'Gỡ khó' cho các chương trình mục tiêu quốc gia

Hệ thống văn bản hướng dẫn chưa đồng bộ

Khẳng định kết quả thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đã giúp các địa phương vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi thay đổi diện mạo, cuộc sống người dân khởi sắc, song các đại biểu HĐND tỉnh cũng nhận định: kết quả thực hiện các chương trình này hiện đạt thấp, đặc biệt là Chương trình phát triển kinh tế vùng đồng bào DTTS và miền núi với số vốn giải ngân chỉ đạt 29,75%; Chương trình giảm nghèo bền vững giải ngân mới đạt 8,42%. Theo đại biểu Nguyễn Công Văn, đời sống đồng bào DTTS và miền núi hiện đang gặp rất nhiều khó khăn nên nguồn hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia rất cần thiết. Do đó, cần nghiêm túc xem xét, đánh giá khách quan, toàn diện và cụ thể hơn các nguyên nhân.

Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Vi Văn Sơn phát biểu. Ảnh: H. Phong

Về vấn đề trên, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Bùi Văn Hưng cho biết, năm 2022 nguồn vốn của chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững ưu tiên 80% cho đồng bào miền núi, đến ngày 31.10 đã giải ngân đạt 39,46%, dự kiến đến hết năm 2023 sẽ giải ngân đạt 93,34%. Ngoài ra, nguồn vốn năm 2023 đến nay đã giải ngân 8,42%, dự kiến đến cuối năm 2023 là 40,69%. Theo ông Hưng, nguyên nhân khiến tỷ lệ giải ngân thấp, việc triển khai chương trình gặp nhiều khó khăn do chưa có sự phối hợp chặt chẽ, chưa sâu sát của các sở, ngành, địa phương. Thời gian tới, Sở sẽ kiến nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội tiếp tục cho phép kéo dài nguồn vốn 2022, 2023 chưa giải ngân chuyển sang năm 2024.

Đối với Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, Trưởng ban Dân tộc tỉnh Vi Văn Sơn cho rằng, đây là chương trình mới với nhiều dự án, nội dung khó. Quá trình thực hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do văn bản hướng dẫn của Trung ương ban hành nhiều thời điểm khác nhau, ban hành chậm và nhiều nội dung chưa thống nhất, văn bản hướng dẫn chưa đồng bộ. Cơ quan tham mưu ban đầu lúng túng, có lúc chưa kịp thời, còn sai sót. Một số địa phương vào cuộc chưa quyết liệt, công tác phối hợp giữa các ngành, các địa phương có lúc chưa nhịp nhàng. "Thời gian tới, Ban Dân tộc sẽ tham mưu UBND tỉnh để hoàn thành giải ngân vốn đầu tư phát triển trong năm 2023; đối với nguồn vốn sự nghiệp sẽ đạt khoảng 65%" - ông Sơn khẳng định.

Quyết tâm đẩy nhanh tiến độ giải ngân

Làm rõ hơn nội dung đại biểu Nguyễn Công Văn quan tâm, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Phạm Hồng Quang cho rằng, ngay từ đầu năm, lãnh đạo UBND tỉnh, các cấp, ngành rất quan tâm, chú trọng công tác giải ngân đầu tư công và 3 chương trình mục tiêu quốc gia, phấn đấu giải ngân trên 95%. Xác định mục tiêu đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt bằng các giải pháp cụ thể: kịp thời thông báo vốn, ban hành văn bản chỉ đạo, thành lập các tổ đôn đốc chỉ đạo giải ngân ngay từ đầu năm, thành lập các tổ cấp phòng để hướng dẫn cho các địa phương giải ngân thấp, tiếp tục duy trì báo cáo 10 ngày/lần, yêu cầu chủ đầu tư giải ngân chậm báo cáo UBND tỉnh 10 ngày/lần, quyết liệt điều chỉnh vốn từ sớm...

Theo đó, đến ngày 30.11, tỷ lệ giải ngân đầu tư công đạt 68%, trong đó đầu tư công tập trung là 58%, cao hơn năm 2022. Tuy nhiên, có 4 nguồn giải ngân chậm là chương trình phục hồi kinh tế - xã hội đạt 40,18%; vốn nước ngoài đạt 37,04%; Chương trình phát triển kinh tế vùng đồng bào DTTS và miền núi đạt 29,75%; Chương trình giảm nghèo bền vững đạt 4,49%.

Kết quả giải ngân của 2 chương trình chậm có nguyên nhân chủ quan do năng lực, trách nhiệm của chủ đầu tư, ban quản lý dự án; năng lực, kinh nghiệm của nhà tư vấn, nhà thầu còn hạn chế. Bên cạnh đó, chương trình phục hồi kinh tế - xã hội do vốn giao muộn, các dự án có tổng mức lớn, triển khai thủ tục nhiều, quy trình gặp nhiều khó khăn, đây là tình trạng chung của cả nước. UBND tỉnh Nghệ An sau đó đã trình HĐND tỉnh điều chuyển 200 tỷ đồng từ nguồn này sang các dự án khác để đẩy nhanh tiến độ - ông Quang cho biết.

Đối với nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội và chương trình giảm nghèo bền vững có nguyên nhân là số lượng văn bản hướng dẫn triển khai nhiều với 88 văn bản, thủ tục kéo dài. Trong khi đó, việc điều hành chưa đồng bộ, kịp thời, nhiều địa phương còn lúng túng. Kế hoạch vốn trung hạn năm 2022 giao chậm nên lượng vốn giải ngân trong năm 2023 khá lớn, trong khi 2 chương trình này đều là các dự án mới nên mất nhiều quy trình, thời gian triển khai thủ tục, nhiều dự án có tổng mức đầu tư lớn phải triển khai nhiều bước. Mặt khác, chương trình giảm nghèo bền vững đạt thấp một phần vì nguồn lực của các ban quản lý dự án còn yếu, tiếp cận chưa được cao nên trong chỉ đạo điều hành còn lúng túng.

Thời gian tới, với tinh thần quyết liệt, quyết tâm, Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ cùng với các sở, ngành làm việc với các chủ đầu tư, dự kiến đến 31.12 sẽ giải ngân 79,61%, ước dự đến 31.1.2024 dự kiến giải ngân 95,42%. Trong đó, nguồn ngân sách địa phương sẽ giải ngân hết - Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư khẳng định.

Mỹ Hạnh