'Gieo mầm' văn hóa đọc

Học sinh tham gia Hội sách Sơn La 2025.

Mô hình, sáng kiến khơi dậy đam mê đọc sách

Năm 2020, Trường Tiểu học Trần Quốc Toản, phường Tô Hiệu được tổ chức Room to Read hỗ trợ thành lập thư viện đọc sách theo mô hình mới. Không chỉ là thư viện sách thông thường, mô hình còn cung cấp học liệu, sách đọc online, liên kết các nhà trường và tổ chức các tiết học thư viện, khơi dậy tinh thần đọc sách cho học sinh.

Đặc biệt, mô hình đưa vào hoạt động đúng thời điểm đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh, đã trở thành nguồn cung cấp thông tin hữu ích cho cả giáo viên, phụ huynh và học sinh trong giai đoạn học trực tuyến.

Học sinh Trường Tiểu học Trần Quốc Toản giới thiệu mô hình phát triển văn hóa đọc của nhà trường tại Liên hoan học sinh tuyên truyền phát triển văn hóa đọc và giới thiệu sách năm 2025.

Bà Đào Thị Thanh Huyền, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trần Quốc Toản, cho biết: Hiện nay, mô hình Room to Read đã hết thời gian được tài trợ, nhưng nhà trường vẫn duy trì hoạt động, tiếp tục áp dụng hình thức tiết đọc thư viện 1 tiết/lớp/tuần. Cô giáo là người hỗ trợ chọn sách, câu chuyện để cùng đọc, trao đổi, cho học sinh trình bày cảm nghĩ, khơi dậy trí tò mò và ý muốn tìm hiểu kiến thức xung quanh của học sinh. Bên cạnh đó, nhà trường duy trì thư viện truyền thống với mô hình “Thư viện xanh”, “Ngôi nhà tri thức”, cung cấp sách đa dạng chủ đề, phù hợp lứa tuổi cho học sinh của trường; tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giới thiệu sách, ngày hội đọc sách hằng năm.

Mô hình "Ngôi nhà trí tuệ" của Trường THCS Nguyễn Trãi.

Năm học 2024-2025, Trường THCS Nguyễn Trãi đã xây dựng “Ngôi nhà trí tuệ” trên cơ sở phát triển từ thư viện truyền thống với không gian học tập mở, cung cấp hàng nghìn đầu sách đa lĩnh vực, bổ sung góc địa phương, trưng bày các sản phẩm văn hóa vùng Tây Bắc phục vụ nhu cầu đọc, tìm hiểu của giáo viên và học sinh.

Em Hà Mai Phương, học sinh Trường THCS Nguyễn Trãi, chia sẻ: Em thường tranh thủ thời gian ra chơi đến thư viện của trường để đọc sách, rủ các bạn cùng đọc, cùng trao đổi, nói chuyện về sách. Đọc sách, giúp em tiếp thu nhiều kiến thức ngoài sách giáo khoa và rèn cho mình thói quen tốt, kiên trì, nhẫn nại, chú tâm để đọc và hiểu về nội dung cuốn sách để áp dụng trong học tập, cuộc sống.

Xe thư viện lưu động phục vụ bạn đọc tại cơ sở.

Những năm gần đây, các mô hình “Ngôi nhà trí tuệ”, “Thư viện xanh”, “Tủ sách cộng đồng” lan tỏa mạnh mẽ, các trường học vận động ủng hộ sách, xây dựng các mô hình thư viện với không gian mở, thu hút học sinh đến đọc sách... Tất cả đã cho thấy sự quan tâm, chung tay của các cấp, ngành, địa phương, trường học trong việc nuôi dưỡng và lan tỏa văn hóa đọc - bắt đầu từ học đường, lan ra cộng đồng.

Lan tỏa văn hóa đọc

Hiện nay, Bảo tàng và Thư viện tỉnh duy trì hiệu quả mô hình thư viện truyền thống cùng 25 chi nhánh, trạm, điểm sách trong toàn tỉnh và tủ sách của mô hình “Ngôi nhà trí tuệ” tại các tổ, bản ở các phường: Tô Hiệu, Chiềng Cơi, Chiềng An, Chiềng Sinh. Từ năm 2017, đơn vị bắt đầu triển khai mô hình xe thư viện lưu động với tần suất hoạt động hơn 50 chuyến/năm, phục vụ bạn đọc ở trường học, nhất là vùng sâu, vùng xa. Với hơn 3.000 đầu sách, hệ thống máy tính kết nối internet và chỗ ngồi...

Xe thư viện lưu động phục vụ học sinh tại xã Vân Hồ.

Em Lò Thị Phương Vy, học sinh Trường THCS Vân Hồ, xã Vân Hồ, nói: Em đã được đọc sách tại xe ô tô thư viện lưu động với rất nhiều sách hay, được các cô hướng dẫn chọn sách, đọc sách miễn phí. Em rất mong xe thư viện lưu động thường xuyên đến trường, để chúng em được đọc nhiều cuốn sách yêu thích, bổ ích hơn nữa.

Không dừng lại ở đó, Bảo tàng và Thư viện tỉnh còn tổ chức nhiều hoạt động truyền thông, sân chơi nhằm góp phần lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng, nhất là tại các trường học. Trong đó phải kể đến Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc đã duy trì 4 năm ở quy mô cấp tỉnh, thu hút đông đảo học sinh, sinh viên hưởng ứng, thể hiện sự sáng tạo và chia sẻ các sáng kiến, kinh nghiệm, kế hoạch hành động phát triển văn hóa đọc. Ngày hội đọc sách, trưng bày và giới thiệu sách theo chủ đề, chủ điểm tại các nhà trường, trung tâm thương mại, góp phần tôn vinh giá trị của sách và lan tỏa tinh thần đọc trong cộng đồng.

Một giờ đọc sách tại Trường THCS Hua La.

Mới đây, Liên hoan học sinh tuyên truyền phát triển văn hóa đọc và giới thiệu sách năm 2025 từ ngày 17-19/10 diễn rarất sôi nổi, thu hút 22 nhà trường tham gia. Các phần thi giới thiệu sách được thể hiện sinh động, sáng tạo, truyền tải tình yêu sách và khát vọng lan tỏa tri thức. Nhiều mô hình mới, sáng kiến hiệu quả trong phát triển văn hóa đọc được chia sẻ, giúp các trường giao lưu, học hỏi, nhân rộng điển hình.

Phần thi giới thiệu sách ấn tượng của Trường THCS Nguyễn Trãi.

Ông Nguyễn An Đại, Phó Giám đốc Bảo tàng và Thư viện tỉnh, cho biết: Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục duy trì các loại hình phục vụ bạn đọc gần xa, xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động đổi mới, tuyên truyền và lan tỏa văn hóa đọc hướng đến học sinh, sinh viên và cả cộng đồng. Trong thời đại công nghệ số ngày càng phát triển, chúng tôi mong muốn thông qua các hoạt động này, góp phần tôn vinh giá trị của sách, nêu bật ý nghĩa của việc đọc sách, xây dựng và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, nhất là các bạn trẻ.

Liên hoan học sinh tuyên truyền phát triển văn hóa đọc và giới thiệu sách năm 2025.

Với những cách làm, sáng kiến đa dạng từ các trường học, sự chung tay của cộng đồng và các ngành chức năng đang giúp khẳng định và duy trì giá trị văn hóa đọc. Những trang sách, sẽ giúp nuôi dưỡng tâm hồn, bồi đắp tri thức và nhân cách cho thế hệ học sinh trong kỷ nguyên số hôm nay.

Thanh Đào