Gỡ vướng về khoa học và công nghệ cho vận hành chính quyền địa phương 2 cấp

Trên 90% hồ sơ được số hóa

Xác định khoa học, công nghệ là trụ cột quan trọng để bộ máy chính quyền địa phương 2 hai cấp vận hành thông suốt, hiệu quả, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 132/2025/NĐ ngày 12/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ (Nghị định 132), Nghị định số 133/2025/NĐ-CP (ban hành cùng ngày) quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ (Nghị định 133).

Ngay sau đó, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã ký Quyết định số 2083/QĐ-BKHCN ngày 8/8/2025 về việc ban hành Kế hoạch Đoàn công tác của Bộ Khoa học và Công nghệ làm việc tại các địa phương về vận hành bộ máy chính quyền cấp xã, phường, đặc khu. Theo đó, Bộ đã thành lập 12 đoàn công tác làm việc tại 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nắm bắt tình hình vận hành bộ máy chính quyền cấp xã, phường, đặc khu để kịp thời tháo gỡ, hướng dẫn xử lý, khắc phục những vướng mắc, khó khăn; kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Đoàn công tác kiểm tra việc vận hành Trung tâm Phục vụ hành chính công tại phường Phù Liên, thành phố Hải Phòng. Ảnh: Hải Dương

Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Khoa học và Công nghệ) Hồ Hồng Hải cho biết, qua khảo sát từ ngày 12 - 29/8 tại 34 địa phương cho thấy, về hạ tầng kỹ thuật, hầu hết các tỉnh, thành phố đã hoàn tất kết nối mạng truyền số liệu chuyên dùng tới cấp xã. Nhiều tỉnh, thành đã trang bị đủ 100% máy tính cho cán bộ tại một cửa. Các tỉnh đã đồng bộ phần mềm một cửa điện tử, tích hợp Cổng Dịch vụ công quốc gia. Một số tỉnh đã triển khai lưu trữ dữ liệu thông qua trung tâm điều hành hoặc sử dụng điện toán đám mây. Các tỉnh đều đã trang bị máy scan, thiết bị số hóa; nhiều tỉnh có tỷ lệ số hóa hồ sơ trên 90%.

Công tác nhân lực cũng có chuyển biến tích cực. Các địa phương đã bố trí cán bộ trực tiếp tại Trung tâm Phục vụ hành chính công hoặc bộ phận một cửa các cấp để đảm nhận nghiệp vụ số hóa; tiến hành tuyển dụng hoặc điều động cán bộ từ đơn vị khác để tăng cường nhân lực thực hiện nhiệm vụ phân cấp; tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu cho cán bộ về quản lý khoa học và công nghệ và kỹ năng triển khai chuyển đổi số. Đồng thời, ban hành các quyết định, quy chế, kế hoạch xác định rõ nguyên tắc, phạm vi và lộ trình thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền…

Ưu tiên đào tạo, phân bổ biên chế công nghệ thông tin

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Khoa học và Công nghệ) Hồ Hồng Hải, bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ cũng nhận thấy, còn một số vướng mắc như hạ tầng kỹ thuật phục vụ triển khai thực hiện chính quyền địa phương hai cấp chưa đồng bộ, đặc biệt tại các xã, phường sáp nhập. Bên cạnh đó, việc kết nối dữ liệu từ Cổng Dịch vụ công quốc gia về hệ thống phục vụ hành chính công của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn gặp khó khăn; còn lúng túng trong xử lý đối với các hệ thống thông tin, phần mềm, cơ sở dữ liệu dôi dư, tạm dừng hoạt động sau khi hợp nhất tỉnh.

Hơn nữa, nhiều nơi còn thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn về công nghệ thông tin và chuyển đổi số, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa. Cán bộ được giao thực hiện nhiệm vụ chưa có kinh nghiệm và chưa được đào tạo, tập huấn nghiệp vụ về các lĩnh vực chuyên ngành như viễn thông và Internet, tần số vô tuyến điện, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, an toàn bức xạ hạt nhân,… Tại cấp xã, thiếu cán bộ chuyên trách về khoa học và công nghệ...

Để các địa phương thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền, Bộ Khoa học và Công nghệ yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ ban hành văn bản hành chính hướng dẫn địa phương hoặc sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật còn bất cập, chưa đồng bộ. Đối với các văn bản không thuộc thẩm quyền ban hành của Bộ Khoa học và Công nghệ thì chuyển tới cơ quan có thẩm quyền để được kịp thời xử lý.

Bên cạnh đó, tiếp tục hướng dẫn địa phương các kỹ năng, kiến thức (hình thức làm việc trực tiếp, tổ chức hội nghị tập huấn, khóa đào tạo/bồi dưỡng...) về công nghệ thông tin, chuyển đổi số, sử dụng AI và chuyên môn nghiệp vụ liên quan đến các lĩnh vực được đã được Bộ Khoa học và Công nghệ phân quyền, phân cấp cho địa phương. Đồng thời, xây dựng khung kiến trúc tổng thể quốc gia số (phiên bản 2.0); xóa các điểm lõm sóng; tiếp tục duy trì tổ thường trực và các nhóm tương tác trực tuyến 24/7 để giải đáp, đồng hành với địa phương trong quá trình triển khai...

Bộ Khoa học và Công nghệ cũng kiến nghị, đề xuất Chính phủ có cơ chế hỗ trợ ngân sách mục tiêu hoặc đưa vào chương trình đầu tư công trung hạn; có chính sách ưu tiên đào tạo, phân bổ biên chế và đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin; sửa đổi, bổ sung quy định phân định thẩm quyền chứng thực. Đồng thời, chia sẻ, kết nối, tích hợp đồng bộ dữ liệu giữa các hệ thống của các Bộ; xem xét để có hướng dẫn hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét quy định về việc tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị cho việc thực hiện giải quyết thủ tục hành chính.

Trần Tâm