Giữ gìn nghề thêu trang phục truyền thống phụ nữ Dao tiền

Hiện còn nhiều phụ nữ dân tộc Dao Tiền, tỉnh Bắc Kạn vẫn giữ thói quen tự may, thêu trang phục và mặc trang phục truyền thống trong tất cả các dịp lễ hội, đi chợ hay trong lễ truyền thống, lễ cấp sắc.

Nhiều phụ nữ dân tộc Dao Tiền vẫn giữ thói quen tự may, thêu trang phục truyền thống

Trang phục truyền thống Dao tiền với nhiều hoa văn độc đáo, tinh tế

Vào thời gian nông nhàn hay các dịp lễ, Tết, tạm gác lại việc đồng áng, nương rẫy, các bà, các chị người Dao Tiền khi về nhà họ lại chăm chỉ với những đường kim, mũi chỉ để thêu, dệt làm nên những bộ trang phục truyền thống với nhiều hoa văn độc đáo, tinh tế, mang đậm nét đặc trưng của dân tộc mình.

Các thiếu nữ được các bà, các mẹ dạy cách thêu thùa

Theo phong tục từ xưa, con gái người Dao tiền trước khi lấy chồng phải biết thêu thùa, may vá để tự tay dệt váy cưới cho mình. Vì vậy, ngay từ khi còn nhỏ, các thiếu nữ được các bà, các mẹ dạy cách thêu thùa, từ những công đoạn giản đơn đến phức tạp, từ những chi tiết nhỏ đến cách nhuộm những tấm áo chàm đã bị bạc màu; tự tay thêu, may những bộ quần áo của mình để mặc lúc ở nhà, đi chợ, đám cưới, lên nương, chơi hội xuân... Nhìn vào quần áo là mọi người biết được người con gái, người phụ nữ đó có khéo léo hay không?

Trang phục truyền thống với màu chàm đen làm chủ đạo

Đồng tiền bạc được cán mỏng hình tròn tạo điểm nhấn trên trang phục

Trang phục của đồng bào Dao Tiền lấy màu chàm đen làm tông màu chủ đạo, sử dụng các loại chỉ trắng, xanh, đỏ, hồng, vàng tạo thành họa tiết. Nét độc đáo là những đồng tiền bạc được cán mỏng hình tròn cài trên bộ váy tạo điểm nhấn. Kèm theo bộ váy áo là khăn đội đầu; dây lưng; xà cạp; vòng cổ bằng các hạt cườm nhỏ màu trắng, đỏ xen kẽ; vòng bạc đeo cổ gồm 3 cái... Công việc thêu hoa văn đòi hỏi sự chăm chỉ, cần mẫn, khéo léo của người phụ nữ.

Công việc thêu hoa văn đòi hỏi sự chăm chỉ, khéo léo của người phụ nữ

Kỹ thuật thêu hoa văn của người Dao cũng rất phức tạp

Trang phục truyền thống của người Dao Tiền được làm rất tỉ mẩn và cầu kỳ, đòi hỏi sự khéo léo trong từng đường kim mũi chỉ do phải thêu tay rất nhiều họa tiết hoa văn. Kỹ thuật thêu hoa văn của người Dao cũng rất phức tạp, thể hiện sự tinh tế của người phụ nữ. Họa tiết thêu trên váy áo của người phụ nữ dân tộc Dao Tiền là những họa tiết về cỏ cây, hoa lá, cánh chim, ruộng bậc thang..., thể hiện nét sinh hoạt trong đời sống hằng ngày, ước vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Người Dao Tiền đánh giá vẻ đẹp của phụ nữ qua khả năng thêu, dệt và may trang phục. Vì vậy trước khi về làm dâu, cô gái bao giờ cũng có vài bộ váy áo làm của hồi môn.

Người Dao Tiền đánh giá vẻ đẹp của phụ nữ qua khả năng thêu, dệt

Để nét đẹp văn hóa của dân tộc không bị mai một trước nhịp sống hiện đại, những người phụ nữ Dao Tiền tỉnh Bắc Kạn đã chú trọng truyền dạy nghề thêu may trang phục truyền thống cho thế hệ con cháu.

Người già dạy cho người trẻ, người biết nhiều dạy cho người chưa biết. Vì vậy, hiện nay phụ nữ trẻ của đồng bào Dao Tiền đã tích cực hơn trong việc học thêu trang phục truyền thống của dân tộc mình. Nhiều chị em mặc dù mới học nhưng cũng muốn tự tay làm cho mình bộ trang phục của dân tộc thật đẹp để mặc vào các dịp lễ, hội...

Phụ nữ Dao tiền góp phần giữ gìn nghề thêu trang phục truyền thống

Nhằm góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Dao Tiền, nhất là việc may và sử dụng trang phục, các cấp, các ngành của tỉnh Bắc Kạn đã và đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đồng thời làm tốt việc định hướng, khuyến khích, giúp đỡ đồng bào phát triển thành sản phẩm hàng hóa gắn với du lịch cộng đồng, giúp người dân có thêm thu nhập từ sản phẩm trang phục truyền thống.

Phạm Tiệp