Hà Nội ban hành giá tối đa dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt

Trong bối cảnh lượng chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại Thủ đô ngày càng gia tăng, đạt khoảng 7.500 tấn mỗi ngày, UBND Thành phố Hà Nội đã chính thức ban hành Quyết định số 5771/QĐ-UBND ngày 22/11/2025, phê duyệt giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH.

Hà Nội ban hành giá tối đa dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt.

Quyết định này áp dụng trực tiếp cho các chủ đầu tư, cơ sở thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH trên địa bàn Thành phố, đánh dấu một bước chuyển dịch quan trọng từ cơ chế giá cố định kéo dài gần một thập kỷ sang mô hình linh hoạt hơn, phù hợp với Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Luật Giá 2023. Với hiệu lực thi hành ngay từ ngày ký, văn bản không chỉ giúp giảm gánh nặng ngân sách nhà nước – vốn đang bù lỗ lên đến 4 lần so với nguồn thu – mà còn khuyến khích người dân và doanh nghiệp tham gia tích cực vào việc phân loại rác tại nguồn, hướng tới một Hà Nội xanh, sạch, văn minh.

Quyết định 5771/QĐ-UBND được xây dựng dựa trên cơ sở thực tiễn cấp bách của ngành môi trường Thủ đô. Theo thống kê từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, năm 2024, tổng thu phí từ dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý CTRSH chỉ đạt khoảng 567,8 tỷ đồng, trong khi chi phí thực tế lên tới gần 2.300 tỷ đồng, buộc ngân sách Thành phố phải chi hỗ trợ khổng lồ. Mức giá cũ theo Quyết định 54/2016/QĐ-UBND (ban hành ngày 31/12/2016) – 6.000 đồng/người/tháng tại phường (tương đương 24.000 đồng/hộ 4 người) và 3.000 đồng/người/tháng tại xã (12.000 đồng/hộ) đã lỗi thời, không còn phản ánh đúng chi phí tăng cao do lạm phát, giá nhiên liệu và công nghệ xử lý hiện đại.

Việc điều chỉnh giá tối đa lần này là kết quả của quá trình lấy ý kiến rộng rãi từ người dân, chuyên gia và các tổ chức, bao gồm hội nghị phản biện xã hội do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP. Hà Nội tổ chức vào tháng 8/2025. Các ý kiến đóng góp nhấn mạnh nguyên tắc "giá đi đôi với chất lượng", yêu cầu lộ trình tăng dần để tránh sốc giá và cam kết nâng cao hiệu quả dịch vụ.

Về nội dung chính, Quyết định 5771/QĐ-UBND quy định Giá tối đa dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt áp dụng đối với chủ đầu tư, cơ sở thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt như: Vận chuyển chất thải có khả năng tái chế, tái sử dụng từ điểm tập kết đến cơ sở tiếp nhận bằng xe ô tô tải thùng rời tải trọng ≤ 5 tấn; vận chuyển chất thải khác còn lại từ điểm tập kết đến cơ sở tiếp nhận bằng xe cuốn ép tải trọng > 5 tấn đến ≤ 10 tấn; vận hành cơ sở xử lý phân bùn bể phốt, công suất ≤ 100 tấn/ngày (Trạm Cầu Diễn); thu gom cơ giới chất thải khác còn lại từ hộ gia đình, cá nhân trong ngõ, ngách, hẻm đến cơ sở tiếp nhận, điểm chuyển tải bằng xe điện chuyên dùng...

Giá tối đa theo hai hình thức chính: thu theo đầu người (áp dụng tạm thời cho hộ gia đình, cá nhân và chủ nguồn thải nhỏ khi chưa đủ điều kiện đo lường khối lượng) và thu theo khối lượng thực tế (dành cho cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ, cụm công nghiệp). Cụ thể, đối với hộ gia đình và cá nhân cư trú, giá tối đa được phân bổ theo lộ trình hai năm để đảm bảo tính khả thi và đồng thuận xã hội. Năm 2025, mức giá tối đa là 21.000 đồng/người/tháng tại phường và 10.000 đồng/người/tháng tại xã, tăng gấp 3,5 lần so với hiện hành. Đến năm 2026, con số này sẽ điều chỉnh lên 43.000 đồng/người/tháng tại phường và 23.000 đồng/người/tháng tại xã, tiệm cận mức trung bình của các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh (84.000 đồng/hộ/tháng) và Hải Phòng (40.000 đồng/hộ/tháng). Các mức giá này chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT) và sẽ được điều chỉnh linh hoạt dựa trên biến động chi phí đầu vào, theo Nghị định 85/2024/NĐ-CP.

Đối với các chủ nguồn thải lớn như cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và cụm công nghiệp, Quyết định ưu tiên hình thức thu theo khối lượng thực tế để đảm bảo công bằng và khuyến khích giảm thải. Giá tối đa được ấn định ở mức 1.175 đồng/kg đối với toàn bộ chuỗi dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý, nhân với khối lượng CTRSH phát sinh đã được phân loại theo quy định tại Thông tư 02/2022/TT-BTNMT. Điều này phù hợp với nguyên tắc "ai xả nhiều, trả nhiều" tại khoản 6 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường 2020, đồng thời tạo động lực cho việc tái chế và giảm chôn lấp trực tiếp – hiện chiếm hơn 70% lượng rác xử lý tại Hà Nội. Ngoài ra, văn bản còn quy định giá tối đa cho các dịch vụ phụ trợ như vận chuyển riêng lẻ (từ 242,4 đồng/kg tại phường đến 476,5 đồng/kg tại xã) và xử lý chuyên sâu tại các nhà máy điện rác như Thiên Ý (Nam Sơn) hay Seraphin (Xuân Sơn), với công suất tổng hợp hơn 6.200 tấn/ngày và khả năng phát điện 120 MW.

Quyết định cũng nhấn mạnh trách nhiệm của các bên liên quan. Các chủ đầu tư và cơ sở thu gom, vận chuyển phải tuân thủ định mức kinh tế - kỹ thuật theo Quyết định 50/2025/QĐ-UBND (ban hành tháng 8/2025), bao gồm quy trình kỹ thuật chi tiết về tiêu hao nhiên liệu, lao động và thiết bị.

UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức triển khai thực hiện theo đúng quy định; đảm bảo việc áp dụng mức giá dịch vụ phù hợp với phân vùng công tác vệ sinh môi trường phù hợp điều kiện thực tế trên địa bàn, không vượt mức giá tối đa do UBND Thành phố ban hành, đảm bảo hiệu quả; thường xuyên theo dõi, kiểm tra, tổng hợp tình hình thực hiện; kịp thời báo cáo UBND Thành phố (Qua Sở Nông nghiệp và Môi trường) các khó khăn, vướng mắc và đề xuất biện pháp xử lý để bảo đảm tổ chức được thực hiện thống nhất.

Từ ngày 1/12/2025, công tác thu gom tại 126 xã, phường sẽ được phân cấp theo Quyết định 69/2025/QĐ-UBND, tăng cường vai trò cộng đồng trong giám sát.

Tác động của Quyết định 5771/QĐ-UBND được đánh giá là đa chiều và tích cực. Về kinh tế, việc tăng giá dự kiến sẽ giúp thu hẹp khoảng cách lỗ lã ngân sách, tạo nguồn lực đầu tư hạ tầng như mở rộng nhà máy điện rác và hệ thống thu gom thông minh.

Về xã hội, lộ trình tăng dần giúp người dân thích ứng, đồng thời nâng cao nhận thức qua các chiến dịch truyền thông – một yêu cầu được nhấn mạnh tại hội nghị phản biện tháng 8/2025. Các chuyên gia như PGS.TS Vũ Thị Minh (Hội Khoa học Kinh tế Hà Nội) nhận định rằng, chính sách này sẽ thay đổi hành vi xả rác, giảm phát thải nhựa theo Nghị quyết 22/2025/NQ-HĐND, và hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng. Về môi trường, Hà Nội cam kết giảm tỷ lệ chôn lấp xuống dưới 30% vào năm 2025 theo Chiến lược quốc gia về quản lý CTRSH (Quyết định 491/QĐ-TTg), thúc đẩy tái chế và năng lượng từ rác.

Tuy nhiên, thách thức vẫn tồn tại, như phải đảm bảo chất lượng dịch vụ đồng đều và xử lý khiếu nại từ người dân. UBND Thành phố đã chỉ đạo tăng cường ứng dụng công nghệ theo dõi (như xe thu gom GPS và cân điện tử), đồng thời hợp tác với các tỉnh lân cận để xử lý liên vùng.

Bảo Loan