Giáo sư - Liệt sĩ Đặng Văn Ngữ, tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng

Buổi gặp mặt nhân dịp Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7) và ôn lại những kỷ niệm về GS. Đặng Văn Ngữ.

Ngày 10/7, tại buổi gặp mặt nhân dịp Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7), các thế hệ cán bộ của Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương và các nhân chứng cùng ôn lại những kỷ niệm, chiến công của Giáo sư - Liệt sĩ Đặng Văn Ngữ, người thầy thuốc tận tụy, tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng.

Trong không khí trang nghiêm và xúc động của buổi gặp mặt, TS. Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương chia sẻ: “Viện có 8 cán bộ đã anh dũng hy sinh trong kháng chiến, góp phần làm nên trang sử vàng son của ngành y tế nước nhà. Trong đó, Giáo sư – Liệt sĩ Đặng Văn Ngữ là nhà khoa học lỗi lạc, với tấm lòng yêu nước nồng nàn, tình yêu thương con người sâu sắc. Cùng với các bậc thầy lớn như GS.BS Phạm Ngọc Thạch, GS.BS Hồ Đắc Di, GS. BS Tôn Thất Tùng, GS. Đặng Văn Ngữ là một trong những nhân tài kiệt xuất, tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng và lý tưởng phụng sự Tổ quốc”.

Theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, năm 1949, BS. Đặng Văn Ngữ đã từ bỏ điều kiện làm việc lý tưởng tại Nhật Bản, để trở về phục vụ Tổ quốc. Là người có tố chất thông tuệ, lại sớm được theo học và tiếp cận các nhà khoa học hàng đầu của thế giới từ Pháp, Nhật bản… BS. Đặng Văn Ngữ nhanh chóng nắm bắt và tham gia nhiều nghiên cứu về lĩnh vực Ký sinh trùng- Côn trùng, một lĩnh vực khó khăn, là khoảng trống trong y học Việt Nam thời bấy giờ.

Khi đó, người dân Việt Nam vẫn còn những tập quán sinh hoạt thiếu vệ sinh dẫn đến các bệnh ký sinh trùng tràn lan, gánh nặng bệnh tật và tử vong rất lớn. BS. Đặng Văn Ngữ đã quyết tâm hiến thân vào lĩnh vực khó khăn, gian khổ này và cũng đã đặt nền móng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực về lĩnh vực này. Ông là người sáng lập Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương; có những đóng góp to lớn trong lĩnh vực phòng chống sốt rét, nhất là giai đoạn dịch sốt rét xảy ra nghiêm trọng.

Đặc biệt, GS. Đặng Văn Ngữ là người đã phát minh ra phương pháp điều chế thuốc kháng sinh Penicillin từ nguồn nước lọc, một đóng góp sáng tạo có giá trị trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt. Ông là biểu tượng của trí tuệ, lòng yêu nước và sự cống hiến trọn đời cho y học và sức khỏe cộng đồng. Ông đã được Đảng và nhà nước đã truy tặng danh hiệu cao quý: Anh hùng Lao động; giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ…

Tại buổi gặp mặt, các thế hệ cùng giao lưu và lắng nghe chia sẻ từ các cán bộ lão thành – những nhân chứng lịch sử, những người đã từng đồng hành đi B cùng Giáo sư Đặng Văn Ngữ trong những năm tháng chiến tranh gian khổ.

Các học trò của ông cũng nhớ lại những ngày đoàn nghiên cứu sốt rét đi vào chiến trường. Nhiều chiến sĩ đã mắc sốt rét ác tính và hy sinh. Đoàn nghiên cứu càng quyết tâm để nghiên cứu được vaccine phòng bệnh cho chiến sĩ, cho người dân.

Bà Trần Thị Lịch, một học trò của GS. Đặng Văn Ngữ trong chiến trường chia sẻ: “Trong giai đoạn nghiên cứu vaccine phòng sốt rét, lần tiêm vaccine thử nghiệm đầu tiên, GS. Đặng Văn Ngữ nhất quyết tình nguyện là người được tiêm trước. Chúng tôi lo lắng cho thầy nên ai cũng xung phong là người tiêm trước vì chúng tôi còn trẻ, sức khỏe tốt nhưng Giáo sư nhất định không nghe và yêu cầu không ai có thêm ý kiến nào nữa. Chúng tôi hồi hộp chứng kiến Giáo sư được mũi tiêm vaccine thử nghiệm trên người đầu tiên đó.

“Tất cả mọi người đều lo lắng, sợ hãi, yên lặng chờ đợi cho đến khi hoàn thành mũi tiêm an toàn. Lúcđó, chúng tôi vỡ òa trong niềm vui vì những nỗ lực của thầy đã có kết quả”, bà Trần Thị Lịch xúc động nhớ lại.

Cả cuộc đời tận tụy vì y học, đến năm 1967, GS. Đặng Văn Ngữ hy sinh trong một trận B52 rải thảm ở Trường Sơn trong khi đang nghiên cứu về vaccine chống sốt rét. Sự nghiệp nghiên cứu của ông được các học tiếp nối.

Theo TS. Hoàng Đình Cảnh, tiếp nối tinh thần của GS. Đặng Văn Ngữ và các thế hệ đi trước, thế hệ học trò của thầy Đặng Văn Ngữ tiếp tục giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp này trong công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Đây không chỉ là dịp để tưởng niệm mà còn là cơ hội để thế hệ hôm nay tiếp nhận di sản tinh thần cao quý của thế hệ đi trước, tiếp tục nuôi dưỡng lý tưởng và sứ mệnh của người làm khoa học vì cộng đồng.

Tạ Nguyên- Thành Nam