Góp ý giải pháp phát triển giáo dục Đại học

Cán bộ, giảng viên Trường ĐH Thăng Long.

Đổi mới cơ chế hoạt động và tài chính

Theo GS.TS Nguyễn Đông Phong - Chủ tịch Hội đồng ĐH Kinh tế TPHCM, thực hiện đổi mới cơ chế hoạt động và tài chính của các cơ sở giáo dục đại học công lập đã mang lại nhiều kết quả tích cực trong quản trị về tài chính, tài sản.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật tương đối đầy đủ, rõ ràng về sử dụng Ngân sách Nhà nước, sử dụng tài sản của các cơ sở giáo dục đại học như: Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Quản lý tài sản công... và các văn bản hướng dẫn.

GS.TS Nguyễn Đông Phong nhận thấy, hiệu quả quản lý tài chính, tài sản đạt được ngày càng nâng cao gắn với tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Các cơ sở giáo dục đại học công lập đã chủ động hơn trong việc đa dạng hóa và mở rộng nguồn thu ngoài học phí.

Thực hiện cơ chế tự chủ đã giúp cho các cơ sở giáo dục đại học công lập chủ động xác định, bố trí các khoản chi theo nhiệm vụ và mục tiêu đặt ra trong từng thời kỳ để đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục đại học

Công tác quản lý chi tiêu và sử dụng các quỹ trong nhà trường chặt chẽ và khoa học hơn. Tuy nhiên, Chủ tịch Hội đồng ĐH Kinh tế TPHCM nhận thấy, thực tế triển khai tại các cơ sở giáo dục vẫn còn phát sinh vướng mắc, hạn chế việc sử dụng tài chính, tài sản tại các cơ sở giáo dục đại học.

Theo đó, khung pháp lý trong hoạt động quản lý Nhà nước về tài chính, tài sản đối với các cơ sở giáo dục đại học còn nhiều bất cập như: Quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục đại học chưa thực sự toàn diện; hệ thống văn bản quy phạm pháp luật vẫn còn có những quy định chưa theo kịp quá trình vận hành của các đơn vị được giao tự chủ dẫn đến khó khăn khi triển khai thực hiện.

Các cơ sở giáo dục đại học còn thiếu quyền chủ động để huy động và sử dụng các nguồn kinh phí xã hội. Tổng các nguồn lực của xã hội thu hút vào khối ngoài công lập còn chiếm tỷ trọng rất thấp so với tiềm năng và nguồn lực sẵn có.

Ngân sách đầu tư cho phát triển cơ sở vật chất còn hạn chế, đặc biệt là các đơn vị tự chủ tài chính trong giáo dục. Thực thi cơ chế tự chủ tài chính nhưng chưa gắn với trách nhiệm giải trình. Trách nhiệm chia sẻ kinh phí đào tạo giữa Nhà nước, xã hội và người học chưa được cụ thể hóa.

GS.TS. Nguyễn Đông Phong. Ảnh: Website Trường ĐH Kinh tế TPHCM.

Tạo động lực cho giáo dục và đạo tạo phát triển

Kiến nghị, giải pháp, GS.TS Nguyễn Đông Phong gợi mở, cần xây dựng đồng bộ, nhất quán hệ thống pháp lý về cơ chế, chính sách tài chính cho giáo dục và đào tạo nhằm thúc đẩy, khuyến khích và tạo động lực cho giáo dục và đạo tạo phát triển phù hợp với định hướng trong giai đoạn mới.

Cần có cơ chế, chính sách ưu tiên phân bổ ngân sách cho giáo dục và đào tạo, gia tăng tỉ lệ chi tối thiểu cho giáo dục. Tăng cường ngân sách đầu tư phát triển cơ sở vật chất, khoa học công nghệ để phát triển cơ sở giáo dục đặc biệt là các cơ sở giáo dục đại học tự chủ.

Để phát triển cơ sở giáo dục đại học, GS.TS Nguyễn Đông Phong cho rằng, cần đầu tư lớn, nhất là cho việc phát triển đội ngũ, cơ sở vật chất. Trong khi nguồn lực tài chính của cơ sở giáo dục công lập chủ yếu phụ thuộc vào nguồn thu học phí theo mức thu do Nhà nước quy định.

Trong bối cảnh đầu tư phát triển cơ sở vật chất trong giáo dục và đào tạo từ ngân sách còn hạn chế. Nguồn thu từ huy động xã hội hóa và các nguồn huy động khác đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển giáo dục và đào tạo. Vì vậy, Chủ tịch Hội đồng ĐH Kinh tế TPHCM nhấn mạnh, cần có cơ chế, chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy cơ chế huy động nguồn lực:

Thứ nhất, xây dựng cơ chế thu và quản lý thu học phí phù hợp trên cơ sở xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật phù hợp nhằm tăng tính tự chủ trong thu, quản lý nguồn thu. Mức thu do các cơ sở giáo dục tự chủ, tự chịu trách nhiệm xây dựng và ban hành theo các quy định.

Thứ hai, điều chỉnh, bổ sung và đổi mới các cơ chế, chính sách trong tự chủ tài chính cho các cơ sở giáo dục nhằm tăng tính chủ động, tự chủ tự chịu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ. Phân cấp, giao quyền cụ thể trong thực hiện tự chủ tài chính

Thứ ba, đầu tư ngân sách mạnh mẽ cho đầu tư phát triển cơ sở vật chất.

Thứ tư, xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp giúp các cơ sở giáo dục huy động nguồn lực tài trợ, viện trợ, đặc biệt là các nguồn lực tài trợ, viện trợ tiềm năng từ nước ngoài.

Minh Phong (ghi)