Hiện cả nước có bao nhiêu đại học?

Tại Dự thảo Nghị định Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhiều tiêu chí về quy mô, chất lượng đào tạo, đội ngũ giảng viên, năng lực nghiên cứu được đặt ra ở mức cao hơn với các cơ sở giáo dục đại học đang có lộ trình chuyển từ trường đại học thành đại học.

Theo đó, để được công nhận là đại học, cần phải đảm bảo các tiêu chí sau:

Theo Luật số 34/2018/QH14 của Quốc hội ngày 19/11/2018 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học quy định, đại học là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều lĩnh vực. Các đơn vị cấu thành đại học cùng thống nhất thực hiện mục tiêu, sứ mạng, nhiệm vụ chung. Trong khi đó, trường đại học, học viện (gọi chung là trường đại học) là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều ngành.

Theo Luật số 125/2025/QH15 (Luật Giáo dục đại học 2025) được Quốc hội thông qua ngày 10/12/2025 quy định, đại học đào tạo đa ngành ở tất cả các trình độ của giáo dục đại học; có tổ chức bộ máy gồm ban chức năng, trường thuộc, khoa, bộ môn.

Còn trường đại học, trường đại học có tên gọi là học viện, đào tạo nhiều ngành ở các trình độ của giáo dục đại học; có tổ chức bộ máy gồm phòng chức năng, trường thuộc, khoa hoặc đơn vị tương đương, bộ môn hoặc đơn vị tương đương không phải là đơn vị hành chính do cơ sở giáo dục đại học tự quyết định thành lập hoặc không thành lập.

Để độc giả có cái nhìn tổng quan về mô hình đại học hiện nay, phóng viên tiến hành tổng hợp mô hình hoạt động của các đại học trên cả nước. Theo thống kê, tính đến thời điểm hiện tại, cả nước có 12 đại học, trong đó có 10 đại học công lập và 2 đại học tư thục. Cụ thể như sau:

10 đại học công lập gồm: Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Cần Thơ.

2 đại học tư thục gồm: Đại học Duy Tân và Đại học Phenikaa.

Các đại học này hiện đang hoạt động theo những mô hình khác nhau.

2 đại học quốc gia

Nghị định số 201/2025/NĐ-CP của Chính phủ ngày 11/7/2025 quy định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của đại học quốc gia có nêu, đại học quốc gia là cơ sở giáo dục đại học công lập do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, có tư cách pháp nhân, có tài khoản riêng và sử dụng con dấu có hình Quốc huy.

Đại học quốc gia có chức năng đào tạo các trình độ của giáo dục đại học, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực chất lượng cao; có một số lĩnh vực đào tạo dẫn đầu trong nước và được xếp hạng cao trên thế giới.

Điều 13, Luật số 125/2025/QH15 của Quốc hội về Luật Giáo dục đại học cũng nêu, đại học quốc gia là cơ sở giáo dục đại học công lập, có sứ mạng là trung tâm đào tạo chất lượng cao, phát triển nhân tài, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo trọng điểm; thực hiện nhiệm vụ chiến lược quốc gia, được Nhà nước ưu tiên đầu tư phát triển.

Đại học quốc gia giữ vai trò nòng cốt, là trụ cột của hệ thống giáo dục đại học; phát triển các lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu mũi nhọn đạt trình độ tiên phong, dẫn dắt đổi mới sáng tạo, khẳng định vị thế trong khu vực và quốc tế.

Theo đó, cả nước hiện có 2 đại học quốc gia là Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

Đại học Quốc gia Hà Nội được thành lập theo Nghị định số 97/CP ngày 10/12/1993 của Chính phủ, trên cơ sở tổ chức, sắp xếp lại 3 trường đại học ở Hà Nội gồm: Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội I và Trường Đại học Sư phạm ngoại ngữ Hà Nội.

Hiện Đại học Quốc gia Hà Nội có 9 trường đại học thành viên gồm: Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Ngoại ngữ, Trường Đại học Công nghệ, Trường Đại học Kinh tế, Trường Đại học Giáo dục, Trường Đại học Việt Nhật, Trường Đại học Y dược, Trường Đại học Luật. Ngoài ra, còn có 3 trường trực thuộc gồm Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Trường Quốc tế, Trường Quản trị và Kinh doanh.

Ngày 27/1/1995, Chính phủ ban hành Nghị định số 16-CP thành lập Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, trên cơ sở sáp nhập 9 trường đại học thành viên tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Hiện Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh có 8 trường thành viên gồm: Trường Đại học Bách khoa, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Quốc tế, Trường Đại học Công nghệ thông tin, Trường Đại học Kinh tế - Luật, Trường Đại học Khoa học sức khỏe, Trường Đại học An Giang.

3 đại học vùng

Theo Điều 12, Luật số 125/2025/QH15 của Quốc hội về Luật Giáo dục đại học, đại học vùng thực hiện sứ mạng, chức năng đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, phát triển nhân tài, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển giao tri thức, phục vụ xã hội, đất nước, nhân loại; tập hợp nguồn lực, thúc đẩy liên kết vùng, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội của vùng; góp phần thực hiện chiến lược phát triển quốc gia.

Thông tư 10/2020/TT-BGDĐT ngày 14/5/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về quy chế tổ chức và hoạt động của đại học vùng và các cơ sở giáo dục đại học thành viên có nêu, đại học vùng là cơ sở giáo dục đại học công lập trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo; chịu sự quản lý theo lãnh thổ của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi đại học vùng đặt trụ sở; có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng. Đại học vùng có chức năng đào tạo, nghiên cứu khoa học, công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực, phục vụ cộng đồng.

Quy chế này áp dụng với Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế và Đại học Đà Nẵng.

Ngày 4/4/1994, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 30/CP thành lập Đại học Huế trên cơ sở sắp xếp, tổ chức lại các trường đại học, cao đẳng trong khu vực.

Hiện Đại học Huế gồm 8 trường đại học thành viên là Trường Đại học Sư phạm, Trường Đại học Khoa học, Trường Đại học Y dược, Trường Đại học Nông lâm, Trường Đại học Nghệ thuật, Trường Đại học Kinh tế, Trường Đại học Ngoại ngữ, Trường Đại học Luật.

Ngày 04/4/1994, Đại học Thái Nguyên được thành lập theo Nghị định số 31/CP của Chính phủ trên cơ sở sắp xếp và tổ chức lại 4 trường đại học (Trường Đại học Sư phạm Việt Bắc, Trường Đại học Nông nghiệp 3 Bắc Thái, Trường Đại học Công nghiệp Thái Nguyên, Trường Đại học Y Bắc Thái) và Trường Công nhân Cơ Điện Việt Bắc trên địa bàn Thành phố Thái Nguyên.

Hiện Đại học Thái Nguyên gồm 7 trường đại học thành viên là Trường Đại học Sư phạm, Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp, Trường Đại học Nông Lâm, Trường Đại học Y Dược, Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Khoa học, Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông. Ngoài ra, còn có 2 trường trực thuộc là Trường Ngoại ngữ và Trường Cao đẳng Kinh tế kỹ thuật.

Đại học Đà Nẵng được thành lập theo Nghị định 32/CP ngày 04/04/1994 của Chính phủ trên cơ sở sắp xếp, tổ chức lại các trường gồm Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng, Cơ sở Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Đà Nẵng, Trường Cao đẳng Sư phạm Quảng Nam Đà Nẵng, Trường Công nhân Kỹ thuật Nguyễn Văn Trỗi.

Hiện Đại học Đà Nẵng gồm 6 trường đại học thành viên là Trường Đại học Bách khoa, Trường Đại học Kinh tế, Trường Đại học Sư phạm, Trường Đại học Ngoại ngữ, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt - Hàn. 1 trường trực thuộc là Trường Y dược.

3 đại học vùng gồm Đại học Thái Nguyên, Đại học Đà Nẵng và Đại học Huế. Ảnh: Khánh Vân.

7 đại học được nâng cấp lên từ trường đại học

Luật số 34/2018/QH14 của Quốc hội ngày 19/11/2018 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học nêu rõ, cơ sở giáo dục đại học là cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, thực hiện chức năng đào tạo các trình độ của giáo dục đại học, hoạt động khoa học và công nghệ, phục vụ cộng đồng.

Khoản 5, Điều 7, Luật số 34/2018/QH14, Chính phủ quy định chi tiết việc công nhận cơ sở giáo dục đại học theo định hướng nghiên cứu trên cơ sở kết quả đào tạo, nghiên cứu; chuyển trường đại học thành đại học; liên kết các trường đại học thành đại học; việc chuyển đổi cơ sở giáo dục đại học tư thục sang cơ sở giáo dục đại học tư thục hoạt động không vì lợi nhuận; nguyên tắc đặt tên, đổi tên cơ sở giáo dục đại học; tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học được thành lập theo hiệp định giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và bên ký kết nước ngoài.

Trên cơ sở đó, ngày 2/12/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1512/QĐ-TTg chuyển Trường Đại học Bách khoa Hà Nội thành Đại học Bách khoa Hà Nội. Theo đó, Đại học Bách khoa Hà Nội là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng. Đây cũng là trường hợp đầu tiên chuyển từ trường đại học thành đại học tại Việt Nam.

Hiện Đại học Bách khoa có 6 trường trực thuộc gồm: Trường Cơ khí, Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Trường Điện - Điện tử, Trường Vật liệu, Trường Hóa và Khoa học sự sống, Trường Kinh tế.

Ngày 4/10, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký ban hành Quyết định 1146/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc chuyển Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh thành Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Hiện Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh có 4 trường trực thuộc gồm: Trường Kinh doanh; Trường Kinh tế, Luật và Quản lý nhà nước; Trường Công nghệ và Thiết kế; Trường Tài năng.

Ngày 7/10/2024, Đại học Duy Tân trở thành đại học tư thục đầu tiên ở Việt Nam theo Quyết định số 1115/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Hiện Đại học Duy Tân có 7 trường trực thuộc gồm: Trường Khoa học máy tính, Trường Công nghệ, Trường Kinh tế và Kinh doanh, Trường Ngôn ngữ và Xã hội nhân văn, Trường Du lịch, Trường Y - Dược, Trường Đào tạo quốc tế.

Ngày 15/11/2024, Phó thủ tướng Lê Thành Long đã ký Quyết định số 1386/QĐ-TTg về việc chuyển Trường Đại học Kinh tế Quốc dân thành Đại học Kinh tế Quốc dân. Hiện Đại học Kinh tế Quốc dân có 3 trường trực thuộc gồm: Trường Kinh doanh, Trường Công nghệ, Trường Kinh tế và Quản lý công.

Ngày 15/4/2025, Phó thủ tướng Lê Thành Long ký Quyết định số 775/QĐ-TTg chuyển Trường Đại học Phenikaa thành Đại học Phenikaa. Hiện Đại học Phenikaa đã có 5 trường trực thuộc gồm: Trường Kỹ thuật, Trường Kinh tế, Trường Y - Dược, Trường Công nghệ thông tin, Trường Ngoại ngữ - Khoa học xã hội.

Tiếp đó, ngày 15/7/2025 Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký Quyết định số 1531/QĐ-TTg chuyển Trường Đại học Cần Thơ thành Đại học Cần Thơ. Hiện Đại học Cần Thơ có 6 trường thành viên gồm: Trường Bách khoa, Trường Công nghệ thông tin và Truyền thông, Trường Kinh tế, Trường Nông nghiệp, Trường Sư phạm, Trường Thủy sản.

Gần đây, ngày 20/11/2025 Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long ký Quyết định số 2536/QĐ-TTg về việc chuyển Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội thành Đại học Công nghiệp Hà Nội. Để chuẩn bị cho bước chuyển mình này, trước đó, nhà trường đã hoàn thiện cơ cấu tổ chức với việc thành lập 5 trường trực thuộc gồm: Trường Ngoại ngữ - Du lịch, Trường Cơ khí - Ô tô, Trường Kinh tế, Trường Điện - Điện tử, Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông.

7 đại học được nâng cấp lên từ trường đại học. Ảnh: Khánh Vân.

Khánh Vân