Gỡ 'nút thắt' trong tuyển dụng, giải quyết được bài toán thừa thiếu giáo viên

Dự thảo Luật Nhà giáo quy định giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà giáo. Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) là cơ quan chủ trì xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà giáo thuộc thẩm quyền quản lý trình cấp có thẩm quyền quyết định; ban hành tiêu chí, tiêu chuẩn tuyển dụng, nội dung thực hành sư phạm trong thi/xét tuyển nhà giáo; điều phối biên chế nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập theo số lượng được cơ quan có thẩm quyền giao. Các cơ quan quản lý giáo dục dục chủ trì (hoặc phân cấp cho cơ sở giáo dục) thực hiện tuyển dụng, điều động, bố trí, đánh giá, bổ nhiệm nhà giáo.

Lý giải về việc cần thiết giao cho ngành Giáo dục tuyển dụng giáo viên, ông Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ GD&ĐT cho rằng, thứ nhất, cơ quan quản lý giáo dục tổ chức việc tuyển dụng giáo viên sẽ tuyển dụng được đúng người; thứ hai, sẽ tuyển dụng được giáo viên thường xuyên đáp ứng nhu cầu khi xảy ra tình trạng thiếu giáo viên; thứ ba là tuyển dụng đủ, hết chỉ tiêu, biên chế được giao cho ngành Giáo dục trong quá trình tổ chức thực hiện…

Ngành Giáo dục nếu được chủ động trong tuyển dụng sẽ giải quyết được tình trạng thừa thiếu giáo viên.

Nhiều ý kiến bày tỏ sự đồng tình với đề xuất này trong dự thảo. Lý do là trên thực tế, Bộ GD&ĐT được giao thẩm quyền chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục đại học, trung cấp sư phạm, cao đẳng sư phạm, giáo dục thường xuyên; Bộ LĐ-TB&XH chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, trường trung cấp sư phạm, cao đẳng sư phạm. Tuy nhiên, đối với việc quản lý nhà giáo thì Bộ GD&ĐT, Bộ LĐ-TB&XH chỉ có quyền quản lý về chuyên môn đối với nhà giáo; không quản lý về số lượng, biên chế, công tác tuyển dụng, bổ nhiệm đối với nhà giáo.

Tại hầu hết các địa phương hiện nay, cơ quan chuyên môn về giáo dục và đào tạo không phải là đơn vị chủ trì, đầu mối về tuyển dụng giáo viên nên không chủ động trong việc điều tiết số lượng, cơ cấu đội ngũ theo môn học, cấp học và không chủ động điều tiết được giáo viên thừa, thiếu. Điều này đã và đang gây khó khăn cho các địa phương trong việc giải quyết vấn đề chuyển giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu, hoặc chuyển công tác cho các giáo viên có nguyện vọng khi nơi đi và nơi đến không cùng cơ quan quản lý.

GS.TS Thái Văn Thành, Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Nghệ An đề xuất, cần giao trách nhiệm, sự chủ động trong tuyển dụng, sử dụng giáo viên cho cơ quan quản lý giáo dục. Lý do là quy hoạch đội ngũ giáo viên cần bảo đảm đồng bộ, dài hạn, đảm bảo sự chủ động của cơ quan quản lý giáo dục các cấp. Đồng thời, thúc đẩy đổi mới công tác tuyển dụng, bổ nhiệm nhà giáo phù hợp hơn với thực tiễn.

Dự thảo Luật Nhà giáo được kỳ vọng sẽ tạo ra những đột phá trong xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cũng cho rằng: Quy định này là một trong những điểm mới, khác với quy định trong Luật Viên chức và các luật pháp liên quan hiện hành. Đây cũng có thể coi là giải pháp hợp lý nhằm tháo gỡ một số bất cập, vướng mắc trong quản lý nhà giáo hiện nay. Việc giao thẩm quyền cho Bộ GD&ĐT, Bộ LĐ-TB&XH sẽ giúp ngành chủ động trong xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà giáo thuộc thẩm quyền quản lý; từ đó nắm tổng thể đội ngũ, dự báo nhu cầu, cân đối hợp lý các khâu tuyển sinh, đào tạo, tuyển dụng; điều tiết giáo viên kịp thời, hợp lý. Điều này có thể khắc phục tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ, góp phần phát triển đội ngũ nhà giáo bảo đảm đủ về số lượng, chuẩn về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu. Nếu được Quốc hội chấp thuận, ủng hộ, thì đây sẽ là một trong những chính sách mang tính đột phá của Luật Nhà giáo.

Theo Đại biểu Quốc hội Khóa XIII Bùi Thị An, quy định Bộ GD&ĐT, Bộ LĐ-TB&XH là cơ quan “chủ trì phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà giáo thuộc thẩm quyền quản lý trình cấp có thẩm quyền quyết định” được nêu trong Dự thảo Luật Nhà giáo là phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam hiện nay.

Bà An nhìn nhận, giai đoạn vừa qua, Bộ GD&ĐT không quản lý chung về vấn đề biên chế, không được chủ động tuyển giáo viên, phải chờ phân bổ chỉ tiêu từ Bộ Nội vụ và UBND cấp tỉnh. Điều này không phù hợp với điều kiện thực tiễn, dẫn đến tình trạng có nơi thừa, có nơi thiếu giáo viên; thậm chí ngay trong một trường cũng có tình trạng bộ môn này thừa giáo viên nhưng bộ môn kia lại thiếu. Như vậy, chất lượng đào tạo sẽ kém, kéo theo ảnh hưởng tới chất lượng nguồn lực. Bên cạnh đó, mặc dù việc quản lý của Bộ Nội vụ cũng tốt nhưng chưa thực sự phù hợp với sự phát triển của giáo dục, của từng địa phương, bởi nơi nắm chắc nhất nhu cầu về giáo viên là Bộ GD&ĐT và địa phương đó. Bộ GD&ĐT với chức năng ngành, sẽ biết ở đâu thừa, ở đâu thiếu, ở đâu có nhu cầu giáo viên.

"Do đó, việc giao Bộ GD&ĐT chủ trì phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh xây dựng chiến lược, đề án, kế hoạch phát triển, tổng biên chế đội ngũ nhà giáo là phù hợp. Tất nhiên, giao quyền cho Bộ GD&ĐT chủ động nhưng Chính phủ vẫn cần quản lý chung, tức là vẫn phải có sự kiểm tra, giám sát, đánh giá", bà An bày tỏ.

Huyền Thanh