Gỡ khó cho bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu

Nhiều nỗ lực nhưng sức hút còn hạn chế

Năm 2025, tỉnh Cao Bằng chỉ có 2 cơ sở công nghiệp nông thôn tham gia bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia lần thứ VI. Đó là Hợp tác xã Tâm Hòa với bộ sản phẩm lạp sườn, thịt xông khói và Hợp tác xã Nông sản Tân Việt Á với sản phẩm miến dong Tân Việt Á.

Sản xuất tại Hợp tác xã Nông sản Tân Việt Á. Ảnh minh họa

Đây đều là những sản phẩm đặc trưng của địa phương, đã có sự đầu tư về máy móc, thiết bị, bao bì, mẫu mã, được thị trường đón nhận. Tuy nhiên, con số 2/3 cơ sở đủ điều kiện tham gia lại cho thấy sức hút từ hoạt động bình chọn chưa đủ mạnh.

Theo đại diện Sở Công Thương Cao Bằng, việc tham gia bình chọn mang lại nhiều lợi ích rõ ràng khi sản phẩm đạt bình chọn cấp quốc gia sẽ được thưởng 10 triệu đồng, được quảng bá qua triển lãm, hội chợ, truyền thông và tiếp cận các chính sách hỗ trợ về công nghệ, xúc tiến thương mại, đào tạo lao động… Nhưng trên thực tế, nhiều cơ sở vẫn do dự vì gặp phải không ít rào cản.

Một trong những khó khăn lớn nhất chính là quy định thời gian công nhận sản phẩm công nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu chỉ trong 2 năm. Điều này khiến cơ sở sản xuất khó khăn trong việc in ấn bao bì, xây dựng kế hoạch quảng bá dài hạn. “Hai năm là quá ngắn để một thương hiệu mới tận dụng cơ hội mở rộng sản xuất, thương mại hóa và tạo dấu ấn trên thị trường”, đại diện Sở Công Thương Cao Bằng cho hay.

Ngoài ra, tiêu chí bình chọn yêu cầu sản phẩm phải có “tính mới, giá trị cao, khả năng sản xuất quy mô công nghiệp”. Trong khi đó, phần lớn cơ sở ở tỉnh Cao Bằng vẫn quy mô nhỏ, sản xuất thủ công hoặc bán công nghiệp, việc đáp ứng tiêu chí này không dễ. Khi muốn mở rộng, cơ sở lập tức vướng bài toán thị trường tiêu thụ và vốn đầu tư.

Về phía quản lý cũng khó khăn không kém. Cấp xã, phường không bố trí được kinh phí cho công tác bình chọn, dẫn đến việc tìm kiếm, khuyến khích sản phẩm tham gia gặp nhiều hạn chế. Sức lan tỏa của chương trình vì thế chưa đạt như kỳ vọng.

Hỗ trợ từ công nghệ đến xúc tiến thương mại

Nhìn nhận những vướng mắc này, Sở Công Thương Cao Bằng đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó trọng tâm là hỗ trợ trực tiếp cho các cơ sở công nghiệp nông thôn. Trong giai đoạn vừa qua, hai hợp tác xã tham gia bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp quốc gia năm 2025 đều đã nhận được hỗ trợ máy móc thiết bị từ nguồn kinh phí khuyến công. Trong đó, Hợp tác xã Tâm Hòa được hỗ trợ 200 triệu đồng thiết bị chế biến thực phẩm; Hợp tác xã Tân Việt Á được hỗ trợ 200 triệu đồng thiết bị sản xuất miến dong.

Dù có nhiều sản phẩm đặc trưng nhưng Cao Bằng chưa có nhiều sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu được công nhận. Ảnh minh họa

Song song với hỗ trợ công nghệ, công tác xúc tiến thương mại cũng được đẩy mạnh. Chỉ tính từ năm 2022 đến nay, Hợp tác xã Tâm Hòa đã được hỗ trợ tham gia 15 lượt hội chợ, triển lãm trong nước, mang về doanh thu ước đạt 308 triệu đồng. Hợp tác xã Tân Việt Á cũng có 7 lượt được hỗ trợ tham gia, đạt doanh thu khoảng 153 triệu đồng. Đây là những con số cho thấy hiệu quả rõ rệt từ việc kết nối thị trường.

Một hướng đi mới đang được địa phương chú trọng là ứng dụng nền tảng số trong xúc tiến thương mại. Các sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu không chỉ được giới thiệu trực tiếp tại hội chợ mà còn dần hiện diện trên môi trường số, từ đó mở rộng kênh tiếp cận khách hàng. “Chúng tôi đặc biệt khuyến khích các cơ sở tận dụng thương mại điện tử để quảng bá sản phẩm, bởi đây là xu hướng tất yếu trong bối cảnh hội nhập”, lãnh đạo Sở Công Thương nhấn mạnh.

Bên cạnh các giải pháp hỗ trợ hiện tại, Sở Công Thương Cao Bằng cũng đề xuất cần có những điều chỉnh ở tầm chính sách để gỡ khó triệt để. Trước hết, nên xem xét kéo dài thời gian công nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, giúp cơ sở có đủ thời gian khai thác giá trị thương hiệu. Đồng thời, cần bổ sung các cơ chế hỗ trợ vốn sau bình chọn, nhất là cho các đơn vị có nhu cầu mở rộng quy mô sản xuất.

Ngoài ra, việc rà soát, điều chỉnh tiêu chí bình chọn theo hướng linh hoạt hơn cũng rất cần thiết. Thay vì đòi hỏi ngay khả năng sản xuất quy mô công nghiệp, có thể mở lộ trình để các cơ sở nhỏ từng bước nâng cấp, phát triển. Điều này sẽ tạo động lực lớn hơn để họ mạnh dạn tham gia.

Công tác bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu rõ ràng mang lại giá trị thiết thực cho cơ sở sản xuất, từ tôn vinh thương hiệu đến mở rộng thị trường. Nhưng để chương trình thật sự hấp dẫn và lan tỏa, cần tiếp tục tháo gỡ những rào cản cả về chính sách, vốn và thị trường. Với sự đồng hành từ cơ quan quản lý và chính sách hỗ trợ kịp thời, các sản phẩm đặc trưng của Cao Bằng như lạp sườn, thịt xông khói, miến dong hoàn toàn có thể vươn xa, không chỉ khẳng định vị thế trong nước mà còn hướng đến thị trường quốc tế.

Hải Linh