Giữa trẻ bị ép học ở mẫu giáo với trẻ được thỏa sức vui chơi, 20 năm sau ai thành công?

Nhiều bậc cha mẹ tạo áp lực học tập cho con từ sớm. Họ hối thúc con luyện viết chữ, học thuộc bảng chữ cái, học cách tính nhẩm khi còn đang ở bậc mầm non. Thậm chí, trẻ còn bị phạt nếu không hoàn thành bài tập được giao. Việc hối thúc con học xuất phát từ tình yêu thương, sự lo lắng cho tương lai phía trước của con. Nhưng điều này gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý, vô tình cướp đi tuổi thơ tươi đẹp.

Nhiều cha mẹ đặt câu hỏi: "Không cho con học trước kiến thức lớp 1, liệu con có thua kém các bạn?". Câu trả lời hoàn toàn là không. Trẻ mẫu giáo được tự do vui chơi, thỏa sức khám phá, không bị áp lực học tập không những không bị tụt lùi phía sau mà còn phát triển vượt bậc. Không ít em sau này gặt hái được thành công, có sự nghiệp vẻ vang.

Để giải đáp thắc mắc này của nhiều phụ huynh trên toàn thế giới, năm 1970, Mỹ đã tiến hành một nghiên cứu giáo dục dài hạn và đưa ra kết luận đáng kinh ngạc. Các nhà khoa học đã theo dõi, so sánh nhiều nhóm học sinh tốt nghiệp từ các trường mẫu giáo khác nhau về mặt học thuật, kỹ năng sống, nhận thức xã hội,…

Ảnh minh họa.

Kết quả bất ngờ khiến nhiều phụ huynh ngã ngửa

Nghiên cứu thực hiện trên 2 nhóm trẻ từ 3-5 tuổi. Nhóm trẻ đầu tiên được gọi là nhóm phát triển tự do. Nghĩa là trẻ không nhận được nhiều sự hướng dẫn từ người lớn. Trẻ sẽ phải tự tìm hiểu hình dạng đồ vật, màu sắc, con vật. Nhóm trẻ này vẫn được dạy chữ, số đếm nhưng theo cách tự nhiên, không gây áp lực lớn.

Còn nhóm trẻ thứ hai được gọi là nhóm phát triển dưới sự hướng dẫn. Nghĩa là trẻ được người lớn hướng dẫn tất cả mọi thứ một cách cẩn trọng. Trẻ có thời gian biểu học tập chi tiết. Trẻ được học chữ cái, số đếm sớm hơn nhóm trẻ tự do. Thậm chí, khi không hoàn thành nhiệm vụ được giao, trẻ phải chịu hình thức kỷ luật. Nhìn chung, nhóm trẻ số 2 ít có thời gian chơi đùa hơn so với nhóm trẻ số 1.

Kết quả phát triển theo từng giai đoạn của 2 nhóm trẻ như sau:

- Năm lớp 1: Nhóm trẻ phát triển dưới sự hướng dẫn học tập tốt, tiếp thu bài nhanh. Trẻ dễ dàng đọc, viết, làm toán tốt hơn so với nhóm trẻ phát triển tự do.

- Năm lớp 2: Nhóm trẻ phát triển dưới sự hướng dẫn không giữ được lợi thế học tập như trước. Lúc này, khả năng tiếp thu kiến thức của 2 nhóm là như nhau.

- Năm lớp 3-5: Nhóm trẻ phát triển dưới sự hướng dẫn không giữ được điểm số tốt, nhiều em học hành sa sút. Một số em gặp khó khăn trong việc đọc hiểu và làm toán.

- Khi bước sang bậc THCS: Nhóm trẻ phát triển dưới sự hướng dẫn đối mặt với khó khăn trong học tập, giao tiếp, hòa đồng với xã hội. Nhiều em có hành vi không chuẩn mực. Ngược lại, nhóm trẻ phát triển tự do hoàn toàn bình thường, không gặp vấn đề khó khăn.

- Sau tuổi 23: Nhóm trẻ phát triển dưới sự hướng dẫn khi trưởng thành có nhiều khả năng xung đột với người khác, dễ bị rối loạn cảm xúc và ít người có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc. Theo thống kê, 39% trong số họ từng phạm tội, 19% tấn công người khác bằng vũ khí nguy hiểm. Trong khi đó, ở nhóm trẻ phát triển tự do chỉ chiếm 13,5% số người phạm tội.

Ở bậc mẫu giáo, trẻ cần được chơi đùa thỏa sức thay vì học tập căng thẳng. (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên đối tượng nghiên cứu của thí nghiệm chủ yếu là những đứa trẻ thuộc gia đình bình thường. Tỷ lệ phạm tội càng cao nếu điều kiện sống thấp. Trước kết quả công bố, ngay lập tức nhiều trường mẫu giáo tại Mỹ yêu cầu giáo viên hạn chế dạy kiến thức, chủ yếu cho học sinh phát triển một cách tự nhiên, được thỏa sức chơi đùa, khám phá thế giới xung quanh mà không phải chịu áp lực.

Tại sao lại có kết quả kinh ngạc như vậy?

Nhà Tâm lý học nổi tiếng Bruce Perry đã đề xuất một mô hình trật tự thần kinh. Mô hình này chia các chức năng não bộ con người thành 4 cấp độ, từ cấp thấp đến cấp cao: Chức năng sinh tồn đảm bảo nhịp thở và nhịp tim, chức năng vận động phối hợp tứ chi, chức năng điều tiết cảm xúc, chức năng học tập tư duy.

Khi một đứa trẻ lớn lên trong phôi thai, chức năng đầu tiên phát triển là khả năng sinh tồn. Trong năm đầu tiên sau sinh, trẻ chủ yếu tập trung kiểm soát hoạt động của tay chân, phát triển chức năng thứ 2 là vận động.

Khi trẻ bắt đầu học mẫu giáo, mức độ phát triển nhận thức của trẻ còn hạn chế. Lúc này, điều trẻ cần phát triển là chức năng thứ 3 - điều tiết cảm xúc. Trẻ cần được hướng dẫn khám phá thế giới xung quanh thông qua những hoạt động thể chất thú vị. Trẻ cần được dạy cách kiểm soát và điều chỉnh cảm xúc, chịu đựng thất bại, giao tiếp xã hội ở mức cơ bản thay vì đáp ứng những kỳ vọng quá lớn của cha mẹ như: Làm toán, học ngôn ngữ, sáng tác thơ văn,…

4 chức năng của con người giống như một tòa nhà 4 tầng đồ sộ. (Ảnh minh họa)

Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu các bậc phụ huynh xây dựng chức năng thứ 4 một cách khiên cưỡng mà không đặt nền tảng vững chắc cho chức năng thứ 3? Đối với "tòa nhà não bộ" 4 tầng, nếu tầng dưới không vững thì tầng trên có thể bị sập bất cứ lúc nào. Lúc này, dù tầng trên được thiết kế tinh xảo cũng trở nên vô dụng. Điều này giống như sự phát triển của con người. Một người mất kiểm soát cảm xúc sẽ không có khả năng suy nghĩ thấu đáo.

Qua nghiên cứu, chúng ta nhận thấy, việc đào tạo học thuật ở trường mẫu giáo không mang lại nhiều ích lợi cho trẻ trong tương lai. Đào tạo học thuật ở giai đoạn này không phù hợp, lấn át thời gian mà đáng ra trẻ có cơ hội phát triển các kỹ năng khác. Khi người lớn lập kế hoạch chi tiết cho trẻ nhưng không phù hợp với quy luật tự nhiên sẽ khiến trẻ phát triển không toàn diện. Trong quá trình học mẫu giáo, cách tốt nhất là cha mẹ để trẻ tự do phát triển, học những thứ mà trẻ thấy hứng thú. Tự do vui chơi và khám phá sẽ mang lại những lợi ích sau cho trẻ:

- Ghi nhớ thông tin tốt, nhớ kiến thức lâu.

- Xử lý vấn đề nhanh chóng, hiểu nhiều điều mới lạ.

- Xây dựng tính kiên trì, nghị lực, sự tập trung.

- Kích thích khả năng sáng tạo, khám phá.

Nếu bạn muốn con mình thật sự yêu thích việc học, có cơ hội thành công cao thì hãy trả cho con một tuổi thơ đúng nghĩa.

Ứng Hà Chi