn bao nhiêu để thay thế những món đồ mà ngài và quân lính cần. Rồi ngài tống Abulites vào ngục rồi đem ông ta ra hành quyết. Sau đó, Hoàng đế đã tự tay đâm chết Oxathres, một trong những con trai đã trưởng thành của Abulites.

Đến lúc này, nhà thông thái người Ấn Độ Calanus, người đã đồng hành cùng Vua Alexander từ Punjab, bất ngờ bị rối loạn đường ruột cấp tính và quyết định tự đặt dấu chấm hết cho quãng đời sống trên trần thế của mình. Ông đã ngoài bảy mươi, suốt đời sống khổ hạnh và chẳng mấy khi bị bệnh. Thay vì phải chịu đau đớn vì bệnh tật nơi xa xôi, ông bày tỏ với nhà Vua rằng ông muốn tự thiêu khi vẫn còn ý thức được bản thân mình.

Vua Alexander vốn rất yêu mến nhà triết học này nên ngài không đồng tình với ý nghĩ ấy và cố gắng khuyên ông đừng quyết liệt đi đến bước ấy, song Calanus không hề lay chuyển. Cuối cùng nhà Vua đành chấp thuận và lệnh cho Ptolemy dựng một giàn hỏa táng lớn cho Calanus.

Hình ảnh minh họa về cái chết phi thường của nhà thông thái Calanus. Ảnh: X.com.

Một buổi sáng nọ, Calanus được khiêng đến trên một chiếc cáng vì ông không thể tự mình đi một đoạn đường dài nữa. Ông hân hoan bước xuống và đứng dưới chân giàn hỏa thiêu bằng gỗ, nói lời từ biệt và gửi đến các bạn hữu Macedonia toàn bộ các món đồ mà ông đã được Vua Alexander ban thưởng. Ông cắt một lọn tóc của mình ném lên giàn gỗ rồi từ từ leo lên nằm trên đó.

Trước sự chứng kiến của toàn quân, Calanus bắt đầu cất lên những bài tụng ca dâng lên các vị thần Ấn Độ bằng tiếng mẹ đẻ của mình trong ngọn lửa đang bùng lên. Hoàng đế dẫn đầu đoàn quân hô vang như thể họ đang tấn công kẻ thù, tiếng tù và cùng tiếng voi rống như xung trận. Dù cho bị lửa nhấn chìm, Calanus vẫn không động đậy mà nằm yên bất động cho đến khi toàn thân bị thiêu rụi trong biển lửa.

Bấy giờ, một số binh sĩ đã thốt lên rằng vị quân sư cao niên hẳn đã bị điên nên mới muốn trải qua những đau đớn dày vò ấy, trong khi một số khác lại cho rằng ông quá đỗi tự phụ về sức chịu đựng đau đớn. Song phần lớn, trong đó chắc chắn có Vua Alexander, đều kinh ngạc trước lòng can đảm và tâm thế coi nhẹ cái chết của ông.

Philip Freeman/Bách Việt Books-NXB Dân Trí