Tại sao động đất ở Myanmar, Thái Lan gây ra thiệt hại thảm khốc, giới khoa học nói gì?
Trận động đất có cường độ 7,7 độ richter gần thành phố Mandalay, Myanmar được dự báo có thể gây tử vong cho từ 10.000 đến 100.000 người.
Các nhân viên cứu hộ tại hiện trường một tòa nhà bị sập ở Bangkok, Thái Lan trong hôm 29/3, sau trận động đất mạnh trong hôm trước đó. Ảnh: Reuters.
Một trận động đất mạnh có cường độ 7,7 độ richter có tâm chấn ở khu vực Sagaing gần thành phố Mandalay của Myanmar đã gây ra thiệt hại lớn ở quốc gia này và cũng làm rung chuyển nước láng giềng Thái Lan trong hôm 28/3.
Myanmar dễ bị ảnh hưởng bởi động đất như thế nào?
Myanmar nằm trên ranh giới giữa hai mảng kiến tạo và là một trong những quốc gia có hoạt động địa chấn mạnh nhất thế giới, mặc dù các trận động đất lớn và có sức tàn phá tương đối hiếm ở khu vực Sagaing.
Joanna Faure Walker, giáo sư và chuyên gia về động đất tại Đại học London (UCL), cho biết: "Ranh giới mảng kiến tạo giữa Mảng Ấn Độ và Mảng Á-Âu chạy theo hướng bắc-nam, cắt qua khu vực trung tâm của nước này".
Bà cho biết các mảng kiến tạo di chuyển qua nhau theo chiều ngang với tốc độ khác nhau. Mặc dù điều này gây ra các trận động đất "trượt ngang" thường yếu hơn so với các trận động đất ở "vùng hút chìm" như Sumatra của Indonesia – khi một mảng kiến tạo trượt xuống dưới mảng kiến tạo khác – nhưng chúng vẫn có thể đạt tới cường độ từ 7 đến 8 độ richter.
Tại sao trận động đất hôm 28/3 gây thiệt hại lớn như vậy?
Sagaing đã hứng chịu một số trận động đất trong những năm gần đây, trong đó có trận động đất mạnh 6,8 độ richter khiến ít nhất 26 người tử vong và hàng chục người bị thương xảy ra vào cuối năm 2012.
Một con đường bị hư hại ở Naypyidaw, Myanmar sau trận động đất mạnh 7,7 độ richter vào thứ sáu. Ảnh: EPA.
Nhưng trận động đất hôm 28/3 "có lẽ là trận động đất lớn nhất" tấn công vào đất liền Myanmar trong ba phần tư thế kỷ, Bill McGuire, một chuyên gia về động đất khác tại UCL, cho biết.
Roger Musson, nghiên cứu viên danh dự tại Cục Khảo sát Địa chất Anh, cho biết độ sâu không lớn của trận động đất đồng nghĩa với việc thiệt hại sẽ nghiêm trọng hơn. Theo Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS), tâm chấn của trận động đất chỉ ở độ sâu 10 km (6,2 dặm).
"Trận động đất này gây thiệt hại rất lớn vì tâm chấn của nó nằm không sâu, do đó sóng xung kích không bị tiêu tan khi chúng di chuyển từ tâm chấn lên bề mặt. Các tòa nhà phải hứng chịu toàn bộ lực rung lắc", ông nói.
“Điều quan trọng là không nên tập trung vào tâm chấn vì sóng địa chấn không lan tỏa ra từ tâm chấn mà lan tỏa ra từ toàn bộ đường đứt gãy”, vị chuyên gia nói thêm.
Myanmar có được chuẩn bị tốt?
Chương trình Rủi ro Động đất của USGS cho biết vào hôm 28/3 rằng số người tử vong ở Myanmar có thể lên tới 10.000 đến 100.000 người và tác động kinh tế có thể lên tới 70% GDP của nước này.
Ông Musson cho biết những dự báo như vậy là dựa trên dữ liệu từ các trận động đất trước đây và dựa trên quy mô, vị trí và mức độ sẵn sàng ứng phó với động đất nói chung của Myanmar.
Do các sự kiện địa chấn lớn xảy ra tương đối hiếm trong khu vực Sagaing - gần với Mandalay đông dân - nên cơ sở hạ tầng chưa được thiết kế để chống chọi với chúng. Điều đó có nghĩa rằng mức độ thiệt hại có thể trở nên trầm trọng hơn.
Ông Musson cho biết trận động đất lớn gần đây nhất xảy ra ở khu vực này là vào năm 1956 và các ngôi nhà ở khu vực này không được thiết kế để chống chọi với lực địa chấn mạnh như những trận động đất xảy ra trong hôm 28/3.
"Hầu hết các trận động đất ở Myanmar đều xuất hiện ở xa hơn về phía tây trong khi trận động đất mới nhất lại chạy dọc theo trung tâm đất nước", ông cho biết.
