GS. Joseph Siracusa: 'Trump sẽ không phải ngồi bất kỳ ngày nào trong tù'
GS. Joseph Siracusa, chuyên gia về quan hệ quốc tế hàng đầu thế giới, chia sẻ quan điểm về việc cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị kết tội hình sự và các động lực chính trị đằng sau diễn biến này.
Giáo sư Joseph Siracusa là một học giả người Mỹ nổi tiếng trong lĩnh vực quan hệ quốc tế, đã viết hơn 50 cuốn sách và đào tạo hàng ngàn sinh viên. Ông thường xuyên xuất hiện trên nhiều kênh tin tức quốc tế, từ Sky News đến CNN, TRT đến Sputnik. Ông hiện đang là Trưởng khoa Tương lai Toàn cầu tại Đại học Curtin, Perth, Úc.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bên ngoài Tòa án Hình sự Manhattan ở New York. Ảnh: New York Post
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bị kết án hình sự vào đêm ngày 31/5. Có lẽ nhiều độc giả tại Việt Nam sẽ quan tâm đến bối cảnh của vụ việc, và chính xác là điều gì đã xảy ra trong vụ án này. Liệu ông có thể giải thích thêm không?
Cựu Tổng thống Trump bị kết án với 34 tội danh hình sự. Bên nguyên đơn cáo buộc ông đã che giấu khoản tiền 130.000 USD trả cho nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels, và khoản tiền này đã được dùng để hối lộ Daniels trong việc giữ bí mật rằng Trump đã có quan hệ với nữ diễn viên này vào năm 2006. Vì vậy, vào sáng 31/5 theo giờ Việt Nam, bồi thẩm đoàn đã kết luận rằng ông Trump đã phạm toàn bộ 34 tội danh.
Nếu phải khẳng định, tôi không nghĩ quá nhiều về tính chất và sự hợp pháp của phiên tòa này. Tôi không nghĩ rằng công tố viên đã chứng minh được rằng Trump đã vi phạm luật New York. Theo tôi, ông Trump sẽ thắng trong quá trình kháng cáo. Tại tòa án Mỹ, bạn phải chứng minh vượt qua những nghi ngờ hợp lý. Trong phiên tòa xét xử Trump, bang New York đã không chứng minh được vụ việc. Các cáo buộc liên quan đến việc che giấu một khoản thanh toán, một hành vi phạm tội nhỏ đã trở thành trọng tội dựa trên cách giải thích luật mới.
Tất cả 34 tội danh họ cáo buộc Trump có thể giảm xuống còn khoảng 1 hoặc 2 tội danh. Họ đã làm cho Trump phạm nhiều tội danh như vậy nhằm giăng bẫy và hy vọng rằng Trump sẽ không có lối thoát.
Và tôi sẽ nói với bạn điều này, nếu phía Trump thực sự muốn che giấu khoản tiền này, họ sẽ không bao giờ yêu cầu Michael Cohen làm điều đó bởi vì, bạn biết đấy, Cohen là một chuyên gia nói dối. Ông ta đã nói dối với tất cả mọi người để tránh bị vào tù, và ông ta đã nói dối với mục đích ép Trump vào tù. Và đương nhiên, bây giờ Cohen được coi là người tốt trong mắt Đảng Dân chủ.
Khán giả của Trump sẽ không quan tâm Stormy Daniels là ai, hay là Trump đã làm gì cách đây gần 20 năm. Họ quan tâm đến việc quản lý tốt, chính phủ tốt. Họ quan tâm đến biên giới, lạm phát, giá cả hàng hóa và những thứ tương tự.
Và bây giờ, Donald Trump sẽ được coi là một tội phạm, và theo dự kiến thì ông sẽ bị kết án vào ngày 11/7, chỉ vài ngày trước Đại hội Quốc gia của Đảng Cộng hòa.
GS. Joseph Siracusa. Nguồn: ABC
Ông nghĩ thời điểm kết tội có thể ảnh hưởng đến mức độ nghiêm trọng và kết quả của bản án thế nào? Ý kiến công chúng đóng vai trò gì ở đây?
Cựu Tổng thống Trump sẽ bị kết án vào ngày 11/7, và thời điểm đó là rất quan trọng, ngay trước đại hội đề cử ứng viên của Đảng Cộng hòa cho cuộc bầu cử tổng thống tháng 11.
Thẩm phán Merchan có một vài lựa chọn. Tôi không nghĩ ông ấy muốn đưa tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ vào tù. Đó không phải là một ý tưởng hay. Một số cựu công tố viên nói rằng Trump có thể nhận án tù hai tháng cộng với thời gian làm công ích. Có 8 cấp độ tội phạm ở New York, và đây là cấp độ 8 - một tội nhẹ. Và Trump không có tiền án tiền sự. Vì vậy, tất nhiên, Trump sẽ tranh luận rằng ông ấy đang giữa một cuộc bầu cử.
Kể từ khi cựu Tổng thống Trump bị kết án hình sự, các khoản quyên góp chính trị cho đảng của ông ấy đã tăng lên, và sự ủng hộ ông trong nhóm cử trị độc lập (không theo phe Dân chủ hay Cộng hòa) cũng tăng lên. Điều này là phản tác dụng với những mong muốn của phe Dân chủ. Toàn bộ phiên tòa được thiết kế để phá hoại chiến dịch tranh cử của cựu tổng thống Trump, nhưng nó không hiệu quả.
Vì vậy, Thẩm phán đang phải đối mặt với tình huống khó khăn. Tôi nghĩ Trump sẽ không phải dành bất kỳ một ngày nào trong tù.
Theo ông, các động lực và thế lực chính trị Mỹ đã đóng vai trò gì trong việc truy tố và kết tội Donald Trump?
Nó đã góp phần 100%. Theo tôi, đây là một phiên tòa chính trị không có cơ sở thực tế. Họ sử dụng một luật của tiểu bang để nói rằng ông Trump đã vi phạm quy trình bầu cử liên bang. Điều đó không có ý nghĩa gì. Thẩm phán phiên tòa lẽ ra nên bác bỏ vụ án ngay lúc đó. Đó là lý do tại sao hầu hết mọi người nghĩ rằng tòa phúc thẩm New York sẽ bác bỏ vụ án. Công tố viên khu vực đã chạy đua trên một nền tảng chính trị để bắt Donald Trump, vì vậy nó hoàn toàn là động cơ chính trị. Đây không phải là ngày tốt nhất cho hệ thống công lý Mỹ. Đó là một cuộc săn phù thủy.
Làm thế nào các cơ quan chính trị của Mỹ, Hiến pháp Hoa Kỳ và hệ thống tư pháp được cấu trúc để bác bỏ một bản án hình sự đối với một cựu tổng thống Mỹ? Tôi nghĩ nhiều người có thể cho rằng các tổng thống Mỹ nên có quyền miễn trừ?
Họ có thể làm điều này bởi vì đây không phải là tội liên bang. Đây là tội ở cấp độ tiểu bang. New York có xu hướng chống Trump và chống Cộng hòa, nên việc nhắm mục tiêu vào ông ta dễ dàng hơn.
Chúng ta có ba cấp độ chính phủ: lập pháp, hành pháp, và tư pháp, chúng hoạt động độc lập với nhau. Chính hệ thống chính quyền này phân chia để quyền lực không rơi vào bất kỳ một cơ quan nào. Đó là lý do tại sao các cuộc chiến pháp lý của Trump kéo dài đến vậy. Ông ấy luôn có thể đưa vụ án lên một tòa án cao hơn, một tòa phúc thẩm cao hơn.
Hình vẽ minh họa phiên tòa xét xử Trump. Nguồn: Pittsburgh Post Gazette
Khi ông nói rằng hệ thống hiện tại có khả năng, hoặc có động cơ theo đuổi Trump dựa trên lý do chính trị, có các biện pháp nào để đảm bảo sự công bằng của tòa án trong một vụ án chính trị như của cựu Tổng thống Trump không?
Về lý thuyết thì có và cho đến nay thì nó khá hiệu quả. Nhưng nhiều vị trí tư pháp đều do chính Tổng thống bổ nhiệm, với cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ. Và suy cho cùng, các thẩm phán cũng là con người. Họ sẽ có quan điểm chính trị của chính họ, sẽ có những chính trị gia họ thích, cho nên khó để họ có thể hoàn toàn giữ vị thế khách quan trong một vụ án bị chính trị hóa như vụ này.
Tuy nhiên, tôi nghĩ hệ thống tư pháp Mỹ này hoạt động khá tốt, trong cách Trump có thể yêu cầu bồi thường, và có khả năng giành chiến thắng sau này trong quá trình kháng cáo.
Người biểu tình ủng hộ Trump đứng ngoài phiên tòa vào ngày 28/5. Nguồn: ABC
Theo ông, việc kết án này có thể ảnh hưởng như thế nào đến niềm tin của công chúng vào các thể chế chính trị và quy trình pháp lý của Mỹ? Liệu người Mỹ sẽ mất niềm tin vào tính công bằng của nền tư pháp Mỹ sau vụ Trump hay không?
Trong 20 năm qua, Pew Research cho thấy 80% người Mỹ không còn tin rằng Washington sẽ làm điều đúng đắn. Thử nghiệm này sẽ không khôi phục lại niềm tin.
Mặt khác, Phố Wall và các bộ phận khác của nền kinh tế Mỹ gần như đang làm việc riêng của mình. Ở Mỹ, giờ đây chúng ta coi những gì xảy ra ở Nhà Trắng giống như một vở kịch nhiều tập. Mọi người có thể có xu hướng bỏ qua chiêu trò của Nhà Trắng vì phần còn lại của chính phủ hoạt động khá tốt.
Vì vậy, với kết quả của phiên tòa này, tôi tin rằng họ sẽ không làm gì khác ngoài việc làm tổn hại thêm niềm tin của người Mỹ.
Hình minh họa phiên tòa xét xử Trump; Nguồn: CNN
Theo ông, quyết định kết tội hình sự Trump sẽ có tác động gì đối với toàn bộ hệ thống chính trị Mỹ nói chung, và ảnh hưởng như nào đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ diễn ra vào tháng 11 sắp tới?
Tôi tin rằng phiên tòa và bản án sẽ đảm bảo khả năng Trump tái đắc cử với tư cách là Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Đủ người biết rằng ông ấy đã bị bức hại trong trường hợp này, và tôi nghĩ Trump sẽ thu phục được nhiều người hơn.
Đảng Dân chủ vẫn chưa nhận ra điều đó, nhưng những gì họ đang làm sẽ gây ra hậu quả không lường trước được. Đối với họ, sứ mệnh duy nhất của họ là để loại bỏ Donald Trump. Nhưng bây giờ, không những họ đã không thể làm vậy, mà Trump rất có thể sẽ tái đắc cử. Họ đã thử mọi cách để ngăn chặn ông ấy, nhưng Trump vẫn sống sót sau mọi cuộc tấn công của phe Dân chủ.
